Vấn đề mà bạn nêu ra theo tôi là không đơn giản một chút nào, Tôi đã gửi email cho bạn nhưng không biết bạn đã đọc chưa.
Vậy nên tôi xin đăng lại câu trả lời để bạn được biết.
Thực ra qua thư tôi cũng chưa thể làm rõ được tất cả các tình tiết, nhưng cũng xin nêu ra một vài điểm để bạn lưu ý và cũng mong sẽ giúp được bạn trong việc bảo vệ quyền lợi của gia đình ở mức có thể.
Thứ nhất: Nhà nước chỉ bảo vệ quyền và lợi ích cho những người đã được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu. Diện tích mà gia đình bạn sử dụng (trồng rau) tuy thời gian bắt đầu sử dụng là từ rất lâu, tuy nhiên để đáp ứng được điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu thì chưa được bởi vì:
- Diện tích đất đó gia đình bạn không có bất cứ một giấy tờ gì về mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, nhà nước hoặc cơ quan giao … (theo điều 50 luật đất đai)
- Không có xác nhận của UBND xã, phường về việc sử dụng, ổn định, không tranh chấp và phù hợp với quy hoạch (nếu có xác nhận này của UBND xã, phường thì lại là chuyện khác).
Thứ hai: Khi đất sử dụng hợp pháp thì tài sản trên đất mới có thể coi là hợp pháp.
Thứ ba: Việc cơ quan hay bất cứ đơn vị nào lấy đất để giao cho người khác phụ thuộc vào việc diện tích đất đó thuộc quyền sở hữu của ai (cơ quan, UBND).
Nếu đất đó thuộc sở hữu của cơ quan thì đương nhiên họ được quyền lấy lại và thực hiện quyền định đoạt của mình. Quyền định đoạt của cơ quan phụ thuộc vào các văn bản, giấy tờ cấp cho cơ quan (có thể phân cho cán bộ công nhân viên của công ty, có thể được bán và cũng có thể không được làm gì cả.
Vì vậy bạn cần tìm hiểu thêm).
Thứ tư: Việc đền bù hay không trong trường hợp này là khá linh động, nó không như chính sách đền bù theo dự án phát triển cơ sở hạ tầng, an ninh quốc phòng của Nhà nước. Nếu là công trình của Nhà nước thì sẽ có thủ tục phê duyệt dự án, thu hồi đất, phương án đền bù. Vì vậy, việc thoả thuận đền bù trong trường hợp này nó như một quan hệ dân sự và được phép thoả thuận.
Thứ năm: Việc phá dỡ nhà trẻ cũng vậy. Nhưng đây rõ ràng là một vấn đề nhạy cảm. Về lý, cần phải xét đến thủ tục pháp lý của cơ sở trông giữ trẻ. Nó có đăng ký kinh doanh hay chỉ là tự tập thể lập ra.
Vì vậy nếu cơ sở giữ trẻ này không áp dụng được về mặt pháp lý thì tôi e là các hộ dân khó có thể đòi được quyền lợi.
Trên đây là một số quan điểm của tôi theo quy định pháp luật.
Tuy nhiên theo tôi được biết thì không phải lúc nào các tranh chấp kiểu này cũng được giải quyết nhanh chóng.
Gia đình bạn cũng như các hộ dân cần có những tìm hiểu thêm về diện tích đất đó để bảo vệ quyền lợi của mình (có thể qua địa chính của UBND xã, phường để tìm hiểu hồ sơ địa chính xem ai là người có tên trên diện tích đất đó).
Chúc bạn và gia đình sức khoẻ và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.
Luật sư Mai Xuân Hương
