Cơ sở nào để Chủ tịch nước đồng ý giảm án tử hình?

Luật sư Nguyễn Anh Tuấn  - Giám đốc Công ty Luật Đại Nam, Hà Nội trả lời:

Khoản 1 Điều 258 Bộ luật Tố tụng hình sự 2003 quy định: “Trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật, người bị kết án được gửi đơn xin ân giảm lên Chủ tịch nước”. Tuy điều luật không quy định thời hạn xét đơn xin ân giảm của Chủ tịch nước, nhưng đương nhiên bản án chỉ có thể đưa ra thi hành sau khi có ý kiến trả lời của Chủ tịch nước.

Trường hợp người bị kết án làm đơn xin ân giảm tử hình thì Chánh án TANDTC và Viện trưởng Viện KSNDTC phải trình tờ trình về ý kiến của mình lên Chủ tịch nước về hình phạt tử hình đối với người bị kết án, sau đó chuyển hồ sơ vụ án cùng đơn xin ân giảm của người bị kết án lên Văn phòng Chủ tịch nước để trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định.

Để đảm bảo việc xét đơn ân giảm được nhanh chóng và hiệu quả, ngày 5.9.2003, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước có Quyết định số 60-QĐ/VP-PL ban hành quy chế xử lý hồ sơ xin ân giảm án tử hình ở cơ quan Văn phòng Chủ tịch nước. Theo đó, thời hạn giải quyết đối với mỗi hồ sơ vụ án tại cơ quan Văn phòng Chủ tịch nước trung bình là 45 ngày kể từ ngày hồ sơ đến Văn phòng Chủ tịch nước.

Những trường hợp đặc biệt do Chủ tịch nước quyết định. Quy chế này cũng quy định về trình tự thủ tục xử lý hồ sơ vụ án tại Văn phòng Chủ tịch nước. Cùng với quy chế nêu trên, ngày 30.10.2003, Văn phòng Chủ tịch nước và TANDTC đã ban hành Quy chế số 72-QC/LT về phối hợp công tác giữa 2 cơ quan này. Tại mục V của Quy chế 72-QC/LT quy định về việc xét đơn xin ân giảm hình phạt tử hình, về trách nhiệm và mối quan hệ phối hợp giữa Văn phòng Chủ tịch nước và TANDTC trong việc tiếp nhận, xử lý, giải quyết hồ sơ xin ân giảm hình phạt tử hình. Những trường hợp đơn xin ân giảm có nội dung kêu oan thì Văn phòng Chủ tịch nước trả hồ sơ về cho TANDTC giải quyết.

Đối với những trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ hoặc Văn phòng Chủ tịch nước có yêu cầu báo cáo bổ sung thì TAND có trách nhiệm xác minh, bổ sung tài liệu trong thời hạn không quá 30 ngày. Trường hợp Chủ tịch nước chấp nhận đơn xin ân giảm của người bị kết án thì hình phạt tử hình được chuyển thành tù chung thân. Hai quy chế này đã khắc phục những vướng mắc trong trình tự xét đơn xin ân giảm án tử hình mà Bộ luật Tố tụng hình sự 2003 quy định chưa cụ thể.