Nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa lãi suất cho vay vượt quá mức giới hạn và lãi suất cấu thành Tội cho vay nặng lãi. Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định về lãi suất vay như sau:
''1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.
Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác…
Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.”
Như vậy, lãi suất do các bên thỏa thuận và không được vượt quá: 20%/ năm ( tức 1,666%/tháng) của khoản tiền vay. Nếu vượt quá lãi suất cho vay này thì khi có tranh chấp xảy ra Tòa án sẽ áp dụng mức lãi suất trần tức 20/ năm để giải quyết, những phần thỏa thuận vượt quá mức quy định này sẽ không được pháp luật bảo vệ. Nhưng để bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội cho vay nặng lãi thì phải thỏa mãn cấu thành tội phạm của tội này. Theo quy định Điều 201 Bộ luật hình sự năm 2015 có quy định như sau:
''1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.''
Lãi suất suất cao nhất mà pháp luật quy định trên tháng là: 5 lần x 1,666% = 8,33%. Do vậy, chỉ khi mức lãi suất cao hơn lãi suất cao nhất pháp luật quy định 5 lần trở lên thì mới cầu thành tội cho vay nặng lãi theo pháp luật hình sự. Hiểu đơn giản thì khoản lãi suất vượt quá mức quy định của pháp luật thì chỉ bị mất quyền đối với phần lãi suất vượt quá ấy, còn vượt mức 5 lần sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội cho vay nặng lãi.
