Trường hợp bên thuê đất để lại tài sản trên đất thuê sau khi hết hạn thuê đất thì chủ đất có được tự xử lý tài sản trên đất cho thuê này không?
Bài viết này cung cấp quy định về vấn đề trên.
Quy định pháp luật liên quan đến hợp đồng cho thuê mặt bằng
Theo Điều 267 Bộ luật dân sự 2015 về quyền bề mặt, quyền bề mặt là quyền của một chủ thể đối với mặt đất, mặt nước, khoảng không gian trên mặt đất, mặt nước và lòng đất mà quyền sử dụng đất đó thuộc về chủ thể khác.
Theo Điều 268 Bộ luật dân sự 2015 về căn cứ xác lập quyền bề mặt, quyền bề mặt được xác lập theo quy định của luật, theo thỏa thuận hoặc theo di chúc.
Như vậy, hợp đồng thuê mặt bằng là hợp đồng cho phép bên đi thuê xác lập quyền đối với mặt đất, khoảng không gian trên mặt đất mà quyền sử dụng đất đó thuộc về chủ thể khác. Căn cứ xác lập quyền bề mặt là hợp đồng thuê mặt bằng.
Theo Điều 270 Bộ luật dân sự 2015 về thời hạn của quyền bề mặt, thời hạn của quyền bề mặt được xác định theo quy định của luật, theo thỏa thuận hoặc di chúc nhưng không vượt quá thời hạn của quyền sử dụng đất.
Như vậy, thời hạn của quyền bề mặt có thể được xác định theo thỏa thuận trong hợp đồng cho thuê mặt bằng.
Căn cứ Điều 272 Bộ luật dân sự 2015 về chấm dứt quyền bề mặt, quyền bề mặt chấm dứt trong trường hợp sau đây:
- Thời hạn hưởng quyền bề mặt đã hết.
- Chủ thể có quyền bề mặt và chủ thể có quyền sử dụng đất là một.
- Chủ thể có quyền bề mặt từ bỏ quyền của mình.
- Quyền sử dụng đất có quyền bề mặt bị thu hồi theo quy định của Luật đất đai.
- Theo thỏa thuận của các bên hoặc theo quy định của luật.
Từ đó có thể kết luận, khi hợp đồng thuê mặt bằng hết hạn thì thời hạn hưởng quyền bề mặt của bên đi thuê cũng chấm dứt theo quy định.
Xử lý tài sản khi quyền bề mặt chấm dứt theo quy định pháp luật
Theo Điều 273 Bộ luật dân sự 2015:
- Khi quyền bề mặt chấm dứt, chủ thể quyền bề mặt phải trả lại mặt đất, mặt nước, khoảng không gian trên mặt đất, mặt nước và lòng đất cho chủ thể có quyền sử dụng đất theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật.
- Chủ thể quyền bề mặt phải xử lý tài sản thuộc sở hữu của mình trước khi quyền bề mặt chấm dứt, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Trường hợp chủ thể quyền bề mặt không xử lý tài sản trước khi quyền bề mặt chấm dứt thì quyền sở hữu tài sản đó thuộc về chủ thể có quyền sử dụng đất kể từ thời điểm quyền bề mặt chấm dứt, trừ trường hợp chủ thể có quyền sử dụng đất không nhận tài sản đó.
Trường hợp chủ thể có quyền sử dụng đất không nhận tài sản mà phải xử lý tài sản thì chủ thể có quyền bề mặt phải thanh toán chi phí xử lý tài sản.
Như vậy, bên thuê đất đang sử dụng đất trong thời hạn thuê thì đang là chủ thể quyền bề mặt, chủ thể quyền bề mặt phải xử lý tài sản thuộc sở hữu của mình trước khi quyền bề mặt chấm dứt, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Trường hợp bên thuê đất không xử lý tài sản trước khi quyền bề mặt chấm dứt thì quyền sở hữu tài sản đó thuộc về chủ thể có quyền sử dụng đất kể từ thời điểm quyền bề mặt chấm dứt, trừ trường hợp chủ thể có quyền sử dụng đất không nhận tài sản đó.
Chủ cho thuê có quyền di dời tài sản của bên đi thuê căn cứ quy định trên từ thời điểm hợp đồng thuê kết thúc.
