Định hướng triển khai kê khai thuế điện tử đến năm 2015

Tổng cục Thuế công bố kết quả điều tra về khả năng sẵn sàng ứng dụng CNTT trong khai thuế điện tử.
Kết quả triển khai hệ thống khai thuế qua mạng

Nhằm tạo thuận lợi cho người nộp thuế (NNT) trong việc thực hiện nghĩa vụ kê khai thuế, góp phần tích cực vào công cuộc cải cách thủ tục hành chính nói chung và thủ tục thuế nói riêng, năm 2009 Tổng cục Thuế đã triển khai thí điểm dịch vụ khai thuế qua mạng tại 4 địa bàn : Tp. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng và Bà Rịa – Vũng Tàu.

Trong năm 2010 Tổng cục thuế đã trình Bộ ban hành Thông tư giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế làm cơ sở pháp lý để người nộp thuế đăng ký, khai, nộp thuế điện tử. Thông tư còn Quy định các điều kiện đăng ký, hoạt động của các tổ chức T-VAN phục vụ xã hội hoá dịch vụ khai thuế điện tử.

Cuối năm 2010 Tổng cục thuế đã nâng cấp hoàn thiện hệ thống cổng thông tin khai thuế điện tử, có độ ổn định, tốc độ và hiệu năng cao; khắc phục các lỗi hệ thống, phần mềm; bổ sung hình thức kê khai điện tử trực tuyến với các tờ khai không có trong phần mềm HTKK, bổ sung thêm các chức năng thuận lợi cho người nộp thuế, như: ký điện tử theo lô tờ khai, trình ký trên cổng thông tin điện tử, tra cứu các thông báo xác nhận của cơ quan thuế; Nâng cấp đường truyền Internet lên 5 lần so với đầu năm 2010, bổ sung thêm các máy chủ có cấu hình mạnh.

Tổng cục thuế đã phối hợp với VCCI, các DN cung cấp chứng thư số tổ chức tuyên truyền, tập huấn cho các DN về mục đính, ý nghĩa và cách thức sử dụng chữ ký số trong các giao dịch điện tử, đặc biệt là trong giao dịch điện tử với cơ quan thuế.

Đến nay, Tổng cục Thuế đã mở rộng triển khai hệ thống khai thuế qua mạng tại địa bàn 19 tỉnh/thành phố gồm: Hà Nội, Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Bà Rịa – Vũng Tàu, Hải Phòng, Đồng Nai, Bình Dương, Thanh Hóa, Nghệ an, Hà Tĩnh, Ninh Bình, Quảng Ninh, Cần Thơ, Bình Thuận, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Lào Cai. Tổng số doanh nghiệp đăng ký khai thuế qua mạng là 8.406 doanh nghiệp, trong đó có 7272 Doanh nghiệp đã thực hiện khai thuế qua m với gần 90.000 hồ sơ khai thuế điện tử đã được gửi cho cơ quan thuế thay thế hồ sơ giấy. Đặc biệt trên địa bàn TP Hà nội đã có 4728 DN chiếm đến trên 65% tổng số DN trên cả nước đã thực hiện khai thuế điện tử.

Ngoài ra, Tổng cục thuế cũng đã xây dựng các tiêu chuẩn và thực hiện kết nối kỹ thuật việc tiếp nhận tờ khai điện tử theo mô hình T-VAN giữa cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế với 3 doanh nghiệp (Cty Viettel, Cty TS24, Cty MacroNT) làm cơ sở để công nhận tổ chức T-VAN cho các doanh nghiệp này trong đầu năm 2011 góp phần thực hiện chủ trương xã hội hoá, nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Qua hơn 1 năm triển khai, các doanh nghiệp rất quan tâm và ủng hộ việc triển khai hệ thống khai thuế qua mạng của cơ quan thuế vì dịch vụ này giúp Doanh nghiệp giảm chi phí, thời gian và nhân lực thực hiện nghĩa vụ khai thuế . Doanh nghiệp không phải in tờ khai và bảng kê giấy, giảm chi phí lưu trữ tờ khai. Đây cũng làm tiền đề để các DN thực hiện các dịch vụ điên tử khác giúp DN giảm chi phí, tăng hiệu quả đầu tư và làm tăng tính cạnh tranh của DN.

