Ngày mai, Quốc hội bàn về Thuế thu nhập cá nhân

Phiên họp thứ 11 của Ủy ban Thường vụ, khai mạc sáng mai, được trông đợi khi Chính phủ và Quốc hội đang có quan điểm khác nhau về nâng mức khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân.
> Người Việt 'nặng gánh' thuế phí
> Sửa thuế thu nhập: 'Không nên ưu tiên người giàu'

Theo lịch trình dự kiến, chiều 12/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ thảo luận dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi.

Theo phương án Bộ Tài chính đã trình Chính phủ, Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi sẽ nâng mức khởi điểm chịu thuế từ 4 triệu như hiện nay lên 9 triệu đồng. Ngoài ra, mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc được nâng từ 1,6 triệu đồng lên 3,6 triệu đồng.

Các chuyên gia cho rằng mức khởi điểm đánh thuế thu nhập cá nhân 9 triệu đồng là hợp lý và cho thấy sự chia sẻ khó khăn với người dân. Ảnh: Hoàng Hà.

Tuy nhiên, VnEconomy hôm nay dẫn Báo cáo ý kiến của Tiểu ban Chính sách và thu ngân sách thuộc Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội cho hay, việc nâng mức giảm trừ như vậy là cao và chưa đảm bảo tính hợp lý xét dưới cả góc độ kinh tế cũng như xã hội. Theo đó, Ủy ban này cho rằng chỉ nâng mức khởi điểm chịu thuế lên 7 triệu đồng (thay vì 9 triệu) và mức giảm trừ gia cảnh là 2,8 triệu đồng (thay vì 3,6 triệu) là hợp lý. Quan điểm của Ủy ban là các mức Bộ Tài chính đưa ra là cao và sẽ thu hẹp số lượng người nộp thuế, làm sai lệch bản chất của thuế thu nhập cá nhân.

Bên cạnh đó, theo báo cáo này, nếu áp dụng mức khởi điểm 9 triệu đồng có thể ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước, không duy trì và phát huy kết quả đạt được trong quá trình thực thi luật thời gian qua. Theo tính toán của Ủy ban kinh tế ngân sách Quốc hội, số người phải nộp thuế thu nhập nếu theo phương án khởi điểm 9 triệu đồng của Bộ Tài chính sẽ chỉ còn khoảng một triệu người (thay vì gần 4 triệu người như hiện nay).

Trao đổi với VnExpress.net chiều 11/9, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan tỏ ra ngỡ ngàng và không đồng tình khi nghe đề xuất mới của Ủy ban Tài chính ngân sách Quốc hội. Bà Chi Lan phân tích: "Từ năm 2007 đến năm 2011, với các mức lạm phát cộng dồn thì đồng tiền Việt Nam đã mất giá khoảng 70%. Như vậy, mức thu nhập thực tế của người dân giảm xuống rất nhiều. Nếu vẫn tính mức khởi điểm đánh thuế thấp như vậy thì tôi e nó sẽ sớm trở nên lạc hậu trong cuộc sống và lại phải sửa đổi tiếp".

Về phản biện của Ủy ban Tài chính ngân sách cho rằng nguồn thu Ngân sách Nhà nước sẽ bị ảnh hưởng nếu áp dụng phương án của Bộ Tài chính, bà Phạm Chi Lan cho rằng không nên lo lắng. "Cần phải lên chính sách đặt trong bối cảnh chúng ta đang tái cơ cấu đầu tư công. Theo đó, đầu tư công sẽ phải tiết kiệm và hiệu quả hơn so với trước đây. Nếu theo đúng tinh thần này thì khoản chi cho đầu tư công sẽ giảm đáng kể và bù được cho khoản thiếu hụt do những thay đổi trong luật Thuế Thu nhập cá nhân", nữ chuyên gia này lý giải.

