Tiền đặt trước là một hình thức đảm bảo độ tin cậy mà các bên đã thỏa thuận khi tham gia đấu giá tài sản. Nhờ vào việc đặt trước thì người tham gia đấu giá có thể dùng số tiền đó bù vào tiền gốc mà mình trúng đấu giá hoặc được trả lại nếu không trúng đấu giá nhằm đảm bảo uy tín của người tham gia.
Vậy, trong trường hợp người tham gia đấu giá muốn lấy lại tiền đặt trước khi phiên đấu giá diễn ra thì có hợp lệ và trong trường hợp nào thì bị mất tiền?
Đấu giá tài sản là gì?
Đấu giá tài sản là một hình thức bán tài sản thông qua các thủ tục trả giá công khai giữa nhiều người tham gia muốn mua tài sản thông qua việc trả giá tài sản, qua đó người trả giá cao nhất sẽ là người được quyền mua tài sản bán.
Cụ thể pháp luật hiện hành cũng có quy định về đấu giá tài sản, cụ thể tại khoản 2 Điều 5 Luật Đấu giá tài sản 2016 giải thích đấu giá tài sản như sau:
Là hình thức bán tài sản có số lượng từ hai người trở lên tham gia trong phiên đấu giá theo nguyên tắc về đấu giá từ thời đặt tiền trước cho đến lúc trúng đấu giá, bên cạnh đó phải tuân theo trình tự và thủ tục được quy định của Luật Đấu giá tài sản 2016.
Như vậy, đấu giá tài sản là một hình thức nhằm định giá một loại tài sản bao gồm bất động sản hay động sản mà người tham gia phải đủ từ 2 người trở lên. Để đảm bảo phiên đấu giá được diễn ra đầy đủ người tham gia thì người tham gia phải tiền đặt trước một khoản tiền để đảm bảo.
Tiền đặt trước trong đấu giá tài sản được quy định thế nào?
Theo như quy định người tham gia đấu giá tài sản phải đặt một khoản tiền trước mới có thể tham gia đấu giá, theo đó tại khoản 1 Điều 39 Luật Đấu giá tài sản 2016 quy định tiền đặt trước của người tham gia đấu giá được quy định như sau:
Người tham gia đấu giá phải nộp tiền đặt trước, tiền đặt trước không bắt buộc cố định và niêm yết trên thị trường mà tùy thuộc vào loại tài sản đấu giá hoặc do tổ chức đấu giá tài sản và người có tài sản đấu giá thỏa thuận, nhưng tối thiểu là 5% và tối đa là 20% giá khởi điểm của tài sản đấu giá.
Về hình thức giao dịch: Tiền đặt trước của người tham gia sẽ được gửi vào một tài khoản thanh toán riêng của tổ chức đấu giá tài sản mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam. Như vậy, theo quy định này thì thông thường được gửi tiền đặt trước qua thanh toán ngân hàng hoặc online qua đó, đảm bảo tính minh bạch và dễ dàng kiểm định với những lần giao dịch mà số tiền quá lớn.
Trường hợp khoản tiền đặt trước có giá trị dưới 05 triệu đồng thì người tham gia đấu giá có thể nộp trực tiếp cho tổ chức đấu giá tài sản. Người tham gia đấu giá và tổ chức đấu giá tài sản có thể thỏa thuận thay thế tiền đặt trước bằng bảo lãnh ngân hàng.
Xử lý hoàn tiền cho người tham gia đấu giá tài sản
Trong quá trình đã đăng ký tham gia đấu giá và tiền đặt trước mà người tham gia muốn rút lại số tiền đó, do các vấn đề phát sinh không thuộc về người đăng ký thì họ có thể rút lại tiền đặt trước theo khoản 2, 3, 4, 5 Điều 39 Luật Đấu giá tài sản 2016 quy định về quy trình xử lý tiền đặt trước của người tham gia đấu giá như sau:
Nghĩa vụ của tổ chức đấu giá tài sản
Về phía tổ chức đấu giá tài sản thông thường chỉ được thu tiền đặt trước ngày mở cuộc đấu giá của người tham gia đấu giá trong thời hạn 03 ngày làm việc trước khi phiên đấu giá diễn ra.
