Tình huống đặt ra là doanh nghiệp được thành lập và hoạt động bình thường. Cuối năm thì có đơn vị tư vấn nêu rằng doanh nghiệp cần phải có kiểm toán nội bộ. Vậy đối tượng cần kiểm toán nội bộ gồm những chủ thể nào? Yêu cầu đối với hoạt động này là như thế nào?
Đối tượng phải kiểm toán nội bộ
Trước tiên, việc kiểm toán nội bộ là công việc nhằm đảm bảo hoạt động của công ty, đảm bảo tuân thủ pháp luật, đạo đức kinh doanh và các quy chế riêng của công ty. Thông qua hoạt động kiểm toán nội bộ này, công ty phát hiện những sai sót trong quá hoạt động kinh doanh của mình nhằm kịp thời chấn chỉnh, xử lý.
Theo Điều 10 Nghị định 05/2019/NĐ-CP về kiểm toán nội bộ có hiệu lực từ ngày 01/04/2019 thì các trường hợp phải thực hiện kiểm toán nội bộ đối với doanh nghiệp gồm:
- Công ty niêm yết;
- Doanh nghiệp mà nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ là công ty mẹ hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con;
- Doanh nghiệp nhà nước là công ty mẹ hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con.
Các doanh nghiệp không quy định tại ba trường hợp nêu trên thì được khuyến khích thực hiện công tác kiểm toán nội bộ, tức có quyền lựa chọn thực hiện hoặc không.
Bên cạnh đó, việc kiểm toán có thể thực hiện thông qua Phòng/Ban nội bộ đơn vị hoặc thuê tổ chức kiểm toán độc lập đủ điều kiện hoạt động kiểm toán theo quy định của pháp luật để cung cấp dịch vụ kiểm toán nội bộ. Trường hợp doanh nghiệp đi thuê tổ chức kiểm toán độc lập để cung cấp dịch vụ kiểm toán nội bộ phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán nội bộ và các yêu cầu nhằm đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán nội bộ quy định tại Điều 5, Điều 6 văn bản này.
Các nguyên tắc khi kiểm toán nội bộ
Theo Điều 5 Nghị định 05/2019/NĐ-CP về kiểm toán nội bộ thì việc kiểm toán nội bộ phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản sau:
- Tính độc lập: Người làm công tác kiểm toán nội bộ không được đồng thời đảm nhận các công việc thuộc đối tượng của kiểm toán nội bộ. Đơn vị phải đảm bảo rằng kiểm toán nội bộ không chịu bất cứ sự can thiệp nào trong khi thực hiện nhiệm vụ báo cáo và đánh giá.
- Tính khách quan: Người làm công tác kiểm toán nội bộ phải đảm bảo khách quan, chính xác, trung thực, công bằng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của kiểm toán nội bộ.
- Tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động kiểm toán nội bộ.
Bên cạnh đó, đơn vị phải thực hiện quy định dưới đây nhằm đảm bảo tính độc lập và khách quan, ngăn ngừa sự thiếu công bằng, định kiến và xung đột lợi ích trong quá trình kiểm toán:
- Người làm công tác kiểm toán nội bộ không thực hiện kiểm toán đối với quy định, chính sách nội bộ, thủ tục, quy trình mà mình là người chịu trách nhiệm chính trong việc xây dựng quy định, chính sách nội bộ, thủ tục, quy trình đó;
- Người làm công tác kiểm toán nội bộ không có những xung đột về quyền và lợi ích kinh tế với đơn vị, bộ phận được kiểm toán; người làm công tác kiểm toán nội bộ không được thực hiện kiểm toán đối với đơn vị, bộ phận mà người điều hành đơn vị, bộ phận đó là người có liên quan của mình;
- Người làm công tác kiểm toán nội bộ không được tham gia kiểm toán các hoạt động, các bộ phận mà mình chịu trách nhiệm thực hiện hoạt động hoặc quản lý bộ phận đó trong thời hạn 03 năm kể từ khi có quyết định không thực hiện hoạt động hoặc quản lý bộ phận đó;
- Đơn vị phải có biện pháp kiểm tra nhằm đảm bảo tính độc lập và khách quan của công tác kiểm toán nội bộ ngay trong quá trình thực hiện kiểm toán tại đơn vị, bộ phận được kiểm toán và trong giai đoạn lập, gửi báo cáo kiểm toán;
- Phạm vi, chu kỳ và phương pháp kiểm toán, quy trình kiểm toán phải đảm bảo kết quả kiểm toán phản ánh đúng thực trạng các nội dung được kiểm toán;
- Các ghi nhận kiểm toán trong báo cáo kiểm toán nội bộ phải được phân tích cẩn trọng và dựa trên cơ sở các dữ liệu, thông tin thu thập được để đảm bảo tính khách quan.
Mọi người có thể tham khảo trực tiếp tại văn bản trên để nắm thêm các nội dung hướng dẫn liên quan đến yêu cầu nhằm đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán nội bộ.
