Thừa kế là vấn đề được nhiều người quan tâm, không chỉ người nhận thừa kế muốn tìm hiểu mình có quyền được nhận thừa kế không, mà người để lại di sản cũng quan tâm để tài sản mình để lại được đưa đúng người đúng pháp luật. Một trong những vướng mắc đó là khi ông bà nội ngoại mất thì cháu có được hưởng thừa kế không?
Để giải đáp vấn đề này, người viết chia ra thành hai trường hợp:
Trường hợp 1: Thừa kế theo di chúc
Khi ông/bà mất mà muốn để lại di sản cho ai, thì có quyền lập di chúc để phân chia tài sản đó. Theo điều 626 Bộ luật Dân sự 2015, ông/bà lập di chúc có quyền chỉ định người thừa kế và phân định phần di sản cho từng người thừa kế. Di chúc là sự thể hiện ý chí của người để lại di sản, họ có quyền quyết định đối với tài sản của mình sẽ để lại cho ai nên nếu ông/bà mất mà muốn để lại di sản cho cháu thì có thể lập di chúc và chỉ định cháu sẽ là người hưởng thừa kế.
Trường hợp 2: Thừa kế theo pháp luật
Khi ông/bà mất mà không để lại di chúc thì di sản để lại sẽ được chia theo pháp luật. Theo điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, quy định về người thừa kế theo pháp luật như sau:
“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Như vậy, cháu ruột của người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại thì cháu sẽ thuộc hàng thừa kế thứ hai. Theo quy định tại khoản 3 điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 thì cháu ruột của ông bà nội ngoại chỉ được nhận thừa kế khi không còn ai ở hàng thừa kế thứ nhất do hàng thừa kế trước đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Ngoài ra, tại điều 652 Bộ luật Dân sự 2015 có đề cập thêm trường hợp về thừa kế thế vị. Nếu con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống.
Như vậy, cháu sẽ được nhận thừa kế nếu ông/bà để lại di chúc và chỉ định cháu là người nhận thừa kế hoặc nếu không để lại di chúc thì theo quy định về thừa kế theo pháp luật để xác định cháu được nhận thừa kế.