Trường hợp muốn thay đổi thời gian thu tiền đặt trước khác so với quy định thông thường thì tổ chức đấu giá tài sản và người tham gia đấu giá có thỏa thuận khác nhưng bắt buộc phải trước ngày mở cuộc đấu giá. Tổ chức đấu giá tài sản không được sử dụng tiền đặt trước của người tham gia đấu giá vào bất kỳ mục đích nào khác.
Quyền lợi của người tham gia đấu giá tài sản
Người tham gia đấu giá có quyền từ chối tham gia cuộc đấu giá và được nhận lại tiền đặt trước trong các trường hợp sau:
Khi phiên đấu giá có thay đổi về giá khởi điểm, số lượng, chất lượng tài sản đã niêm yết, thông báo công khai; trường hợp khoản tiền đặt trước phát sinh lãi thì người tham gia đấu giá được nhận tiền lãi đó.
Các vấn đề phát sinh trên sẽ gây bất lợi cho người tham gia đấu giá nếu tiếp tục tham đấu giá tài sản. Vì vậy, pháp luật nhằm đảm bảo quyền lợi của người tham gia, thì họ có thể nhận lại tiền đặt trước ban đầu và từ chối tham gia.
Tổ chức đấu giá tài sản có trách nhiệm trả lại khoản tiền đặt trước và thanh toán tiền lãi (nếu có) trong trường hợp người tham gia đấu giá không trúng đấu giá trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày kết thúc cuộc đấu giá hoặc trong thời hạn khác do các bên thỏa thuận, trừ trường hợp quy định tại khoản 6 Điều 39 Luật Đấu giá tài sản 2016.
Lưu ý: Trường hợp trúng đấu giá thì khoản tiền đặt trước và tiền lãi (nếu có) được chuyển thành tiền đặt trước để bảo đảm thực hiện giao kết hoặc thực hiện hợp đồng mua bán tài sản đấu giá. Việc xử lý tiền đặt trước thực hiện theo quy định của pháp luật về dân sự.
Trường hợp người tham gia đấu giá không nhận được tiền đặt trước
Bên cạnh các trường hợp người tham gia đấu giá được quyền rút lại tiền đặt trước một cách hợp pháp thì người tham gia đấu giá cần lưu ý các trường hợp sau theo khoản 6 Điều 39 Luật Đấu giá tài sản 2016 quy định những trường hợp sau đây thì người tham gia đấu giá sẽ không nhận được tiền đặt trước:
(1) Là người tham gia đấu giá đã nộp tiền đặt trước nhưng không tham gia cuộc đấu giá, buổi công bố giá mà không có thông báo với bên đấu giá về lý do và cũng không thuộc trường hợp bất khả kháng được bồi hoàn khoản tiền đặt trước.
(2) Người tham gia đấu giá tài sản bị truất quyền tham gia đấu giá. Trong trường hợp người tham gia vi phạm quy định, nội quy hoặc đang chấp hành thi hành án và các vấn đề pháp lý khác phát sinh trong quá trình tham gia đấu thì sẽ không thể nhận lại tiền.
(3) Từ chối ký biên bản đấu giá, việc ký vào biên bản nhằm đảm bảo đúng quy trình đấu giá và tính minh bạch cũng như có sự tham của người tham gia đấu giá theo quy định của bên đấu giá nêu ra ban đầu và đúng quy định pháp luật.
(4) Rút lại giá đã trả hoặc giá đã chấp nhận, người tham gia đấu giá cần lưu ý kỹ một khi đã xác nhận giá tài sản tham gia kể cả trong trường hợp có thay đổi mà người tham gia đã chấp thuận thì xem như thực hiện theo quy định thông thường các bên không được hủy và rút lại tiền đặt trước.
(5) Trường hợp người tham gia từ chối kết quả trúng đấu giá thì xem như mất tiền đặt trước và tài sản đó sẽ được thực hiện đấu giá lại.
Ngoài ra, tổ chức đấu giá tài sản không được quy định thêm các trường hợp người tham gia đấu giá không được nhận lại tiền đặt trước trong Quy chế cuộc đấu giá.
Trong trường hợp người có tài sản đấu giá là cơ quan nhà nước thì tiền đặt trước được nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật, sau khi trừ chi phí đấu giá tài sản.
Như vậy, người tham gia đấu giá tài sản sẽ nhận lại được tiền đặt trước khi phiên đấu giá diễn ra nếu như có vấn đề phát sinh làm thay đổi về tài sản đã niêm yết, số lượng, chất lượng tài sản đã như đã thông báo trước đó.
