Thế nào là vay tín chấp? Hộ gia đình nghèo có được vay tín chấp? Hình thức, nội dung bảo đảm bằng tín chấp của tổ chức chính trị - xã hội cần đảm bảo những gì? Hãy tìm hiểu qua bài viết sau.
(1) Vay tín chấp là gì?
Pháp luật hiện hành không có định nghĩa cụ thể về vay tín chấp, đây là một thuật ngữ được sử dụng để chỉ hình thức cho vay vốn mà không cần tài sản đảm bảo. Ngân hàng cho vay tại đây sẽ xét duyệt khoản vay dựa trên uy tín và mức thu nhập cũng như lịch sử tín dụng của người vay vốn.
Dễ thấy, hình thức cho vay tín chấp nêu trên thường xuất hiện trong hoạt động cho vay tiêu dùng được quy định tại Điều 3 Thông tư 43/2016/TT-NHNN.
Cụ thể, cho vay tiêu dùng là việc công ty tài chính cho vay bằng đồng Việt Nam đối với khách hàng là cá nhân nhằm đáp ứng nhu cầu vốn mua, sử dụng hàng hóa, dịch vụ cho mục đích tiêu dùng của khách hàng, gia đình của khách hàng đó với tổng dư nợ cho vay tiêu dùng đối với một khách hàng tại công ty tài chính đó không vượt quá 100 triệu đồng.
Tuy nhiên, mức tổng dư nợ đã nêu trên không áp dụng đối với cho vay tiêu dùng để mua ôtô và sử dụng ôtô đó làm tài sản bảo đảm cho chính khoản vay đó theo quy định của pháp luật.
(2) Hộ nghèo có được vay tín chấp không?
Căn cứ Điều 344 Bộ Luật Dân sự 2015 có quy định về bảo đảm bằng tín chấp của tổ chức chính trị - xã hội như sau:
Tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở có thể bảo đảm bằng tín chấp cho cá nhân, hộ gia đình nghèo vay một khoản tiền tại tổ chức tín dụng để sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng theo quy định của pháp luật.
Cạnh đó, tại Điều 45 Nghị định 21/2021/NĐ-CP có quy định trường hợp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ bằng tín chấp thì tổ chức ở xã, phường, thị trấn của Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc Công đoàn cơ sở là bên bảo đảm bằng tín chấp, ngoại trừ trường hợp Điều lệ của tổ chức này quy định khác.
Đồng thời, tại Khoản 1 Điều 8 Điều lệ về tổ chức và hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội được ban hành kèm theo Quyết định 16/2003/QĐ-TTg quy định về điều kiện để được vay vốn như sau:
“Người vay là hộ nghèo phải có địa chỉ cư trú hợp pháp và phải có trong danh sách hộ nghèo được Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định theo chuẩn nghèo do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội công bố, được Tổ tiết kiệm và vay vốn bình xét, lập thành danh sách có xác nhận của ủy ban nhân dân cấp xã.”
Từ dẫn chiếu những quy định nêu trên, có thể thấy, trường hợp hộ gia đình nghèo đáp ứng được đầy đủ những điều kiện đã kể trên thì vẫn có thể được vay vốn bằng hình thức tín chấp.
(3) Hình thức, nội dung bảo đảm bằng tín chấp của tổ chức chính trị - xã hội cần đảm bảo gồm những gì?
Căn cứ Điều 345 Bộ Luật Dân sự 2015 về hình thức, nội dung tín chấp như sau:
“Việc cho vay có bảo đảm bằng tín chấp phải được lập thành văn bản có xác nhận của tổ chức chính trị - xã hội bảo đảm bằng tín chấp về điều kiện, hoàn cảnh của bên vay vốn.
Thỏa thuận bảo đảm bằng tín chấp phải cụ thể về số tiền, mục đích, thời hạn vay, lãi suất, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của người vay, tổ chức tín dụng cho vay và tổ chức chính trị - xã hội bảo đảm bằng tín chấp.”
Theo đó, trường hợp cho vay có bảo đảm bằng tín chấp thì buộc phải được lập thành văn bản và có xác nhận của tổ chức chính trị - xã hội bảo đảm bằng tín chấp về điều kiện, hoàn cảnh của bên vay vốn. Đối với thỏa thuận bảo đảm bằng tín chấp thì phải cụ thể về số tiền, mục đích, thời hạn vay, lãi suất cũng như quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của người vay, tổ chức tín dụng cho vay và tổ chức chính trị - xã hội.
