Không thể xử phạt lỗi vượt đèn vàng

Điểm 10.2 QCVN41:2016/BGTVT “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ” ban hành kèm theo Thông tư 06/2016/TT-BGTVT hướng dẫn tham gia giao thông khi thấy đèn vàng như sau:

Điều 10. Điều khiển giao thông bằng tín hiệu đèn

10.3. Ý nghĩa của đèn tín hiệu:

…

10.3.2. Tín hiệu vàng: báo hiệu sự thay đổi tín hiệu của đèn từ xanh sang đỏ. Tín hiệu vàng bật sáng, người điều khiển phương tiện phải cho xe dừng trước vạch sơn “Vạch dừng xe”. Nếu không có vạch sơn “Vạch dừng xe”, thì phải dừng phía trước đèn tín hiệu theo chiều đi. Trường hợp phương tiện đã tiến sát đến hoặc đã vượt quá vạch sơn“Vạch dừng xe”, nếu dừng lại sẽ nguy hiểm thì phải nhanh chóng đi tiếp ra khỏi nơi giao nhau.

Từ quy định trên và thực tiễn trong hoạt động điều khiển phương tiện tham gia lưu thông trên đường, tôi thấy có một số vấn đề:

1. Thời gian sáng của đèn vàng

Thời gian sáng của của một đèn vàng thông thường là từ 3 – 5 giây. Trong khoảng thời gian này người đi đường phải thực hiện liên tiếp 05 bước bắt buộc trong khi đang trực tiếp điều khiển phương tiện tham gia lưu thông:

Bước 1: Nhìn vào đèn tín hiệu xem nó có đang vàng hay không? Nếu có thì thời gian còn vàng bao lâu?

Bước 2: Nhìn vào vạch dừng xe xem phương tiện đã tiến sát đến hoặc vượt quá vạch dừng xe hay chưa?

Bước 3: Nhìn vào gương chiếu hậu xem những phương tiện lưu thông phía sau đang trong tình trạng như thế nào

Bước 4: Phân tích xem việc dừng xe của mình có gây nguy hiểm cho người khác hay không?

Bước 5: Ra quyết định là dừng xe hay tiếp tục lưu thông

Chỉ trong một khoảng thời gian vô cùng ngắn ngủi như thế mà bản thân người điều khiển phương tiện tham gia giao thông phải thực hiện từng ấy những hoạt động, buộc các bộ phận như mắt (quan sát), tay, chân (đạp ga, đạp (bóp) phanh), tai (nghe tiếng còi xe) và não (phân tích) phải hoạt động hết công suất.

Khi lưu thông trên đường, đặc biệt là khu vực nội thành, nội thị người điều khiển phương tiện phải vượt qua vài chục cái đèn vàng như vậy trong khói bụi, tiếng ồn và kẹt xe, thử hỏi tại sao việc tham gia giao thông luôn là một cực hình???

2. Ranh giới giữa được phép vượt và không được phép vượt

Như đã phân tích tại mục 1., thời gian đèn vàng sáng là quá ngắn trong khi phương tiện lại đang lưu thông chứ không phải trong tình trạng đứng yên. Do vậy việc xác định phương tiện “đã tiến sát đến hoặc vượt quá vạch dừng xe” khi “tín hiệu vàng bật sáng” là không thể vì không có phương tiện để xác định tính chính xác.

Hiện nay trong một số môn thể thao như bóng đá, tennis v.v…người ta sử dụng đến công nghệ Goal-line, tuy nhiên công nghệ này chỉ dừng lại ở việc xác định bóng đã chạm vạch hay chưa (phương tiện đã tiến sát hoặc vượt quá vạch dừng hay chưa) chứ cũng không thể xác định được việc đó xảy ra vào thời điểm “tín hiệu vàng bật sáng”, chưa kể việc trang bị công nghệ trên là vô cùng tốn kém.

Như vậy, ranh giới giữa việc được phép và không được phép vượt là vô cùng mỏng manh (tính trên đơn vị giây) và không có phương tiện để xác định được việc này. Vì thế rất dễ xảy ra cự cãi giữa CSGT và người tham gia giao thông quanh việc có hay không có hành vi vi phạm.

3. Tính khả thi của quy định

Theo như phân tích tại mục 2., hoàn toàn không có cơ sở để xác định người tham gia giao thông đã vi phạm hay không vi phạm và CSGT đã xử lý đúng hay không đúng.

Tuy nhiên, tại điểm d, đ khoản 1 Điều 3 Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định

Điều 3. Nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính

1. Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính bao gồm:

…

d) Chỉ xử phạt vi phạm hành chính khi có hành vi vi phạm hành chính do pháp luật quy định.

đ) Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm chứng minh vi phạm hành chính. Cá nhân, tổ chức bị xử phạt có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh mình không vi phạm hành chính;

Theo quy định trên nghĩa vụ chứng minh sẽ thuộc về người có thẩm quyền xử phạt (trong trường hợp này là CSGT) chứ không thuộc về người bị cho là vi phạm, mà việc chứng minh này là không thể vì không có bằng chứng.

