Hiện nay, trào lưu sử dụng thuốc lá điện tử (hút Pod, Vape,...) của giới trẻ ngày càng lan rộng. Tình trạng thanh, thiếu niên hút thuốc lá điện tử đang được xem là vấn đề đáng lo ngại trong những năm gần đây. Bên cạnh vấn đề về sức khỏe, người dân còn quan tâm đến việc sử dụng thuốc lá điện tử, cụ thể là hút Pod có vi phạm pháp luật không?
Hút Pod là gì?
Pod là một tên gọi của các dòng thuốc lá điện tử với khả năng đốt được các dung dịch lỏng ở bên trong trở thành dạng khí để hút vào bên trong phổi. Pod hiện nay cũng được thiết kế với cơ chế đốt cũng như hóa hơi tinh dầu vô cùng nhỏ gọn và tiện dụng. So với các dòng thuốc lá điện tử trước đó thì pod được mọi người ưa chuộng hơn, đặc biệt là giới trẻ.
Hình dáng của Pod tương tự như một chiếc USB hoặc cây bút. Khi sử dụng, bạn có thể đổ 1 chút tinh dầu vào bên trong và nhiên liệu sẽ đốt để tạo ra được lượng khói với những mùi vị khác nhau theo mùi tinh dầu mà bạn lựa chọn.
Tinh dầu là một nguyên liệu cần thiết để Pod hoạt động và tạo nên xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử với nhiều hương vị mới lạ khác nhau. Chính điều này đã tạo nên sức hút và sự mới mẻ cho người dùng. Những thành phần chính của các loại tinh dầu dùng cho thuốc lá điện tử thường là:
- Propylene Glycol.
- Vegetable Glycerin.
- Các loại hương liệu nhân tạo hoặc hương liệu tự nhiên.
- Nicotine.
Thuốc lá điện tử có hại không?
Theo Bộ Y tế, các bạn trẻ nhầm tưởng rằng việc sử dụng thuốc lá điện tử sẽ giảm bớt ảnh hưởng tới sức khỏe so với thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã cho thấy việc sử dụng thuốc lá điện tử ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe.
Dù thuốc lá điện tử mới ra đời khoảng 10 năm trở lại đây nhưng rất nhiều nghiên cứu cho thấy những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là hô hấp và tim mạch. Vì vậy, việc dùng thuốc lá điện tử để cai nghiện thuốc lá truyền thống là sai lầm.
Với những người nghiện thuốc lá lâu năm, nếu quyết tâm cai thuốc lá thì có thể sử dụng các sản phẩm thay thế nicotine (dạng miếng dán, viên ngậm,…) để giảm bớt cảm giác thèm thuốc do thiếu nicotine.
Những nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng thuốc lá điện tử, như sau:
Hiện nay, thuốc lá điện tử được lưu hành rộng rãi ở nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ. Có khá nhiều thành phần trong thuốc lá điện tử, trong đó thành phần chính bao gồm:
- Nicotine: Là chất gây nghiện có trong thuốc lá thường. Với thuốc lá điện tử, người ta đưa vào một lượng thấp hơn nicotine (3-36 mg/mL) so với thuốc lá truyền thống, tuy nhiên cũng có những loại có nồng độ nicotine cao tương tự thuốc lá truyền thống
- Dung dịch tạo khói, gồm: nước, Propylene Glycol và Glycerin. Khi được làm nóng, nước sẽ bay hơi kết hợp với các chất còn lại tạo nên sản phẩm giống như khói để người hút cảm giác giống như đang hút thuốc. Mặc dù các chất như Propylene Glycol và Glycerin đã được FDA cho phép sử dụng trong công nghiệp thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm, tuy nhiên những chất này khi bị đốt cháy có thể tạo ra những sản phẩm nguy hại cho cơ thể như Formaldehyde, Acetaldehyde, Acrolein.
- Chất tạo mùi: là các hóa chất hương liệu tạo ra những mùi vị khác nhau (hoa quả, chocolate, vanium, mùi khói thuốc lá,…)
Các chất độc hại với cơ thể do thuốc lá điện tử sinh ra phần lớn đến từ các sản phẩm dạng hóa chất của chất tạo khói và tạo mùi, tiếp xúc trong thời gian càng dài thì ảnh hưởng tới sức khỏe càng nhiều. Vì vậy, ai tiếp xúc nhiều hơn thì ảnh hưởng nhiều hơn, kể cả người hút chủ động và thụ động.
