Tình huống đặt ra là công ty vay vốn ngân hàng nhưng được chủ sở hữu công ty đem tài sản cá nhân để thế chấp thì có phải là giao dịch liên kết không?
Liên quan đến vấn đề này, tại Nghị định 132/2020/NĐ-CP quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết có nêu:
"Điều 5. Các bên có quan hệ liên kết
1. Các bên có quan hệ liên kết (sau đây viết tắt là “bên liên kết”) là các bên có mối quan hệ thuộc một trong các trường hợp:
a) Một bên tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào việc điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư vào bên kia;
b) Các bên trực tiếp hay gián tiếp cùng chịu sự điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư của một bên khác.
2. Các bên liên kết tại khoản 1 điều này được quy định cụ thể như sau:
...
d) Một doanh nghiệp bảo lãnh hoặc cho một doanh nghiệp khác vay vốn dưới bất kỳ hình thức nào (bao gồm cả các khoản vay từ bên thứ ba được đảm bảo từ nguồn tài chính của bên liên kết và các giao dịch tài chính có bản chất tương tự) với điều kiện khoản vốn vay ít nhất bằng 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp đi vay và chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung và dài hạn của doanh nghiệp đi vay;
...
l) Doanh nghiệp có phát sinh các giao dịch nhượng, nhận chuyển nhượng vốn góp ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp trong kỳ tính thuế; vay, cho vay ít nhất 10% vốn góp của chủ sở hữu tại thời điểm phát sinh giao dịch trong kỳ tính thuế với cá nhân điều hành, kiểm soát doanh nghiệp hoặc với cá nhân thuộc trong một các mối quan hệ theo quy định tại điểm g khoản này."
Theo đó, việc bảo lãnh vay được xem là giao dịch liên kết chỉ áp dụng giữa doanh nghiệp đối với doanh nghiệp theo Điểm d nêu trên. Còn đối với chủ sở hữu công ty thì chỉ được xem là giao dịch liên kết khi công ty vay hoặc cho vay đối với chủ sở hữu (là cá nhân) với giá trị ít nhất 10% vốn góp của chủ sở hữu tại thời điểm phát sinh giao dịch trong kỳ tính thuế.
Do đó, với thông tin ban đầu là chủ sở hữu bảo lãnh khoản vay, không phải trực tiếp cho công ty vay nên mối quan hệ giữa công ty và chủ sở hữu không phải là giao dịch liên kết.
Còn đối với giao dịch giữa vay giữa công ty và ngân hàng thì chỉ được xem là giao dịch liên kết khi khoản vốn vay ít nhất bằng 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp đi vay và chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung và dài hạn của doanh nghiệp đi vay. Nếu khoản vay không đến mức tỉ lệ nêu trên thì không phải là giao dịch liên kết.