Chia sẻ với quan điểm của bà Chi Lan, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh - nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương - thẳng thắn ủng hộ phương án của Bộ Tài chính với mức khởi điểm chịu thuế là 9 triệu đồng. "Từ khi có Luật về Thuế Thu nhập cá nhân đến nay, lạm phát đã tăng lên đáng kể nên Bộ tài chính mới tính toán yếu tố đó để nâng lên. Nếu lo ngại nguồn thu ngân sách bị giảm thì tôi cho rằng không cần thiết bởi số người chịu thuế thu nhập tính từ bậc 1 tuy nhiều nhưng chiếm tỷ trọng không cao nên khoản đóng góp thuế cũng không nhiều", ông Lê Đăng Doanh nhìn nhận.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh nền kinh tế đang khó khăn như hiện nay, cần tạo điều kiện chia sẻ khó khăn với người dân và làm sao để khuyến khích người dân lao động, tiêu dùng và khoan thi sức dân một cách tối đa. "Đừng để người dân vì ngại thuế, phí mà mất động lực cống hiến, đầu tư và tiêu dùng. Lúc đó, ngân sách Nhà nước càng bị ảnh hưởng", bà Chi Lan cảnh báo.

Chuyên gia Vũ Đình Ánh cũng cảnh báo thuế cao trong bối cảnh kinh tế khó khăn sẽ là áp lực với người dân. Ông cũng đưa ra dẫn chứng, mới đây nhất, tỷ phú giàu nhất nước Pháp quyết định xin quốc tịch Bỉ để "né" thuế cao. Ông Ánh nói thêm: "Theo tôi nếu đến giờ vẫn loay hoay với câu chuyện mức khởi điểm chịu thuế, mức giảm trừ gia cảnh thì cũng chỉ giải quyết được phần ngọn của vấn đề. Mục tiêu quan trọng nhất đối với thuế thu nhập là kiểm soát được thu nhập của người dân thay vì để một số người lợi dụng mà lẩn tránh, trốn thuế. Đừng để việc người ít tiền nghiêm túc kê khai đóng thuế còn người thu nhập cao thì lại có cơ hội lẩn".

Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi dự kiến sẽ được áp dụng từ tháng 7/2013, sớm hơn nửa năm so với dự kiến. Trước khi trình Quốc hội tại kỳ họp cuối năm, dự án Luật sửa đổi sẽ được thảo luận tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội ở phiên họp thứ 11 vào chiều ngày 12/9).

Cũng trong ngày 12/9, buổi sáng, Quốc hội sẽ thảo luận về kế hoạch kiểm toán năm 2013 trước khi thảo luận về dự án Luật hộ tịch vào sáng ngày 14/9. Phiên họp thứ 11 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ diễn ra từ ngày 12/9 đến ngày 26/9.

Thanh Thanh Lan

Theo VnExpress

Chủ tịch Quốc hội: '9 triệu đồng chưa phải thu nhập cao'

Trong khi tranh cãi về khởi điểm chịu thuế 7 hay 9 triệu của Chính phủ và Ủy ban Tài chính Quốc hội còn chưa ngã ngũ thì Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng cho rằng cả hai mức này mới chỉ đủ sống trong điều kiện hiện nay.
> Thuế thu nhập cá nhân: Lại tranh cãi mức khởi điểm

Dù không nhận được đồng thuận của Ủy ban Tài chính, Chính phủ hôm nay vẫn trình phương án nâng khởi điểm chịu thuế lên 9 triệu đồng, giảm trừ gia cảnh 3,6 triệu đồng. Thẩm tra tờ trình của Chính phủ chiều nay, Ủy ban Tài chính Ngân sách tiếp tục giữ quan điểm cho rằng đề xuất khởi điểm chịu thuế của Chính phủ là quá cao, không phù hợp với quan điểm động viên, điều tiết thu nhập của các cá nhân.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Phùng Quốc Hiển đặt câu hỏi 7-9 triệu liệu có là quá cao? Theo ông, trước tiên cần phải so sánh với con số 1.050.000 đồng - mức lương tối thiểu. Bởi đây chính là mức thu nhập để đảm bảo có điều kiện sống. "Mức chúng tôi đưa ra đã trên 6 lần", ông nhấn mạnh để bảo vệ quan điểm mức đóng thuế từ 7 triệu là hợp lý.

Đơn cử, lương của một kỹ sư mới gia trường, cán bộ bậc đại học của Văn phòng Quốc hội nếu nhân hệ số 2,34 với mức lương tối thiểu thì mỗi tháng cũng chỉ có 2,7-2,8 triệu đồng mỗi tháng. Thêm 2% phụ cấp, thì con số này vẫn thấp so với mức Chính phủ đưa ra 3,6 triệu. "Chúng tôi đồng tình nâng mức khởi điểm chịu thuế nhưng nâng lên như Chính phủ thì sợ nhanh quá. Chúng ta sẽ phải bỏ ra 10.000 tỷ để thực hiện chính sách, trong khi còn bao nhiêu vấn đề xã hội phải giải quyết", ông nói.

