Bảo vệ trẻ em trước những "kẻ đào mỏ" làm quảng cáo!

Nội dung dành cho trẻ em đang là một trong hai xu hướng thu hút lượng lớn người làm nội dung trên YouTube (gọi chung là YouTuber) tại Việt Nam. Với những kênh có lượng subscriber (người dùng đăng ký theo dõi) lớn, số tiền ước tính thu được từ YouTube hàng tháng lên tới hàng trăm triệu đồng.

Tuy nhiên, hiện có nhiều ý kiến lo ngại từ phía các bậc phụ huynh và các chuyên gia giáo dục về việc kiểm soát nội dung trên các kênh này, khi mục đích thực chất của các YouTuber này là kinh doanh, kiếm tiền chứ không phải là giáo dục, phát triển nhân cách cho trẻ.

Dưới góc độ một chuyên gia giáo dục, Tiến sĩ Vũ Thu Hương - Khoa giáo dục tiểu học, Đại học Sư phạm Hà Nội - cho rằng trẻ em thời nay thực sự khổ khi đứng trước cơn bão mang tên kinh doanh, mà việc đăng tải những nội dung được coi là dành cho trẻ em nhưng không mang tính chất giáo dục là biểu hiện rõ ràng nhất.

Tại Khoản 14 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 thì cấm những “ Quảng cáo tạo cho trẻ em có suy nghĩ, lời nói, hành động trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục; gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, an toàn hoặc sự phát triển bình thường của trẻ em.”

Những quảng cáo có nội dung rùng rợn, kích động bạo lực, khiêu dâm, trái đạo đức, vi phạm chủ quyền, kích động tự tử, sử dụng ma túy, ngược đãi phụ nữ và trẻ em... Với các trò chơi chưa được cấp quyết định phê duyệt nội dung, chưa thông báo cung cấp dịch vụ thì không được quyền quảng cáo.

Tuy nhiên, theo mình thấy rằng các quy định như trên thật quá chung chung và không thể nào xác định một cách rõ ràng ! Thế nào là quảng cáo “tạo cho trẻ em có suy nghĩ, lời nói, hành động trái đạo đức, thuần phong mỹ thuật” điều này thực sự sẽ tạo nên rất nhiều cách hiểu, cách áp dụng luật khác nhau của các cơ quan chức năng!

Điều 11 Luật quảng cáo quy định về việc xử lý vi phạm trong hoạt động quảng cáo, nhưng đối với hình thức quảng cáo trực tuyến thì việc xử lý rất nan giải.

Những trang mạng có đăng ký đã khó giám sát, với những trang mạng không đăng ký thì việc giám sát càng khó khăn. Quy định pháp luật hiện hành về xử phạt vi phạm trong hoạt động quảng cáo còn chưa rõ ràng, các quy định thiên về định tính hơn là định lượng. Điều này dẫn đến khó khăn trong cách hiểu và áp dụng đối với tổ chức, cá nhân thực hiện việc quảng cáo và cả cơ quan quản lý nhà nước.

Làm thế nào để bảo vệ trẻ một cách tốt nhất trước sự bùng nổ công nghệ thông tin đến những người trưởng thành còn bị lôi kéo đến “không dời” thì những trẻ em không có sự nhật thức được cái nào phù hợp, cái nào không phù hợp…sẽ ra sao khi những văn hóa phẩm đối trụy được "những trang giấy trắng" viết nên, khắc ghi vào nhận thức.Đổi luật, giáo dục…phương pháp nào sẽ nên được áp dụng?

Nhiều video của trẻ về đập hộp trò chơi hay hướng dẫn cách thức chơi game đều có lồng ghép quảng cáo thương mại nhưng trẻ không thể phân biệt được nội dung thông thường và quảng cáo. Cha mẹ thường không nhận ra nhiều video 'mở hộp đồ chơi' thực tế chỉ là loại quảng cáo âm thầm mà các nhãn hang lồng ghép vô gây sự kích thích, tò mò của trẻ dẫn đến trẻ đòi bằng được phải có món đồ đó. 

Youtube đã hỗ trợ các bậc cha mẹ rất nhiều khi làm ra những giao diện youtube riêng cho trẻ em. Việc của họ chỉ là biết và ứng dụng vấn đề này. Trẻ em được tiếp cận những nguồn thông tin nào thì 95% do sự quan tâm, kiểm soát của bố mẹ

Thời buổi công nghệ, những hình ảnh đưa điện thoại hay máy tính bảng, mở tivi cho con xem để bé có thể ngồi yên thay vì phải trông coi sự nghịch ngợm, chạy nhảy của bé. Có những chương trình thì thật sự phù hợp khi có thể làm cho bé học theo nhảy múa, ca hát và biết được nhiều hơn từ truyền thông. Nhưng cũng không tránh khỏi những chương trình không phù hợp nếu không để ý, sử dụng những thiết bị công  nghệ có thể ảnh hưởng đến suy nghĩ, niềm vui, hay thị lực từ khi còn bé nên cũng cần suy xét lại những hành động và cho nó những khung giờ nhất định.

Kênh youtube hiện nay có thể xem là một trong những trang web xem video trực tuyến lớn nhất. Và người dùng có thể kiếm tiền thông qua những video mà họ đăng tải với các nội dung đặc sắc. Gần đây youtube đã có những điều khoản nhằm ngăn chặn việc trẻ con xuất hiện trên youtube nhằm tránh việc bóc lột sức lao động của trẻ nhỏ.

Vấn đề này làm tôi có một bâng khuâng không hề nhỏ vì hiện nay các video clip trẻ em ca hát, nhảy múa hay làm các chương trình tràn lan trên không gian mạng, phong cho các danh hiệu hào nhoáng như công chúa, nữ hoàng có thể sẽ ảnh hưởng đến suy nghĩ của trẻ trong khi lẽ ra với độ tuổi đó trẻ phải đi học , vui đùa cùng chúng bạn.

Hiện nay do Internet phát triển nên trẻ em tiếp xúc với các kênh giải trí từ rất sớm, đặc biệt là kênh Youtube. Có nhiều clip mặc dù đối tượng hướng tới là trẻ em nhưng lại chứa những nội dung bạo lực, nhạy cảm nên các bậc cha mẹ phải quan tâm hơn nữa để trẻ không tiếp xúc với những nội dung xấu này.

Mình thấy trên youtube hiện nay có rất nhiều clip “xàm” với nội dung không có ý nghĩa, không có tính giáo dục nhưng lượt view lại khá cao. Lí do chính là các clip này hướng tới đối tượng chủ yếu là trẻ em, vì trẻ em khi xem sẽ không quan tâm về nội dung quá nhiều. Thành ra nội dung dù không đặc sắc nhưng những kênh này vẫn nhận nút vàng nút bạc từ Youtube.