Gia đình văn hóa là gia đình hạnh phúc, tiến bộ, các thành viên gia đình làm tốt nghĩa vụ công dân và đoàn kết với xóm giềng. Để được trở thành Gia đình văn hóa thì các gia đình cần đáp ứng đầy đủ các tiêu chí luật đình, theo hướng dẫn chi tiết tại từng tỉnh. Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã là người quyết định tặng danh hiệu gia đình văn hóa cho các gia đình có đủ tiêu chuẩn.
1. Tiêu chuẩn xét "Gia đình văn hóa" từ năm 2024 như thế nào?
Khung tiêu chuẩn danh hiệu Gia đình văn hóa theo Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định 86/2023/NĐ-CP gồm:
Thứ nhất, gương mẫu chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cụ thể:
+ Các thành viên trong gia đình chấp hành tốt chủ trương của Đảng và quy định của pháp luật;
+ Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội theo quy định;
+ Bảo đảm thực hiện an ninh trật tự, phòng cháy, chữa cháy;
+ Bảo đảm các quy định về độ ồn, không làm ảnh hưởng đến cộng đồng theo quy định của pháp luật về môi trường.
Thứ hai, tích cực tham gia các phong trào thi đua lao động, sản xuất, học tập, bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội của địa phương, cụ thể:
+ Tham gia các hoạt động nhằm bảo vệ di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, cảnh quan thiên nhiên và môi trường của địa phương;
+ Tham gia các phong trào từ thiện, nhân đạo; đền ơn đáp nghĩa; khuyến học khuyến tài và xây dựng gia đình học tập;
+ Tham gia sinh hoạt cộng đồng ở nơi cư trú;
+Tích cực tham gia các phong trào phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội do địa phương tổ chức;
+ Người trong độ tuổi có khả năng lao động tích cực làm việc và có thu nhập chính đáng;
+ Trẻ em trong độ tuổi đi học được đến trường.
Thứ ba, gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh; thường xuyên gắn bó, đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ trong cộng đồng, cụ thể:
+ Thực hiện tốt Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình;
+ Thực hiện tốt chính sách dân số, hôn nhân và gia đình;
+ Thực hiện tốt các mục tiêu về bình đẳng giới, phòng, chống bạo lực gia đình/bạo lực trên cơ sở giới;
+ Hộ gia đình có nhà tiêu, nhà tắm, thiết bị chứa nước/các loại hình tương tự hợp vệ sinh;
+ Tương trợ, giúp đỡ mọi người trong cộng đồng khi khó khăn, hoạn nạn.
Tuy nhiên, ở mỗi tỉnh thì Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ có những quy định chi tiết tiêu chuẩn và việc xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa” trên cơ sở khung tiêu chuẩn này.
2. Không xét "Gia đình văn hóa" cho gia đình có thành viên bị xử phạt hành chính?
Cũng theo khoản 4 Điều 6 Nghị định 86/2023/NĐ-CP cũng quy định thành viên trong gia đình vi phạm một trong các trường hợp sau thì không xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa:
+ Bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
+ Không hoàn thành nghĩa vụ quân sự và nghĩa vụ nộp thuế;
+ Bị xử phạt vi phạm hành chính về: Hành vi tảo hôn, tổ chức tảo hôn; vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng;
+ Bị xử phạt vi phạm hành chính về: Vi phạm quy định về trật tự công cộng; hành vi đánh bạc trái phép; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ và phòng, chống bạo lực gia đình.
Như vậy thì nếu như thành viên gia đình bị xử phạt vi phạm hành chính về: Hành vi tảo hôn, tổ chức tảo hôn; vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng; Vi phạm quy định về trật tự công cộng; hành vi đánh bạc trái phép; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ và phòng, chống bạo lực gia đình thì không xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa.
Trường hợp thành viên gia đình bị xử phạt vi phạm hành chính về những hành vi khác hoặc quy định khác không được đề cập ở trên thì vẫn được xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa.
