Trước tiên anh lưu ý là việc hai người có con chung với nhau không phải là cơ sở để khẳng định rằng họ chung sống như vợ chồng đầu anh nhé. Khái niệm chung sống như vợ chồng anh có thể tham khảo tại Khoản 3 Mục 1 Thông tư liên tịch số: 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC:
"3.1. Chung sống như vợ chồng là việc người đang có vợ, có chồng chung sống với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà lại chung sống với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ một cách công khai hoặc không công khai nhưng cùng sinh hoạt chung như một gia đình. Việc chung sống như vợ chồng thường được chứng minh bằng việc có con chung, được hàng xóm và xã hội xung quanh coi như vợ chồng, có tài sản chung đã được gia đình cơ quan, đoàn thể giáo dục mà vẫn tiếp tục duy trì quan hệ đó..."
Anh có thể căn cứ quy định trên để xác định cho phù hợp. Khi đó anh có thể xử lý theo các quy định sau:
1. Phạt hành chính:
Căn cứ Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã quy định:
"Điều 59. Hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng
1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
a) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác, chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;
b) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;
c) Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;
..."
Theo quy định trên thì trường hợp đang có vợ mà kết hôn hoặc chung sống với người khác như vợ chồng thì bị phạt hành chính từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng (Không phụ thuộc vào việc đã có con hay chưa).
2. Trách nhiệm hình sự:
Tại Điều 182 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định:
"Điều 182. Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng
1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;
b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;
b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó."
Như vậy, nếu thuộc trường hợp tại Khoản 1 nêu trên thì anh có thể bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ từ 01 năm hoặc phạt từ từ 03 tháng đến 01 năm hoặc bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm nếu thuộc các trường hợp quy định tại Khoản 2.
3. Kỷ luật Đảng:
Căn cứ Điểm a Khoản 3 Điều 24 Quy định số: 102-QĐ/TW quy định:
"Điều 24. Vi phạm quy định về hôn nhân và gia đình
3- Trường hợp vi phạm quy định tại Khoản 1, Khoản 2 Điều này gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc vi phạm một trong các trường hợp sau thì kỷ luật bằng hình thức khai trừ:
a) Vi phạm quy định về cấm kết hôn, vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng."
Theo đó, khi một Đảng viên bi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng thì sẽ bị kỷ luật bằng hình thức khai trừ.
4. Kỷ luật đối với cán bộ, công chức:
Việc vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng thì đồng thời anh cũng đã vi phạm nghĩa vụ của cán bộ, công chức được quy định tại Khoản 4 Điều 8 Luật Cán bộ, công chức 2008:
"Điều 8. Nghĩa vụ của cán bộ, công chức đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân
4. Chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước."
Theo đó anh có thể bị xử lý kỷ luật theo Quy chế của cơ quan nơi anh đang làm việc theo quy định tại Nghị định 112/2020/NĐ-CP về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức.
