Đất lưu không là từ ngữ được nhắc đến nhiều khi nói đến phần đất thuộc sự quản lý của cơ quan có thẩm quyền. Khi chưa có quyết định sử dụng phần đất trống này, nhiều cá nhân có hành vi kinh doanh trên các phần đất này như các quán trà đá vỉa hè. Vậy, đất lưu không có được phép kinh doanh?
1. Đất lưu là gì không?
Hiện nay, khái niệm về đất lưu không chưa được quy định trong Luật Đất đai 2013 cũng như các văn bản pháp luật khác. Vì thế, thuật ngữ này vẫn chưa được xem là thuật ngữ pháp lý mà chỉ là cách gọi thường dùng của người dân.
Tuy nhiên, có thể hiểu đất lưu không là hành lang an toàn giao thông, hành lang lưới điện, đê điều… Phần đất này nằm trong quy hoạch làm đất để phục vụ công trình công cộng, giao thông, thủy lợi, điện mà Nhà nước chưa sử dụng đến nên hiện bỏ không.
Khi Nhà nước chưa sử dụng đến quỹ đất này thì người dân được tạm thời sử dụng, nhưng sẽ không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
2. Quy định về việc sử dụng đất lưu không
Mặc dù đất lưu thuộc phần đất công cộng do cơ quan nhà nước quản lý, tuy nhiên nếu chưa có kế hoạch sử dụng phần đất đó. Cơ quan có thẩm quyền căn cứ Điều 57 Luật Đất đai 2013 để sử dụng tối ưu phần đất lưu không.
Việc sử dụng đất xây dựng công trình công cộng có hành lang bảo vệ an toàn phải bảo đảm kết hợp khai thác cả phần trên không và trong lòng đất.
Bố trí kết hợp các loại công trình trên cùng một khu đất nhằm tiết kiệm đất và phải tuân theo các quy định của pháp luật chuyên ngành có liên quan về bảo vệ an toàn công trình.
Theo đó, tại khoản 1 Điều 56 Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định đất hành lang bảo vệ an toàn công trình công cộng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định mà công trình không sử dụng lớp đất mặt thì chỉ phải thuê đất trong thời gian thi công xây dựng công trình.
Lưu ý: Người thuê đất phải sử dụng đất theo đúng mục đích đã được xác định và không được gây cản trở cho việc bảo vệ an toàn công trình.
Trường hợp việc sử dụng đất gây ảnh hưởng đến việc bảo vệ an toàn công trình thì chủ công trình và người sử dụng đất phải có biện pháp khắc phục, nếu không khắc phục được thì Nhà nước thu hồi đất và bồi thường theo quy định của pháp luật.
3. Nghiêm cấm sử dụng đất lưu không chưa được cấp phép
Trường hợp sử dụng đường phố và các hoạt động khác trên đường phố phải thực hiện đúng quy định tại Điều 36 Luật Giao thông đường bộ 2008 như sau:
- Lòng đường và hè phố chỉ được sử dụng cho mục đích giao thông.
- Các hoạt động khác trên đường phố phải thực hiện đúng mục đích sử dụng, trường hợp đặc biệt, việc sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố vào mục đích khác do UBND cấp tỉnh quy định nhưng không được làm ảnh hưởng đến trật tự, an toàn giao thông.
- Không được thực hiện các hành vi sau đây:
+ Họp chợ, mua bán hàng hóa, tụ tập đông người, thả rông súc vật, đặt biển quảng cáo, đặt biển hiệu,...
+ Đổ rác hoặc phế thải không đúng nơi quy định.
+ Xây, đặt bục, bệ trái phép trên đường.
Tùy vào từng hành vi cụ thể mà người sử dụng tạm thời đất lưu không có thể bị phạt tiền từ 100.000 đồng đến 40 triệu đồng. Ngoài ra, còn buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu.
Như vậy, để sử dụng đất lưu không vào mục đích kinh doanh thì người kinh doanh phải xin giấy phép và được cấp phép thuê đất từ cơ quan có thẩm quyền, ở đây là UBND đúng mục đích sử dụng được cho phép. Lưu ý, trường được thuê đất lưu không chỉ trong thời gian phần đất này chưa xây dựng hoàn tất. Trường hợp không được cấp phép hoặc chiếm dụng gây ảnh hưởng đến an toàn giao thông có thể bị phạt đến 40 triệu đồng.
