Đâu là nhóm tội "thập ác" trong hình luật phong kiến?

Quốc triều hình luật (tức bộ luật Hồng Đức) và Hoàng Việt Luật lệ đều là những bộ luật tiến bộ của pháp luật phong kiến Việt Nam. Bộ luật này thể hiện tính nhân đạo qua chế độ bát nghị, cho chuộc tội bằng tiền, đặc xá, đại xá. Thế nhưng có một nhóm tội phạm nguy hiểm không được hưởng chế độ nhân đạo này, mà ta thường nghe nhắc đến “ Thập ác bất xá”. Vậy nhóm tội thập ác là gì?

Tội thập ác là những tội xâm hại đến vương quyền của nhà vua, đến trật tự xã hội của Nho giáo. Bởi vậy, dưới cái nhìn của nhà làm luật phong kiến, thập ác là những trọng tội nguy hiểm nhất, và luôn đi kèm với đó là những hình phạt nghiêm khắc và tàn bạo nhất. Do đặc điểm này mà pháp luật phong kiến quy định các tội thập ác không được hưởng nghị giảm theo chế độ bát nghị, không được chuộc tội bằng tiền, không được hưởng chế độ đặc xá, đại xá…

" Những kẻ mưu làm phản, mưu làm việc đại nghịch thì xử tội chém bêu đầu, kẻ tòng phạm và thân đảng biết việc ấy đều phải tội chém, vợ con điền sản đều bị tịch thu làm của công... " [ Điều 411 Quốc triều hình luật ]

Nhóm tội thập ác bao gồm:

1) Mưu phản: làm hại đến xã tắc;

2) Mưu nghịch: phá hoại tôn miếu, sơn lăng, cung thất;

3) Mưu loạn: phản nước theo giặc;

4) Ác nghịch: đánh và mưu giết ông bà, cha mẹ, chú bác, cô thím, anh chị em, ông bà ngoại, ông bà, cha mẹ chồng;

5) Bất đạo: giết người vô tội; giết người chặt thây ra từng mảnh, bỏ thuốc độc, bùa mê;

6) Đại bất kính: ăn trộm đồ thờ trong lăng miếu, đồ vua thường dùng, làm giả ấn của vua, chế thuốc để vua dùng không theo đúng cách thức, dâng vua những món ăn cấm, không bảo quản và giữ gìn thuyền của vua dùng, chỉ trích vua, không đối xử lễ độ đối với sứ giả của vua;

7) Bất hiếu: tố cáo, rủa mắng ông bà, cha mẹ, trái lời dạy bảo, nuôi nấng thiếu thốn, có tang cha mẹ mà lấy vợ, lấy chồng, vui chơi ăn mặc như thường. Nghe thấy tin ông bà, cha mẹ mất mà giấu không để tang, nói dối là ông bà, cha mẹ chưa mất;

8) Bất mục: giết hay đem bán những người thân thuộc gần;

9) Bất nghĩa: giết quan bản phủ và các quan đương tại nhiệm, giết thầy học, nghe tin chồng mất mà không để tang, vui chơi ăn mặc như thường;

10) Nội loạn: gian dâm với người trong họ, nàng hầu của ông cha.