Các hóa chất sinh ra từ quá trình tạo khói và đốt cháy chất tạo mùi có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với cơ quan hô hấp và tim mạch. Những ảnh hưởng lâu dài có thể gây độc tế bào và nguy cơ phát triển ung thư.
Pháp luật Việt Nam có cấm hành vi mua bán thuốc lá điện tử không?
Thuốc lá điện tử được xem là một dạng của thuốc lá nên việc mua bán, kinh doanh mua bán thuốc lá điện tử phải đáp ứng các điều kiện như khi kinh doanh mua bán thuốc lá. Hiện chưa có quy định nào điều chỉnh cụ thể về thuốc lá điện tử.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định 67/2013/NĐ-CP: “Sản phẩm thuốc lá” là sản phẩm được sản xuất từ toàn bộ hay một phần nguyên liệu thuốc lá và được chế biến dưới dạng thuốc điếu, xì gà, thuốc lá sợi dùng để hút tẩu và các dạng sản phẩm khác dùng để hút, nhai, ngửi.”
Tại các địa điểm công cộng như trường học, khu vực bến xe, ga tàu,... thì có thể sẽ có biển báo cấm sử dụng thuốc lá. Và được ngầm hiểu rằng tất cả những sản phẩm như thuốc lá điện tử cũng sẽ bị nghiêm cấm sử dụng vì hành vi môi trường hoặc sức khỏe người xung quanh.
Căn cứ tại Điều 25, Nghị định 117/2020/NĐ-CP có quy định về việc hút thuốc lá tại các khu vực cấm sẽ bị xử phạt, cụ thể:
Khi hút thuốc lá tại các địa điểm quy định cấm hút, sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phải nộp phạt với mức tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng.
Trong trường hợp hút thuốc lá tại sân bay, tàu bay sẽ bị xử phạt theo quy định của hàng không dân dụng.
Quy định về buôn bán thuốc lá điện tử
Bên cạnh đó, ngành nghề kinh doanh thuốc lá theo quy định của pháp luật Việt Nam là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
- Điều kiện cấp giấy phép buôn bán sản phẩm thuốc lá điện tử:
Khi thực hiện hoạt động kinh doanh mua, bán, chủ thể phải đáp ứng các điều kiện căn cứ tại khoản 2 Điều 26 Nghị định 67/2013/NĐ-CP được sửa đổi bởi Khoản 9 Điều 1 Nghị định 106/2017/NĐ-CP và Khoản 7 Điều 3 Nghị định 08/2018/NĐ-CP quy định:
- Là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật, có ngành nghề kinh doanh là bán buôn thuốc lá;
- Địa điểm kinh doanh không vi phạm quy định về địa điểm không được bán thuốc lá;
- Có hệ thống bán buôn sản phẩm thuốc lá trên địa bàn tỉnh nơi thương nhân đặt trụ sở chính (tối thiểu phải từ 02 thương nhân bán lẻ sản phẩm thuốc lá trở lên).
- Có văn bản giới thiệu của Nhà cung cấp sản phẩm thuốc lá hoặc của các thương nhân phân phối sản phẩm thuốc lá ghi rõ địa bàn dự kiến kinh doanh.
- Có phương tiện vận tải thuộc sở hữu hoặc đồng sở hữu; đáp ứng yêu cầu về bảo quản thuốc lá trong quá trình sử dụng.
- Điều kiện cấp giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá điện tử:
Theo Khoản 3 Điều 26 Nghị định 67/2013/NĐ-CP được sửa đổi bởi Khoản 10 Điều 1 Nghị định 106/2017/NĐ-CP và Khoản 7 Điều 3 Nghị định 08/2018/NĐ-CP quy định các điều kiện cấp giấy phép bán lẻ thuốc sản phẩm thuốc lá gồm:
- Thương nhân được thành lập theo quy định của pháp luật.
- Địa điểm kinh doanh không vi phạm quy định về địa điểm không được bán thuốc lá;
- Có văn bản giới thiệu của các thương nhân phân phối hoặc thương nhân bán buôn sản phẩm thuốc lá ghi rõ địa bàn dự kiến kinh doanh.
- Diện tích điểm kinh doanh tối thiểu từ 3m2 trở lên.
Như vậy, tại Việt Nam, việc sử dụng hay buôn bán sỉ, lẻ thuốc lá điện tử không bị cấm, tuy nhiên khi kinh doanh cần phải đáp ứng đủ một số điều kiện nhất định.
