Liên quan đến việc trả hồ sơ điều tra bổ sung có thực hiện trong trường hợp Tòa án xét xử bị cáo về khoản khác nặng hơn với khoản mà VKS truy tố không?
Quy định về việc xét xử khoản nặng hơn với khoản mà Viện kiểm sát truy tố trong cùng một điều luật
Theo quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 298 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 thì Tòa án có thể xét xử bị cáo theo khoản khác với khoản mà Viện kiểm sát đã truy tố trong cùng một điều luật hoặc về một tội khác bằng hoặc nhẹ hơn tội mà Viện kiểm sát đã truy tố. Trong trường hợp xét thấy cần xét xử bị cáo về tội danh nặng hơn tội danh Viện kiểm sát truy tố thì Tòa án trả hồ sơ để Viện kiểm sát truy tố lại và thông báo rõ lý do cho bị cáo hoặc người đại diện của bị cáo, người bào chữa biết; nếu Viện kiểm sát vẫn giữ tội danh đã truy tố thì Tòa án có quyền xét xử bị cáo về tội danh nặng hơn đó.
Liên quan đến việc trả hồ sơ bổ sung khi có căn cứ cho rằng bị can hoặc bị cáo phạm tội khác nặng hơn tội danh mà Viện kiểm sát đã truy tố thì thực theo quy định tại Điều 7 Thông tư liên tịch 02/2017/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BQP thì:
- Trường hợp phải thay đổi quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định khởi tố bị can về tội danh khác nặng hơn thì Viện kiểm sát trả hồ sơ cho Cơ quan điều tra để điều tra bổ sung để thay đổi tội danh và kết luận điều tra về tội danh khác nặng hơn.
- Trường hợp Viện kiểm sát đã yêu cầu mà Cơ quan điều tra không thực hiện thì Viện kiểm sát ra quyết định thay đổi quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định khởi tố bị can về tội danh khác nặng hơn và yêu cầu Cơ quan điều tra thực hiện theo quy định tại Điều 156 và Điều 180 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
Có trả hồ sơ điều tra bổ sung có thực hiện với trường hợp Tòa án xét xử bị cáo về khoản khác nặng hơn với khoản mà VKS truy tố trong cùng một điều luật
Hiện tại theo quy định tại Điều 298 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 thì không có quy định nào bắt buộc Tòa án phải trả hồ sơ cho VKS đối với trường hợp Tòa án xét xử bị cáo về khoản khác nặng hơn với khoản mà VKS truy tố trong cùng một điều luật. Do đó, việc trả hay không trả hồ sơ điều tra bổ sung trong trường hợp này phụ thuộc vào việc phân tích, đánh giá chứng cứ và các tình tiết khách quan trong từng vụ án cụ thể của Thẩm phán chủ tọa và Hội đồng xét xử:
- Trường hợp có cơ sở xác định bị cáo có hành vi phạm tội ở khoản nặng hơn nhưng cần thiết điều tra bổ sung như lấy lời khai của những người tham gia tố tụng mà cơ quan điều tra chưa xác định và thực hiện trong hồ sơ vụ án, cần định giá lại tài sản, giám định lại… hoặc cần làm rõ thêm các tình tiết khác của vụ án được quy định khoản 1 Điều 280 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 thì Tòa án phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung và để VKS truy tố lại, đồng thời thông báo rõ lý do cho bị cáo hoặc người đại diện của bị cáo, người bào chữa biết. Sau khi điều tra bổ sung mà VKS vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố thì Tòa án có quyền xét xử khoản khác nặng hơn nếu đã đủ căn cứ.
- Trường hợp có đầy đủ cơ sở xác định hành vi phạm tội của bị cáo thuộc khoản nặng hơn của điều luật; tuy nhiên quá trình truy tố, VKS chưa xem xét kỹ càng, có sai lầm về cách nhận định, đánh giá chứng cứ, áp dụng pháp luật hoặc nhẫm lần về số liệu, tính toán… thì không bắt buộc Tòa án phải trả hồ sơ cho VKS mà tiến hành các thủ tục để xét xử vụ án. Bởi lẽ, việc trả hồ sơ trong trường hợp này cũng chỉ mang tính hình thức, VKS có thay đổi hay không thay đổi truy tố thì cuối cùng Tòa án cũng sẽ xét xử bị cáo theo khoản khác nặng hơn.