Một số ý kiến xung quanh kết quả điều tra về khai thuế qua mạng

* Số lượng doanh nghiệp thực hiện khai thuế qua mạng còn thấp: Phân tích bản báo cáo có thể dễ dàng nhận thấy rằng mặc dù đa phần doanh nghiệp đều đã kết nối internet, các doanh nghiệp đều tự đánh giá đường truyền của mình là khá tốt nhưng số doanh nghiệp thực hiện khai thuế qua mạng còn thấp (chỉ có 18%). Nguyên nhân dẫn đến việc khai thuế điện tử này cụ thể như sau:

- Hiện nay, Tổng cục Thuế mới chỉ triển khai hệ thống khai thuế qua mạng tại 19 tỉnh/thành phố nên với số liệu điều tra là 1.000 doanh nghiệp trên toàn quốc thì số lượng doanh nghiệp được tiếp cận và có thể sử dụng dịch vụ khai thuế là còn thấp vì có thể các DN ở ngoài địa bàn 19 tỉnh đã triển khai.

- Việc tuyên truyền lợi ích của dịch vụ khai thuế qua mạng chưa được đề cao, vẫn còn một số doanh nghiệp chưa hiểu rõ dịch vụ này hoặc thấy đây là dịch vụ mới nên còn tâm lý e dè chưa đang ký tham gia thực hiện khai thuế qua mạng ngay mà đợi triển khai một thời gian sau đó mới đăng ký thực hiện

- Qua thời gian triển khai hơn 1 năm qua, cơ quan thuế cũng thấy để thực hiện tốt việc khai thuế qua mạng ngoài điều kiện kỹ thuật (máy tính và kết nối internet) thì DN cần phải đào tạo, cập nhật kiến thức CNTT cơ bản cho cán bộ kế toán thuế của DN và cử cán bộ này tham gia các lớp tập huấn sử dụng của cơ quan thuế.

* Về chữ ký số để thực hiện khai thuế qua mạng: theo báo cáo thì số lượng doanh nghiệp biết về dịch vụ chữ ký số phục vụ khai thuế qua mạng chỉ là 58%.

- Đầu tiên cần khẳng định, chữ ký số không chỉ để phục vụ dành riêng cho khai thuế qua mạng. Chữ ký số được dùng để phục vụ cho nhiều giao dịch điện tử khác như giao dịch với ngân hàng, chứng khoán, ký kết hợp đồng, đặt hàng, thanh toán trực tuyến, …Tuy nhiên, hiện nay dịch vụ khai thuế qua mạng của cơ quan thuế là dịch vụ điện tử đầu tiên dùng chữ ký số nên có thể nhiều người lầm tưởng chữ ký số là chỉ dùng riêng cho khai thuế qua mạng.

- Trong thời gian đầu cơ quan thuế triển khai hệ thống khai thuế qua mạng (trong năm 2009 và đầu năm 2010) mới chỉ có một đơn vị được Bộ Thông tin Truyền thông cấp phép cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số đó là Công ty điện toán truyền số liệu –VDC. Do chưa có tính cạnh tranh nên công tác tuyên truyền về ý nghĩa, tác dụng chữ ký số chưa được VDC đầu tư, quan tâm đúng mức. Mức độ, phạm vi tuyên truyền của VDC còn hạn chế. Quy trình, thủ tục đăng ký chứng thư số còn phức tạp và kéo dài. Vì vậy, các doanh nghiệp chưa có đầy đủ thông tin về chữ ký số.