Do vậy, nếu muốn xử phạt đúng pháp luật hành vi vượt đèn vàng là điều không thể

Trong vòng 5 giây mà phải vận dụng các giác quan, và bộ phận trên cơ thể để thực hiện đúng quy định này là điều không tưởng, chắc chỉ có Siêu nhân làm được 

Chả qua, mấy anh đi đường, k giữ đúng tốc độ, không tập trung chú ý, không giữ khoảng cách an toàn chứ quy định là đúng, không có gì bất hợp lý cả. Mấy anh, chị đi xe ẩu nên mới không xử lý kịp khi đèn vàng bật lên thôi.

Theo Nghị định 46 về xử phạt vi phạm giao thông trong lĩnh vực đường bộ có hiệu lực từ 1/8, người tham gia giao thông bị xử phạt trong 3 trường hợp không tuân thủ đèn tín hiệu giao thông, gồm: vượt đèn vàng, vượt đèn đỏ và đèn xanh phương tiện không đi. Tuy nhiên không quy định rõ khái niệm thế nào là "vượt đèn vàng". Trường hợp vượt qua giao lộ khi có đèn vàng cũng là vượt và đi qua vạch khi có đèn vàng cũng là vượt, như vậy ranh giới xác định việc vượt hay không vượt với cảnh sát giao thông bằng mắt thường là rất khó. Hơn nữa, trong Luật không quy định xử phạt đèn vàng như thế nào.

Trên thực tế, thời gian đèn vàng sáng là quá ngắn, chỉ có 3 giây, trong khi phương tiện giao thông lại đang lưu thông vì đèn xanh vừa chuyển, chứ không phải trong tình trạng đứng yên. Do vậy việc xác định phương tiện “đã tiến sát đến hoặc vượt quá vạch dừng xe” khi “tín hiệu vàng bật sáng” là hầu như không thể xác định được. 

Phải xét đến tình hình thực tế để có thể quyết định xử phạt đối với hành vi này. Cần phải thay đổi một số quy định của pháp luật hiện nay để phù hợp với quy định xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm vượt đèn vàng. 

Vấn đề xử lí vượt đèn vàng là rất khó khăn, ví dụ một người đã qua vạch vôi khi đèn xanh nhưng ngay sau đó đèn chuyển sang mà vàng  thì không thể bắt lỗi họ vượt đèn vàng được, vì thực tế họ không vượt đèn vàng. Vấn đề xác định xem một người vượt đèn vàng có thực sự vượt đèn vàng hay không cũng rất khó khăn bởi vì thời gian họ đi qua vạch vôi rất ngắn nên rất khó mà xác định khi mà CSGT thường đứng ở các khu vực xa vạch vôi. Thêm một lí do nữa là tâm lí người Việt ta khi tham gia giao thông mà không thấy sự hiện diện của CSGT thì khi gặp đèn vàng hoặc sắp hết đèn xanh thường cố chạy nhanh cho kịp nên có vượt thì cũng chả ai xử lí dẫn đến thành thói quen, khi đã là thói quen của tập thể thì rất khó để xử lí.

Mình cũng cùng quan điểm với chủ thớt. Tại vì thời gian đèn vàng là quá ngắn, việc dừng hay đi khi đèn tín hiệu bật mà vàng tuỳ thuộc vào từng trường hợp và khả năng xử lý của mỗi người. 

Đến khi họ đi qua vạch đèn tín hiệu giao thông có bật mà đỏ thì cảnh sát giao thông cũng khó có thể chứng minh hành vi của họ là có vi phạm hay không? Cho nên quy định về xử phạt vượt đèn vàng là rất khó áp dụng và khó chứng minh

Quan trọng là ý thức thôi. Hầu hết các cột đèn đều có số điện tử đếm ngược. Nếu là người không có ý đình vượt đèn vàng thì chắc chắn sẽ tuân thủ và không đưa ra bất cứ lời biện hộ nào. 

Đương nhiên vấn đề đặt ra là để chứng minh được lỗi vượt đèn vàng là khó, vì vậy cần có những biện pháp rõ ràng. Ví dụ như khoảng cách từ vạch đường đến cột đèn đường, số đếm điện tử. Như vậy thì người tham gia giao thông khó mà "chối tội"

Việc xử lý vượt đèn vàng rất khó để xử lý, nhất là ở các thành phố lớn vì lúc đó cả đoàn xe đều cố tình vượt đèn vàng thì cảnh sát không thể kiểm soát được. Như cá nhân mình cũng vậy, vội quá hay không thích dừng là cứ cố vượt. Mĩnh nghĩ nên tăng thêm thời gian đèn vàng lên cho người tham gia giao thông chú thêm và cấm vượt đèn vàng như đèn đỏ. Vì thực tế đèn vàng có 3s thì ai cũng muốn vượt qua.