Bộ Công an đang dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), trong đó gồm 17 chương, 225 điều (tăng 01 chương và 17 điều so với Luật Thi hành án hình sự năm 2019), trong đó, sửa đổi, bổ sung 86 Điều, xây dựng mới 17 Điều.
(1) Đề xuất phương án Giám sát điện tử trong Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi)
Tại Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), Bộ Công an đã bổ sung thêm một Chương hoàn toàn mới (Chương IV) để quy định về việc Giám sát điện tử.
Theo đề xuất tại Điều 86 Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), việc giám sát điện tử được thực hiện theo phương thức gắn 01 thiết bị giám sát điện tử lên cơ thể của người bị giám sát điện tử (*) để theo dõi vị trí trong quá trình bị giám sát. Khi người này đi khỏi phạm vi địa bàn cư trú, làm việc thiết bị sẽ phát cảnh báo đến cơ quan, người quản lý.
Việc giám sát thực hiện qua Trung tâm giám sát điện tử được thiết lập ở các cơ quan sau:
- Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Công an;
- Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Quốc phòng;
- Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh;
- Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu;
- Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện.
Hệ thống máy chủ giám sát điện tử sẽ được đặt tại cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Công an, cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Quốc phòng.
Trong đó, Trung tâm giám sát điện tử được đặt tại Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Công an, Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Quốc phòng để cập nhật, quản lý, lưu trữ dữ liệu ghi được từ thiết bị giám sát điện tử phục vụ việc theo dõi, quản lý người bị giám sát và phân quyền quản trị, kết nối, chia sẻ dữ liệu với Trung tâm giám sát điện tử đặt cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện
Còn Trung tâm giám sát điện tử đặt cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu sẽ phân quyền giám sát cho Công an cấp xã, đơn vị quân đội được giao quản lý người được tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Có thể thấy, việc áp dụng công nghệ vào giám sát không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn đảm bảo an toàn cho xã hội. Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) đã mở ra một chương mới về việc thi hành án đối với người phạm tội, việc giám sát điện tử thể hiện sự tiến bộ trong công tác quản lý và thi hành án hình sự nếu quy định này được thông qua.
(*) Người bị giám sát điện tử bao gồm: người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người chấp hành án treo, người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ, người chấp hành án phạt quản chế, người chấp hành án phạt cấm cư trú, người được hoãn chấp hành hình phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành hành phạt tù, phạm nhân tham gia hoạt động lao động, hướng nghiệp, học nghề ngoài trại giam, phạm nhân được trích xuất.
>>> Bài viết dựa trên Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) lần 2 https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2024/9/17/D%E1%BB%B1%20th%E1%BA%A3o%20Lu%E1%BA%ADt%20Thi%20h%C3%A0nh%20%C3%A1n%20h%C3%ACnh%20s%E1%BB%B1%20s%E1%BB%ADa%20%C4%91%E1%BB%95i.doc
(2) Việc giám sát điện tử được thực hiện như thế nào?
Theo đề xuất tại Điều 87 Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi), việc giám sát điện tử được thực hiện như sau:
Trong thời hạn 01 ngày làm việc kể khi gắn thiết bị giám sát điện tử lên cơ thể của người bị giám sát, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu sẽ thông báo, phân quyền quản lý cho Công an cấp xã biết để trực tiếp thực hiện việc giám sát điện tử.
Thời gian giám sát điện tử bằng thời gian chấp hành án, thời gian thử thách theo quyết định của Tòa án.
Trường hợp người chấp hành án hình sự đang bị giám sát đi khỏi nơi cư trú mà không được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền hoặc có hành vi phá hủy, tháo rời thiết bị giám sát điện tử khỏi cơ thể, làm mất tính năng, tác dụng của thiết bị thì thiết bị sẽ có cảnh báo.
Lúc này, cơ quan thi hành án hình sự cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu kịp thời thông báo, trao đổi cho Công an cấp xã, đơn vị quân đội đang quản lý, giám sát đối tượng để kiểm tra, xác minh kịp thời.
Trong trường hợp Công an cấp xã, đơn vị quân đội được giao theo dõi, quản lý, giáo dục người người bị giám sát điện tử có căn cứ xác định hành vi tự ý rời khỏi nơi cư trú, phá hủy, tháo rời, làm mất tính năng, tác dụng của thiết bị giám sát từ xa mà không thuộc trường hợp vì lý do bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì có trách nhiệm lập biên bản vi phạm và báo cáo UBND cấp xã hoặc cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu.
Riêng đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người chấp hành án treo trong trường hợp này thì được xác định là vi phạm nghĩa vụ lần thứ nhất.
Khi hết thời gian giám sát điện tử, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu sẽ kết thúc giám sát điện tử đối với họ và thu hồi thiết bị giám sát điện tử.
>>> Bài viết dựa trên Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) lần 2 https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2024/9/17/D%E1%BB%B1%20th%E1%BA%A3o%20Lu%E1%BA%ADt%20Thi%20h%C3%A0nh%20%C3%A1n%20h%C3%ACnh%20s%E1%BB%B1%20s%E1%BB%ADa%20%C4%91%E1%BB%95i.doc
(3) Những trường hợp không áp dụng Giám sát điện tử
Theo đề xuất tại Điều 90 Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) quy định, không thực hiện giám sát điện tử đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người chấp hành án treo, người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ, người chấp hành án phạt quản chế, người chấp hành án phạt cấm cư trú, người được hoãn chấp hành hình phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành hành phạt tù trong các trường hợp sau đây:
- Bị bệnh nặng, đang cấp cứu hoặc vì lý do sức khỏe khác mà không thể đi lại được và được cơ sở khám bệnh, chữa bệnh từ cấp huyện trở lên xác nhận.
- Phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con nhỏ dưới 36 tháng.
- Có lý do chính đáng khác được Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu xác nhận.
- Người được hoãn chấp hành hình phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành hành phạt tù đang bị bệnh nặng.
Đề xuất này cho thấy sự quan tâm của nhà nước đối với các vấn đề nhân đạo trong thi hành án hình sự. Việc không áp dụng giám sát điện tử đối với những người có sức khỏe yếu, phụ nữ mang thai hoặc đang nuôi con nhỏ là một chính sách hợp lý, thể hiện sự cân nhắc giữa việc đảm bảo an ninh trật tự và quyền lợi cá nhân.
>>> Bài viết dựa trên Dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) lần 2 https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2024/9/17/D%E1%BB%B1%20th%E1%BA%A3o%20Lu%E1%BA%ADt%20Thi%20h%C3%A0nh%20%C3%A1n%20h%C3%ACnh%20s%E1%BB%B1%20s%E1%BB%ADa%20%C4%91%E1%BB%95i.doc
