Vì sao cha mẹ lại tạo áp lực học tập cho con ?

Trẻ con không có quyền điểm thấp?

Gần đây có vụ việc thương tâm xảy ra trong giáo dục, một đứa trẻ tự tử vì trầm cảm do kết quả học tập. Chuyện buồn như thế này không hiếm, khi mà trầm cảm trở thành một thứ bệnh của thời đại.

Trước cái chết đau lòng của đứa trẻ, người ta lại mổ xẻ nguyên nhân, đưa ra các phân tích bằng những lời thông thái, rồi chuyện lại qua đi tiếp tục sẽ có những đứa trẻ khác u uất vì kết quả học hành, có khi có đứa không vượt qua để rồi chọn lấy cái chết để giải thoát. Bởi chúng không có quyền được học dốt.

Không ai biết nguyên nhân đứa trẻ chọn cái chết khi bị điểm kém, áp lực, sức ép phải học giỏi. Không nhiều người thực sự biết giới hạn của những đứa trẻ, cho đến khi chọn cái chết.

Rất nhiều người trong chúng ta coi con cái là tài sản, là “của để dành”. Của cải thì phải mỗi ngày một nhiều hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu hưởng thụ, khoe khoang của người sở hữu. Những đứa con, những món “của để dành” của các ông bố bà mẹ cũng thế, luôn phải đáp ứng nhu cầu khoe khoang không giới hạn của mẹ cha. Những đứa trẻ không có bất cứ sự lựa chọn nào, bởi người ta mặc định rằng chúng biết gì mà lựa chọn. Bởi đã bao giờ trong đầu các phụ huynh mất đi ý niệm “dạy dỗ” bọn trẻ đâu.

Từ bao giờ, và vì sao cái ý niệm con cái là “của để dành” trở nên phổ biến trong xã hội chúng ta? Có lẽ đã từ rất lâu rồi, khi mà câu nói “trẻ cậy cha, già cậy con” trở thành thành ngữ. Có lẽ chỉ đến bây giờ, khi mà nhu cầu khoe của trở nên mạnh mẽ hơn với sự hỗ trợ của các hình thức truyền thông mới thì sức ép phải trở nên lung linh của những đứa trẻ mới khiến căn bệnh trầm cảm của trẻ con bùng phát.

Các bậc cha mẹ nào cũng mong muốn con mình hạnh phúc. Song, không ít người dễ dàng cảm nhận được hạnh phúc của bản thân hơn là hạnh phúc của con trẻ. Rất khó để cảm nhận niềm vui của con trẻ khi chúng được làm điều chúng thích, song cảm giác hưng phấn của việc đếm like khi khoe con thì lại rất sung sướng. Con trẻ cần hạnh phúc, song của cải thì phải để khoe!

Liệu pháp luật về trẻ em có dành hoặc đưa ra những quy định để xử lý cha mẹ vi phạm trong những trường hợp như vầy? 

Cha mẹ áp lực đối với con cái trong việc học tập chỉ vì cũng muốn tốt cho con mai này. Giúp con có trí tuệ và biết cách cư xử với mọi người trong xã hội. Tuy nhiên, cần phải có sự khôn khéo mềm dẻo tránh để con rời vào trạng thái áp lực quá mức mà tự kỷ, suy nghĩ tiêu cực và thậm chí là xa lánh với gia đình. Vì vậy, trước khi muốn tốt cho con cái, cha mẹ phải hiểu tâm lý của trẻ như thế nào để có hướng giáo dục tốt nhất.

Có hai loại áp lực là áp lực lành mạnh và không lành mạnh, lành mạnh là động viên hỗ trợ trẻ, mang lại điều tốt nhất cho trẻ, kiểu áp lwucj này tạo động lực để trẻ học tập tốt hơn. Áp lực không lành mạnh chính là kiểu thúc đẩy thuyết phục trẻ vào những hoạt động đáp ứng nhu cầu của chính cha mẹ.

Tuy nhiên áp lực nào cũng xuất phát từ ý định tốt của bố mẹ là muốn con mình học tập tốt hơn, cha mẹ thường tạo áp lực và quyết định thay cho trẻ, muốn trẻ thực hiện những điều mà bố mẹ chưa thực hiện được

Sự việc này là hệ lụy của rất nhiều thứ, gây ra cảm giác tiêu cực với việc học, kết quả học tập giảm sút, thái độ bất cẩn, buông bỏ, nặng hơn là trầm cảm, và tự tử.

Tất nhiên cha mẹ nào cũng kỳ vọng vào con cái. Tuy nhiên, khi kỳ vọng thái quá cha mẹ đã vô tình tạo áp lực tới trẻ dẫn đến những trường hợp đáng tiếc. Vì vậy, cha mẹ không nên quá đề cao đến điểm số của kỳ thi mà can thiệp vào những lựa chọn của con, hãy để con tự quyết định học cái  gì, như thế nào... Nếu thất bại thì có thể động viên cho đến khi con hiểu ra và tiếp tục học để đạt mục tiêu, ước mơ của mình.

Theo mình, áp lực tốt nhất chính là bản thân tự đặt áp lực cho chính mình để quyết tâm vươn lên và đạt mục đích.