Ủy ban Tài chính Ngân sách dẫn chứng, hiện có 51 triệu người có thu nhập nhưng có 12 triệu người phải kê khai và con số đến ngưỡng phải nộp thuế chỉ có 3,8 triệu. "Vậy 3,8/51 triệu người tương đương khoảng gần 10%, có nghĩa những người này ở nhóm cao, còn tất nhiên, nếu so với Trung Quốc, Mỹ thì chúng ta không so được", ông Hiển thẳng thắn.

Mặc dù đồng tình với lập luận của Ủy ban Tài chính ngân sách rằng mỗi công dân phải có trách nhiệm nộp thuế nhưng theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, cần tính toán mức 7, 9 triệu đồng đã đủ sống chưa. "Trong hoàn cảnh kinh tế như hiện nay, mức 7 hay 9 triệu đã gọi là thu nhập cao chưa? Tôi áng cỡ Chính phủ đưa ra 9 triệu là chưa cao, chỉ đủ sống thôi. Bởi vậy nên bỏ một vài bậc giữa đi", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chính phủ bảo lưu quan điểm về thuế thu nhập cá nhân. Ảnh: Hoàng Hà.

Càng về giữa phiên, tranh luận về mức khởi điểm chịu thuế càng thêm nẩy lửa. Tạm thời chưa bình luận về mức thu nhập 7 hay 9 triệu đồng là cao, bà Trương Thị Mai - Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội - cho rằng phải thẳng thắn thừa nhận từ nay đến năm 2015, Việt Nam chưa thể công bố được mức sống tối thiểu. Bà đưa ra những dẫn chứng kể từ khi áp dụng Luật thuế TNCN từ năm 2009. "Từ năm 2009, chúng ta liên tục gặp khó khăn, năm nay mới bắt đầu lạm phát một con số. Như vậy, khi CPI tăng cao thì thu nhập thực tế của người dân bị giảm sút, lương hoàn toàn giảm sút theo thực tế. Lương có tăng lên thì không đủ sức bù đắp lạm phát", bà Trương Thị Mai phân tích.

Bà Mai nói thêm: "Trong điều kiện này thì căn cứ để quy định mức thuế TNCN này sẽ như thế nào. Đề nghị Chính phủ và Ủy ban Tài chính Ngân sách cùng tính toán lại".

Ủng hộ quan điểm của Chính phủ, ông Trần Văn Hằng - Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại nhìn nhận, số chịu thuế chiếm 10% người có thu nhập và "không thể gọi như thế là ít". Bởi các con số ở đây khi đánh giá cần dựa trên nền kinh tế của Việt Nam. Việt Nam phát triển chưa bền vững và mới thoát khỏi các nước có thu nhập thấp do đó, nhu cầu tối thiểu của người dân càng ngày càng tăng.

Đa số các đại biểu phản bác đề xuất giới hạn chỉ giảm trừ gia cảnh cho tối đa 2 người phụ thuộc. Theo ông Hằng, không nên cứng nhắc chỉ cho phép 2 người phụ thuộc như vậy vì khi nuôi dưỡng ai thì cũng phải giảm trừ cho người đấy. Phó chủ tịch Kim Ngân cũng đặt vấn đề này để tránh chuyện "nuôi bố mẹ thì thôi nuôi con, nuôi con thì thôi nuôi bố mẹ". Sau cùng, cuối phiên họp, Ủy ban Thường vụ đã đi đến thống nhất không giới hạn số lượng người phụ thuộc khi tính giảm trừ gia cảnh.

Kiên quyết bảo lưu quan điểm, Chủ nhiệm Phùng Quốc Hiển thẳng thắn: "Cần xác định rõ đây là thuế thu nhập cao hay đây là Thuế TNCN. Chúng tôi đồng tình nâng mức khởi điểm chịu thuế thu nhập lên nhưng nâng lên cao đến 9 triệu như Chính phủ đề xuất thì sợ nhanh quá". Người đứng đầu Ủy ban Tài chính Ngân sách khẳng định lo ngại việc này sẽ khiến ngân sách bị ảnh hưởng nhiều trong khi đất nước còn nhiều vấn đề xã hội phải giải quyết.

