Lì xì là một phong tục tốt đẹp cứ dịp Tết đến xuân về đều phải có ở Việt Nam, tuy nhiên tiền lì xì thì phải là tiền mới. Do đó, với lý do nhiều người có nhu cầu đổi tiền mới dịp Tết nên tự trao đổi với nhau nhưng theo dạng mua bán. Vậy việc đổi tiền mới lì xì Tết có bị cấm không?
Thực trạng trao đổi tiền mới nhưng phát sinh tiền lời
Hiện nay, nhiều người lên các trang mạng xã hội như Facebook hay Tiktok để trao đổi tiền mới dịp Tết với khẩu hiệu "bao nhiêu cũng có" với mức phí đổi cực hời, trong khi muốn đổi tiền người dân phải đến ngân hàng và yêu cầu tiền hư hỏng mới đổi được thì giao dịch cá nhân sẽ nhanh chóng và tiện lợi hơn.
Những người trên mạng đang trao đổi tiền mới với mức phí 13,5 - 16,5% tùy mệnh giá. Ví dụ, muốn đổi 10 triệu đồng loại tiền 100.000, 200.000 và 500.000 đồng thì tôi phải chuyển cho họ 11.350.000 đồng. Nếu lấy tiền mệnh giá 10.000 - 50.000 đồng thì tôi phải trả 11.650.000 đồng.
Người dân đổi tiền mới tại đâu là hợp pháp?
Theo Điều 12 Thông tư 25/2013/TT-NHNN người dân muốn đổi tiền mới có thể đến Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, để thực hiện:
- Thực hiện thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông cho các tổ chức, cá nhân.
- Niêm yết công khai mẫu tiêu biểu và quy định thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông của Ngân hàng Nhà nước tại nơi giao dịch.
- Ngân hàng Nhà nước chi nhánh hướng dẫn, kiểm tra việc thu, đổi, tuyển chọn tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước trên địa bàn.
Đồng thời Điều 13 Thông tư 25/2013/TT-NHNN còn cho phép tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước có quyền thực hiện:
- Tuyển chọn, phân loại tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông.
- Thực hiện thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông cho các tổ chức, cá nhân.
- Niêm yết công khai mẫu tiêu biểu và quy định thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông của Ngân hàng Nhà nước tại nơi giao dịch.
Theo quy định trên, người dân có thể đến Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông.
Lưu ý, trường hợp tiền vẫn đủ tiêu chuẩn lưu thông không được đổi tiền mới và chỉ có các cơ quan, tổ chức được thành lập theo quy định pháp luật mới được đổi tiền.
Đổi tiền mới lì xì với nhau có bị phạt hay không?
Hiện hành không có quy định nghiêm cấm cá nhân trao đổi tiền mới với nhau trong dịp Tết. Do đó, hành vi trao đổi tiền mới để lì xì thì không được xem là vi phạm pháp luật.
Tuy nhiên, nếu cá nhân, tổ chức có hành vi trao đổi tiền mới mà phát sinh thu phí, thu lời thì trường hợp này sẽ bị xử phạt theo quy định tại điểm a khoản 5 Điều 30 Nghị định 88/2019/NĐ-CP như sau:
Cá nhân thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật sẽ bị phạt tiền từ 20.000.000 - 40.000.000 đồng. Trường hợp vi phạm đối với tổ chức sẽ bị áp dụng mức phạt gấp 2 lần.