Theo mình thấy, bất kỳ cha mẹ nào cũng có thể kỳ vọng vào con cái, đó là quyền lợi chính đáng của các bậc làm cha làm, làm mẹ. Tuy nhiên, khi kỳ vọng thái quá, cha mẹ đã vô tình tạo áp lực tới trẻ. Thực tế cho thấy, nhiều trẻ ở tuổi vị thành niên mắc bệnh trầm cảm, tâm thần, thậm chí tự tử khi không đạt kết quả học tập như bố mẹ kỳ vọng, đặc biệt ở các kỳ thi quan trọng như thi vào cấp trung học phổ thông hay thi đại học, cao đẳng...Cha mẹ nên biết nguyện vọng của con như thế nào, để hướng cho con đi đúng theo sở thích, đúng theo niềm đam mê của con. Không nên ép buộc trẻ phải học như bạn này, học như bạn kia. Đừng cố áp đặt con cái theo mong muốn của cha mẹ.

Mình thấy thời đại ngày nay thì từ nhà trường, thầy cô cho tới phụ huynh đều chạy đua cho kịp xu hướng bằng cách bắt các em học sinh phải đạt được những thành tích mà họ mong muốn. Vô hình điều này tác động trực tiếp khiến cho các bị cảm thấy bị áp lực, dần dần là học cho bố mẹ, thầy cô chứ không phải vì bản thân của các em nữa.

Mình không đồng tình với suy nghĩ của những phụ huynh hiện nay về cách học tập cho con nhỏ, tỷ lệ tự tử ở Nhật đa phần là học sinh, sinh viên, bởi vì sao, vì họ chịu quá nhiều áp lực từ xã hội, bạn bè, và đặt biệt là cha mẹ, bởi vì sao những nước phát triển học sinh không quan trọng quá nhiều vào học lý thiết trên sách vở mà họ học lý thuyết bằng cách thực hành, vì khi thực hành họ vừa hiểu nhanh, hiểu sâu mà không phải áp lực về vấn đề sách vở, vì thế các bậc cha mẹ hiện nay đừng áp lực học tập cho con nhỏ nữa, hay tạo sự thích thú về học tập thay vì áp lực cho con nhỏ.

Chuyện này đa phần là xuất phát từ tâm lý của cha mẹ, có nhiều nguyên nhân khiến cha mẹ phải làm thế này. Một là so sánh con người ta với con mình và không muốn con mình thua kém có người ta vì như thế cha mẹ sẽ cảm thấy mình thua kém với người ta. Hai là có những cha mẹ vì lúc còn trẻ đã không làm được vài điều nên muốn con mình phải làm những điều đó thay mình. Nguyên nhân thứ ba có thể xuất phát từ cái gọi là thói quen, lúc trước có quãng thời gian ba mẹ cũng chịu những áp lực như thế và đã quen với điều đó và họ cũng nghĩ là con mình cũng sẽ như mình thời đó, rồi nó sẽ quen và trưởng thành. Áp lực cũng có thể trở thành hai mặt, một đứa con sẽ trở thành một viên kim cương, hai là có có thể khiến tan nát cuộc đời của một đứa trẻ.

Cha mẹ dù thế nào cũng chỉ muốn con cái mình thành đạt, không phải khổ như họ ngày trước. Mà con đường duy nhất để con không khổ, đối với họ chỉ duy nhất 1 con đường là học hàn. Cũng chính vì vậy mà cha mẹ vô tình tạo áp lực lên con cái, khi thấy con không được điểm cao như các bạn thì hay nói con nhà cô A học giỏi, còn con mình thì.. sẽ khiến con cái tổn thương. Do vậy vẫn nên ở mức độ vừa phải, để con cái không phải áp lực quá lớn và dẫn đến những sự việc không mong muốn.

Cảm ơn về bài viết hữu ích mà bạn đã chia sẻ. Việc đặt áp lực về điểm số lên con cái có lẽ xuất phát từ tư tưởng học giỏi thì cuộc sống sau này mới khá, sau này không khổ như đời bố mẹ mà ít khi đặt vào vị trí của con cái để suy nghĩ. Các phụ huynh thường nghĩ con cái được đi học là sướng mà còn không điểm cao nữa là phạt đòn. Nhìn chung cha mẹ cũng muốn tốt cho con nhưng ép quá dễ dẫn đến suy nghĩ tiêu cực ở con trẻ.

Cha mẹ gây áp lực cho con có nhiều lý do: Cha mẹ mong muốn con có cuộc sống tốt hơn nhưng vô hình dung lại gây áp lực lớn lên vai con nhỏ; cha mẹ hi vọng con cái có thể đem lại niềm tự hào cho họ, tất cả là cha mẹ muốn tốt cho con mình nhưng thật ra không đúng cách nên gây áp lực cho bọn nhỏ.

Cha mẹ tạo áp lực cho con là điều chẳng có gì sai cả, nhưng nó bị mong manh giữa ranh giới của một bên là theo sức của con và bên kia là theo nguyện vọng của cha mẹ. Việc thúc đẩy con mình phấn đấu để đạt mức mà năng lực con xứng đáng ở đó chứ không phải thấp hơn khác với việc bắt con phải đứng đầu chứ không ở vị trí khác, chính vì ranh giới đó mà không ít phụ huynh đã làm cho việc thúc đẩy dần trở nên tiêu cực hơn.