Ngược lại, ông Nguyễn Văn Hiện, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp thì không đặt nặng lo ngại như ông Hiển. "Nếu Chính phủ cảm thấy nâng được mức khởi điểm lên 9 triệu mà không ảnh hưởng đến ngân sách thì tôi hoan nghênh. Chúng ta có nhiều việc để tiết kiệm, nhiều cách để huy động, hàng trăm nghìn tỷ đồng chúng ta cũng có thể huy động được do đó không nên lấy chuyện này ra để hẹp hòi tính toán", ông Nguyễn Văn Hiện phát biểu.

Sau những tranh cãi gay gắt về hai phương án tính mức khởi điểm chịu thuế, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng khẳng định tạm thời chưa chốt 7 hay 9 triệu đồng. "Tuy nhiên, tôi thấy cần phải tính toán thêm mức 7 hay 9 triệu đồng, mức nào là hợp lý. Quan trọng nhất là phải nâng mức khởi điểm lên để cho Luật này sống được 3 năm", ông Nguyễn Sinh Hùng phát biểu.

Khép lại phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh: "Cả cơ quan soạn thảo Luật lẫn cơ quan thẩm tra đều trên tinh thần nhiệm vụ được giao. Đa số nghiêng về phương án của Chính phủ - tính mức khởi điểm chịu thuế từ 9 triệu đồng. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ chưa chốt phương án nào và sẽ cùng với 2 bên xác định lại", bà Kim Ngân kết luận.

Theo tờ trình Chính phủ tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều nay, Luật Thuế thu nhập cá nhân sẽ sửa đổi 3 nội dung chính là mức giảm trừ gia cảnh; phạm vi, đối tượng chịu thuế và kỳ tính thuế, quyết toán thuế

Với nội dung thứ nhất, Chính phủ vẫn đề xuất sửa đổi theo hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế từ 4 triệu đồng và mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng mỗi tháng hiện nay lên 9 và và 3,6 triệu đồng. Bộ Tài chính cho biết mức giảm trừ gia cảnh hiện nay được xây dựng trên cơ sở tham chiếu các chỉ tiêu GDP bình quân đầu người, mức thu nhập, chi tiêu trung bình của xã hội, tiền lương tối thiểu và bằng khoảng 2,5 lần GDP bình quân đầu người tại thời điểm Luật có hiệu lực năm 2009. So với các nước trong khu vực1 , mức giảm trừ gia cảnh của Việt Nam tuy có tỷ lệ cao hơn (bằng khoảng 1,7 lần GDP bình quân đầu người năm 2011) nhưng do thu nhập bình quân đầu ở Việt Nam còn thấp nên mức giảm trừ gia cảnh về số tuyệt đối còn thấp.

Từ năm 2009, do tác động của khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, giá cả hàng hoá, dịch vụ tăng cao làm ảnh hưởng đến đời sống người nộp thuế. Vì vậy, Chính phủ đề xuất tăng mức giảm trừ gia cảnh để thực hiện việc giảm tỷ lệ động viên thuế, phí trên GDP theo Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2020, đảm bảo tính ổn định của chính sách cho giai đoạn sau năm 2014 và để có sự quan tâm, chia sẻ của Nhà nước đối với người nộp thuế trước bối cảnh khó khăn của nền kinh tế.

Cùng với việc tăng mức giảm trừ gia cảnh, Chính phủ đề xuất bổ sung quy định “mở” quyền chủ động điều chỉnh nếu giá cả thị trường biến động trên 20%. Bộ Tài chính cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh này cũng tương đương khoảng 2,5 lần GDP dự tính tại thời điểm Luật sửa đổi, bổ sung có hiệu lực.

Bộ dự kiến với mức điều chỉnh giảm trừ gia cảnh này, mức điều tiết thuế được giảm ở tất cả các bậc và dự kiến Luật có hiệu lực từ 01/7/2013 thì dự kiến số giảm thu ngân sách 6 tháng cuối năm 2013 khoảng 5.200 tỷ đồng và giảm thu ngân sách năm 2014 khoảng 13.350 tỷ đồng.

Song Lan

Theo VnExpress