Giá trị pháp lý của thỏa thuận cổ đông

Về vấn đề bạn nêu, thì mình chưa rõ ý bạn có phải là "chuyển nhượng cổ phần" theo quy định tại Điều 126 Luật doanh nghiệp 2014 hay không?

Vì trong thông tin bạn nêu là "chào bán cổ phần cho cổ đông hiện hữu" thì đây là một trong những hình thức chào bán cổ phần theo quy định tại Điều 122 Luật doanh nghiệp 2014, bản chất của việc chào bán cổ phần này là việc công ty tăng thêm số lượng cổ phần được quyền chào bán và bán các cổ phần đó trong quá trình hoạt động để tăng vốn điều lệ.

Nhưng theo thông tin bạn nêu thì mình đang hiểu theo hướng là "chuyển nhượng cổ phần": 

"Cổ phần được tự do chuyển nhượng, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 119 của Luật này và Điều lệ công ty có quy định hạn chế chuyển nhượng cổ phần. Trường hợp Điều lệ công ty có quy định hạn chế về chuyển nhượng cổ phần thì các quy định này chỉ có hiệu lực khi được nêu rõ trong cổ phiếu của cổ phần tương ứng".

Khoản 3 Điều 119 quy định: "Trong thời hạn 03 năm, kể từ ngày công ty được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, cổ đông sáng lập có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho cổ đông sáng lập khác và chỉ được chuyển nhượng cổ phần phổ thông của mình cho người không phải là cổ đông sáng lập nếu được sự chấp thuận của Đại hội đồng cổ đông".

=> Theo quy định trên thì cổ phần được tự do chuyển nhượng chỉ trừ trường hợp cổ đông sáng lập phải trong thời hạn 03 năm kể từ ngày công ty được cấp Giấy CNĐKDN thì mới được tự do chuyển nhượng cổ phần của mình theo quy định trên. 

Trong trường hợp của bạn nếu như Điều lệ công ty dựa theo Luật doanh nghiệp là được tự do chuyển nhượng nhưng các cổ đông có thỏa thuận khác Điều lệ thì trường hợp này theo mình là không trái với Điều lệ (vì các cổ đông tự giới hạn quyền hạn của mình chứ Điều lệ công ty không cấm, không hạn chế việc thỏa thuận thêm đó). Khi tất cả các cổ đông đã thỏa thuận và đồng ý về việc chuyển nhượng đó thì phải tuân thủ theo. 

Có cơ sở pháp lý nào quy định nội dung này không anh? Vì trong quá trình hỗ trợ thì khách hàng luôn yêu cầu cơ sở pháp lý nhưng em không rà soát được nội dung cụ thể. Nếu xem đó là hợp đồng thì đây cũng chỉ là hợp đồng giữa các cổ đông với nhau, khó có thể điều chỉnh trong quan hệ với công ty. Và khi thực hiện việc chuyển nhượng thì nội dung này không trái với Luật Doanh nghiệp thì họ vẫn có thể thực hiện được.

Hiện nay, không có điều luật nào của Luật Doanh nghiệp 2014 và các văn bản dưới luật điều chỉnh vấn đề khi có sự khác biệt giữa thỏa thuận cổ đông và điều lệ /Luật Doanh nghiệp thì cái nào sẽ chi phối. Trên thực tế, cũng chưa thấy có phán quyết nào của tòa án đối với các vụ việc loại này.

Vì vậy, câu trả lời cho câu hỏi về tính hợp pháp và có thể thi hành của thỏa thuận cổ đông tại Việt Nam là chưa có. Nói cách khác, nếu một trong các loại tranh chấp nêu trên được đem ra phân xử trước tòa án, không ai có thể biết phán quyết của tòa sẽ bảo vệ thỏa thuận cổ đông hay điều lệ /quy định của Luật Doanh nghiệp Việt Nam.

Theo quan điểm của mình, việc đưa ra phán quyết rằng một thỏa thuận cổ đông là hợp pháp hay không hợp pháp phải xét đến ít nhất 02 yếu tố:

(i) Bản chất của quy định pháp luật bị thỏa thuận cổ đông vi phạm: quy định này được xây dựng nhằm mục đích gì và bảo vệ ai, có bảo vệ lợi ích công cộng hay không;

(ii) Tranh chấp về thỏa thuận cổ đông chỉ xảy ra trong phạm vi nội bộ cổ đông hay đã liên quan đến cả bên thứ ba ngay tình.