Nếu như vợ chồng đã ly thân thì có còn được xem là hàng thừa kế thứ nhất để được hưởng di sản khi người kia mất không? Chồng mất để lại di chúc không chia cho vợ đã ly thân thì vợ có được chia phần di sản nào không?
Hàng thừa kế thứ nhất là gì?
Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế theo pháp luật được quy định như sau:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
Người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Như vậy, hàng thừa kế thứ nhất sẽ được xác định khi người mất không để lại di chúc. Thứ tự phân chia di sản sẽ được xác định theo hàng, từ hàng thứ nhất không có mới xét đến hàng tiếp theo. Đồng thời những người ở cùng hàng thừa kế thì sẽ được chia phần di sản bằng nhau.
Đã ly thân thì có còn là hàng thừa kế thứ nhất để hưởng di sản khi người kia mất không?
Ly thân có làm chấm dứt quan hệ vợ chồng không?
Theo khoản 14 Điều 3, khoản 1 Điều 57, Điều 65 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quan hệ hôn nhân sẽ chấm dứt trong các trường hợp sau:
- Bản án, quyết định ly hôn có hiệu lực pháp luật của Tòa án
- Thời điểm vợ hoặc chồng chết
- Tòa án tuyên bố vợ hoặc chồng đã chết. Đối với trường hợp này, thời điểm hôn nhân chấm dứt được xác định theo ngày chết được ghi trong bản án, quyết định của Tòa án
Theo đó, ly thân không thuộc vào các trường hợp làm chấm dứt quan hệ vợ chồng. Vì vậy, mặc dù đã ly thân nhưng vẫn còn là vợ chồng và vẫn còn quyền và nghĩa vụ đối với nhau theo quy định pháp luật hôn nhân gia đình và các văn bản pháp luật liên quan.
Đồng thời, theo Điều 621 Bộ luật dân sự 2015 cũng quy định các đối tượng không được hưởng di sản, bao gồm:
- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
- Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
- Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Theo đó, ly thân cũng không thuộc vào đối tượng không được hưởng quyền di sản. .
Như vậy, việc ly thân không làm chấm dứt quan hệ vợ chồng và cũng không thuộc các trường hợp không được nhận di sản. Theo đó, khi vợ hoặc chồng mất, dù đã ly thân nhưng vẫn thuộc hàng thừa kế thứ nhất của nhau và sẽ được phân chia di sản theo pháp luật khi người kia mất.
Chồng mất có di chúc không chia di sản cho vợ đã ly thân thì vợ có được chia phần di sản nào không?
Căn cứ Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau:
- Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
+ Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
+ Con thành niên mà không có khả năng lao động.
- Quy định tại khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015.
Theo quy định trên thì con chưa thành niên, con thành niên mà không có khả năng lao động, cha, mẹ, vợ, chồng vẫn được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó.
Như đã phân tích ở phần trên, việc vợ chồng đã ly thân không làm ảnh hưởng đến quan hệ vợ chồng. Vì vậy, người vợ đã ly thân vẫn sẽ được nhận 2/3 suất thừa kế theo pháp luật nếu chồng để lại di chúc không chia tài sản cho vợ.
