Đặt trụ sở kinh doanh tại chung cư, xử lý ra sao?

Theo quy định tại Luật Nhà ở 2014, căn hộ chung cư có mục đích để ở thì chỉ được phép sử dụng căn hộ chung cư để ở, không được sử dụng vào mục đích kinh doanh dưới mọi hình thức.

Lưu ý: Theo quy định hiện hành thì có 02 loại chung cư:

 - (1) Chung cư có mục đích để ở: là nhà chung cư được thiết kế, xây dựng chỉ sử dụng cho mục đích để ở.

 - (2) Chung cư có mục đích sử dụng hỗn hợp: là nhà chung cư được thiết kế, xây dựng để sử dụng vào mục đích ở và các mục đích khác như làm văn phòng, dịch vụ, thương mại.

Cơ sở pháp lý: Thông tư 02/2016/TT-BXD 

Và ở bài viết này đang nói đến trường hợp “chung cư có mục đích để ở”.

Cụ thể nội dung về việc không được sử dụng căn hộ chung cư để ở vào mục đích kinh doanh dưới mọi hình thức được quy định tại Khoản 11 Điều 6 Luật Nhà ở năm 2014 quy định về các hành vi bị nghiêm cấm như sau:

Bên cạnh đó, theo khoản 7 Điều 80 Nghị định số 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở 2014 có quy định:

- Trường hợp trong giấy tờ đăng ký kinh doanh do cơ quan có thẩm quyền cấp có ghi sử dụng căn hộ chung cư làm địa điểm kinh doanh trước ngày Luật Nhà ở có hiệu lực thi hành: tổ chức, hộ gia đình, cá nhân được cấp giấy tờ đăng ký kinh doanh này phải chuyển hoạt động kinh doanh sang địa điểm khác không phải là căn hộ chung cư trong thời hạn sáu tháng, kể từ ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành (ngày 10 tháng 12 năm 2015);

 - Cơ quan có thẩm quyền cấp giấy tờ đăng ký kinh doanh phải làm thủ tục điều chỉnh lại địa điểm kinh doanh ghi trong giấy tờ đăng ký kinh doanh đã cấp cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sang địa điểm khác trong thời hạn quy định tại khoản này; quá thời hạn quy định tại khoản này thì tổ chức, hộ gia đình, cá nhân không được kinh doanh tại căn hộ chung cư.

Như vậy, căn cứ theo các quy định trên thì:

-  Đối với trường hợp trong giấy tờ đăng ký kinh doanh do cơ quan có thẩm quyền cấp có ghi sử dụng căn hộ chung cư làm địa điểm kinh doanh trước ngày Luật Nhà ở có hiệu lực thi hành  (ngày ngày 01 tháng 7 năm 2015 ) thì sẽ phải chuyển hoạt động kinh doanh sang địa điểm khác không phải là căn hộ chung cư cho trước thời hạn cuối cùng là ngày 10 tháng 06 năm 2016 (thời hạn 6 tháng kể từ ngày Nghị định số 99/2015/NĐ-CP có hiệu lực).  

- Kể từ ngày 01 tháng 07 năm 2015 trở đi (ngày Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực) thì không được phép đặt trụ sở kinh doanh tại căn hộ chung cư. Ngoài ra, Luật Nhà ở năm 2014 quy định việc sử dụng căn hộ chung cư chỉ để ở, không được sử dụng vào mục đích kinh doanh dưới mọi hình thức, không phân biệt các trường hợp kinh doanh nhỏ, vừa hay lớn.

Vì sao không được đặt trụ sở tại tòa nhà chung cư?

Luật Doanh nghiệp 2014, Luật Đầu tư 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành không có bất kỳ quy định nào cấm sử dụng căn hộ chung cư làm trụ sở chính, chi nhánh, văn phòng đại diện hay địa điểm kinh doanh. Tuy nhiên hệ thống các văn bản liên quan đến vấn đề xây dựng, nhà ở, kinh doanh bất động sản lại thống nhất không cho phép các doanh nghiệp được đặt trụ sở tại các căn hộ chung cư chỉ có mục đích để ở.

Việc ban hành quy định cấm như trên được các cơ quan chức năng lý giải bởi một số lý do phổ biến nhằm mục đích đảm bảo điều kiện an toàn trong sử dụng nhà chung cư như: Căn hộ chung cư chỉ với mục đích để ở được xây dựng, thiết kế phù hợp với tải trọng, công năng của nhà ở; Việc cho phép các doanh nghiệp kinh doanh ở đây sẽ dẫn đến việc quá tải về điện nước, thang máy, chỗ để xe, thậm chí có thể gây mất an toàn về phòng cháy chữa cháy và mất ổn định về an ninh trật tự, ảnh hưởng đến các hộ dân sống trong khu chung cư.

Cơ chế xử lý đối với trường hợp vi phạm

Trong khi dù Luật đã quy định nhưng đến nay có thể thấy tình trạng sử dụng căn hộ chung cư làm trụ sở kinh doanh vẫn xuất hiện tràn lan. Có thể lý giải nguyên do của thực tế sai phạm trên là do chưa có lực lượng thanh, kiểm tra, cũng chưa có chế tài xử phạt đối với những doanh nghiệp vi phạm. Ngay cả các văn bản pháp luật cũng chưa có quy định nào về lực lượng thanh, kiểm tra.

Kết luận: Thiết nghĩ, nếu chỉ quy định hành vi bị cấm mà không có quy định về việc xử phạt thì chẳng khác gì “cấm trên giấy”, khó buộc người vi phạm tự nguyện thực thi... Do vậy, phải có những cơ sở cụ thể để ban quản trị chung cư và những người có thẩm quyền thực hiện, thay vì chỉ dừng lại ở việc nhắc nhở như hiện nay.