“Tuyệt đối phục tùng mệnh lệnh cấp trên; khi nhận bất cứ nhiệm vụ gì đều tận tâm, tận lực thi hành nhanh chóng và chính xác” là 1 trong 10 lời thề danh dự của quân nhân trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Vậy, có các tội phạm nào liên quan đến mệnh lệnh trong Quân đội?
Các tội phạm liên quan đến mệnh lệnh trong Quân đội
Mệnh lệnh là một nét đặc trưng trong môi trường quân đội. Mệnh lệnh đưa ra phải tuân thủ đúng các quy định của pháp luật và được đảm bảo thi hành.
Các trường hợp ra mệnh lệnh trái pháp luật hoặc chống đối mệnh lệnh hoặc không chấp hành nghiêm chỉnh đều sẽ bị xử lý theo quy định của quân đội hoặc nặng hơn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Để đảm bảo tính nghiêm minh của mệnh lệnh trong Quân đội, Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định 03 tội danh liên quan tại Điều 393, Điều 394 và Điều 395 sau đây:
(1) Tội ra mệnh lệnh trái pháp luật
- Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn ra mệnh lệnh trái pháp luật gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
+ Trong chiến đấu;
+ Trong khu vực có chiến sự;
+ Trong thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn;
+ Trong tình trạng khẩn cấp;
+ Gây hậu quả rất nghiêm trọng.
- Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng hoặc trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng khác, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
(2) Tội chống mệnh lệnh
- Người nào từ chối chấp hành hoặc cố ý không thực hiện mệnh lệnh của người có thẩm quyền, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
+ Là chỉ huy hoặc sĩ quan;
+ Lôi kéo người khác phạm tội;
+ Dùng vũ lực;
+ Gây hậu quả nghiêm trọng.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
+ Trong chiến đấu;
+ Trong khu vực có chiến sự;
+ Trong thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn;
+ Trong tình trạng khẩn cấp;
+ Gây hậu quả rất nghiêm trọng.
- Phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.
(3) Tội chấp hành không nghiêm chỉnh mệnh lệnh
- Người nào chấp hành mệnh lệnh của người có thẩm quyền một cách lơ là, chậm trễ, tùy tiện gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
+ Trong chiến đấu;
+ Trong khu vực có chiến sự;
+ Trong thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn;
+ Trong tình trạng khẩn cấp;
+ Gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
"Quân lệnh như sơn", một khi nhận được mệnh lệnh quân sự của người chỉ huy hoặc cấp trên thì phải tuyệt đối tuân theo và thi hành một cách đúng đắn. Theo đó, sẽ có 03 tội danh liên quan đến mệnh lệnh trong Quân đội theo quy định trên.
Những ai phải chịu trách nhiệm về những tội danh liên quan đến mệnh lệnh trong Quân đội?
Theo Điều 392 Bộ luật Hình sự 2015 quy định những người phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm của quân nhân
- Quân nhân tại ngũ, công nhân, viên chức quốc phòng.
- Quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện.
- Dân quân, tự vệ trong thời gian phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu.
- Công dân được trưng tập vào phục vụ trong quân đội.
Như vậy, Quân nhân, công nhân, viên chức quốc phòng, dân quân, tự vệ và công dân được trưng tập sẽ là những người phải chịu trách nhiệm khi vi phạm các tội phạm liên quan đến mệnh lệnh trong quân đội nói riêng và các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm của quân nhân nói chung.