- Đến cuối tháng 11/2010 đã có thêm 04 đơn vị được cấp phép và chính thức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số gồm:

+ Công ty TNHH An ninh mạng BKAV

+ Tập đoàn Viễn thông quân đội (Viettel)

+ Công ty Cổ phần Công nghệ thẻ Nacencomm

+ Công ty Cổ phần Hệ thống thông tin FPT

Việc có thêm nhiều doanh nghiệp được cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số đã giúp cho công tác tuyên tuyền, chất lượng dịch vụ chứng thực chữ ký số này được cải thiện rõ rệt. Trong tháng 11 và tháng 12/2010 các DN cung cấp chứng thư số đã chủ động in tờ rơi, tổ chức tập huấn, gọi điện cho các DN để tuyên truyền về chứng thư số và chữ ký số. Chắc chắn trong thời gian tới các dịch vụ về chữ ký số sẽ ngày càng hoàn thiện và các doanh nghiệp sẽ không còn lạ lẫm với các thông tin cũng như sử dụng chữ ký số trong các giao dịch điện tử.

*Hạn chế của hệ thống khai thuế qua mạng: theo báo cáo có 34% doanh nghiệp thấy rằng “vẫn còn lỗi phát sinh, gửi tờ khai không thành công”.

- Với số lượng 174/1.000 doanh nghiệp trả lời là đang thực hiện khai thuế qua mạng, và có 82/1.000 doanh nghiệp trả lời câu hỏi “Hạn chế của hệ thống kê khai và nộp tờ khai thuế qua mạng” trong đó có 28 doanh nghiệp (tương đương 34%) cho rằng hệ thống khai thuế qua mạng “vẫn còn lỗi phát sinh, gửi tờ khai không thành công”. 28 doanh nghiệp là số nhỏ so với tổng số 7272 doanh nghiệp đang thực hiện khai thuế qua mạng (tức là chỉ có 0,3%). Như vậy có thể thấy con số 34% chưa đại diện cho nhận định của toàn thể các doanh nghiệp về hệ thống khai thuế qua mạng. Tuy nhiên Tổng cục thuế cũng xác nhận thời gian đầu mới triển khai dịch vụ (cuối năm 2009 và 9 tháng đầu năm 2010) hệ thống cũng còn có lỗi về tốc độ, ứng dụng làm ảnh hưởng đến NNT.

- Bên cạnh đó trong thời gian điều tra (tháng 10/2010) cũng là thời gian cơ quan thuế đang thực hiện nâng cấp cổng thông tin điện tử để tăng hiệu năng của hệ thống và khắc phục các lỗi của ứng dụng. Sau khi nâng cấp hệ thống, kỳ khai thuế tháng 11 và tháng 12/2011 vừa qua hầu như tất cả các DN đều thực hiện khai thuế nhanh chóng và hiệu quả không còn tình trạng nghẽn mạng, tình trạng lỗi khi ký điện tử. Chỉ có một số DN gặp vướng mắc do một số lỗi nhỏ hoặc do thao tác thực hiện chưa đúng và đã được cơ quan thuế hỗ trợ kịp thời.

- Dịch vụ khai thuế qua mạng mới được triển khai nên không thể tránh khỏi một số lỗi nhỏ phát sinh trong khi sử dụng. Cơ quan thuế đã thực hiện ghi nhận các phản ánh, vướng mắc cũng như đề xuất của người sử dụng để ngày một hoàn thiện ứng dụng đảm bảo sử dụng thuận tiện nhanh chóng và nhiều tiện ích.

*Nhu cầu hỗ trợ cụ thể để triển khai thuế qua mạng: Phần lớn trả lời “Dịch vụ tư vấn về kê khai thuế qua mạng”

- Tại các Cơ quan thuế địa phương (Cục Thuế, Chi cục Thuế) triển khai hệ thống khai thuế qua mạng đều có bộ phận hỗ trợ, tư vấn NNT thực hiện khai thuế qua mạng. Bên cạnh việc hỗ trợ qua điện thoại, qua email cán bộ thuế còn xuống trực tiếp doanh nghiệp để hỗ trợ. Tuy nhiên thời qua vẫn còn một số cơ quan thuế chưa thực sự quan tâm đến việc hỗ trợ do đó chưa bố trí đầy đủ cán bộ, máy tính, số điện thoại nên một số DN còn khó khăn khi liên hệ với bộ phận hỗ trợ của cơ quan thuế, VD như tại TP HCM. Hiện nay Tổng cục thuế đã chỉ đạo các cơ quan thuế bố trí đủ nguồn lực hỗ trợ và công khai số điện thoại hỗ trợ cho DN.

- Ngành Thuế cũng đang thực hiện chủ trương xã hội hóa dịch vụ khai thuế qua mạng, ngành thuế sẽ phối hợp cùng với các Tổ chức cung cấp dịch vụ giá trị gia tăng về giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế - Tổ chức cung cấp dịch vụ T-VAN để thực hiện triển khai hệ thống khai thuế qua mạng. Hoạt động của các tổ chức cung cấp dịch vụ T-VAN đã được quy định cụ thể trong Thông tư của Bộ Tài chính số 180/2010/TT-BTC hướng dẫn giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế ban hành ngày 10/11/2010 và có hiệu lực thi hành vào ngày 1/1/2011 tới đây.

- Như vậy với sự hỗ trợ của cơ quan thuế và sự tham gia của các DN T-VAN cung cấp dịch vụ khai thuế qua mạng thì nhu cầu và mong muốn của đa số các doanh nghiệp chắc chắn sẽ được đáp ứng với chất lượng dịch vụ ngày càng được nâng cao

Định hướng triển khai hệ thống khai thuế qua mạng trong giai đoạn tiếp theo

* Trong năm 2011

- Về pháp lý: Tổ chức triển khai thông tư số 180/2010/TT-BTC hướng dẫn giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế. Ghi nhận các nội dung chưa hợp lý để trình Bộ Tài chính điều chỉnh kịp thời.

- Về tuyên truyền: Phối hợp với các đơn vị quản lý nhà nước liên quan, VCCI, các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực số công rông, các đài báo tổ chức tuyên truyển rộng rãi ý nghĩa, nội dung dịch vụ kê khai thuế qua mạng, dịch vụ chứng thực chữ ký điện tử cho các doanh nghiệp và cá nhân nộp thuế.

- Về dịch vụ T-VAN: Tổ chức cấp phép cho một số DN đủ điều kiện cung cấp dịch vụ T-VAN, đồng thời phối hợp với các DN T-VAN này cung cấp dịch vụ đến NNT. Đảm bảo cung cấp dịch vụ khai thuế qua T-VAN cho 10 000 DN

- Triển khai dịch vụ khai thuế trực tiếp với cổng điên tử của cơ quan thuế:

+ Tiếp tục mở rộng cung cấp dịch vụ khai thuế điện tử cho các DN trên địa bàn 19 tỉnh

+ Mở rộng cung cấp dịch vụ thêm cho 20 tỉnh/thành phố trong cả nước

+ Tổng số doanh nghiệp khai thuế qua mạng đạt 30.000 doanh nghiệp.

- Phối hợp với KBNN và một số ngân hàng để triển khai thí điểm dịch vụ nộp thuế điện tử trên địa bàn TP Hà nội và TP Hồ chí Minh.

- Tiếp tục hoàn thiện hệ thống, nâng cấp hạ tầng mạng, đường truyền thiết bị cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế đảm bảo hệ thống hoạt động nhanh, ổn định.

* Mục tiêu đến năm 2015

- Triển khai dịch vụ khai thuế điện tử cho tất cả tỉnh/thành phố trong cả nước

- Tổng số doanh nghiệp khai thuế qua mạng đạt trên 300.000 doanh nghiệp.

- Cung cấp thêm các dịch vụ điện tử khác: Tra cứu thông tin về nghĩa vụ kê khai, nộp thuế; dịch vụ hỏi đáp điện tử; dịch vụ nộp thuế điện tử; dịch vụ cung cấp thông tin hỗ trợ phục vụ quyết toán thuế TNCN; Dịch vụ điện thoại hỗ trợ tập trung

(Phạm Quang Toàn, Tổng cục Thuế)