(1) Tiểu thương là ai? Tiểu thương buôn bán ở chợ có phải đăng ký kinh doanh không?
Hiện nay pháp luật chưa có quy định cụ thể khái niệm tiểu thương là gì, nhưng có thể hiểu tiểu thương như sau:
Tiểu thương là một từ ghép Hán Việt. Trong đó “Tiểu” có nghĩa là nhỏ, còn “Thương ” là chỉ về việc kinh doanh buôn bán.
Tiểu thương dùng để chỉ người buôn bán nhỏ lẻ hoặc những doanh nghiệp có quy mô nhỏ chẳng hạn như cá nhân/hộ kinh doanh gia đình, các con buôn, thương lái.
Căn cứ theo Điều 3 Nghị định 39/2007/NĐ-CP quy định như sau:
Cá nhân hoạt động thương mại là cá nhân tự mình hàng ngày thực hiện một, một số hoặc toàn bộ các hoạt động được pháp luật cho phép về mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác nhưng không thuộc đối tượng phải đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật về đăng ký kinh doanh và không gọi là “thương nhân” theo quy định của Luật Thương mại.
Cụ thể bao gồm những cá nhân thực hiện các hoạt động thương mại sau đây:
- Buôn bán rong (buôn bán dạo) là các hoạt động mua, bán không có địa điểm cố định (mua rong, bán rong hoặc vừa mua rong vừa bán rong), bao gồm cả việc nhận sách báo, tạp chí, văn hóa phẩm của các thương nhân được phép kinh doanh các sản phẩm này theo quy định của pháp luật để bán rong.
- Buôn bán vặt là hoạt động mua bán những vật dụng nhỏ lẻ có hoặc không có địa điểm cố định.
- Bán quà vặt là hoạt động bán quà bánh, đồ ăn, nước uống (hàng nước) có hoặc không có địa điểm cố định.
- Buôn chuyến là hoạt động mua hàng hóa từ nơi khác về theo từng chuyến để bán cho người mua buôn hoặc người bán lẻ.
- Thực hiện các dịch vụ: đánh giày, bán vé số, chữa khóa, sửa chữa xe, trông giữ xe, rửa xe, cắt tóc, vẽ tranh, chụp ảnh và các dịch vụ khác có hoặc không có địa điểm cố định.
- Các hoạt động thương mại một cách độc lập, thường xuyên không phải đăng ký kinh doanh khác.
Ngoài ra theo khoản 1 Điều 2 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BCT năm 2014 quy định phạm vi chợ như sau:
Phạm vi chợ là khu vực được quy hoạch dành cho hoạt động chợ, bao gồm diện tích để bố trí các điểm kinh doanh, khu vực dịch vụ (như: bãi để xe, kho hàng, khu ăn uống, vui chơi giải trí và các dịch vụ khác) và đường bao quanh chợ.
Như vậy, tiểu thương không cần phải đăng ký kinh doanh khi thực hiện buôn bán, cung cấp một số dịch vụ ở chợ.
(2) Tiểu thương có được tự do kinh doanh hàng hóa mà pháp luật không cấm tại chợ hay không?
Theo Điều 5 Nghị định 39/2007/NĐ-CP quy định về phạm vi về hàng hóa, dịch vụ kinh doanh của cá nhân hoạt động thương mại như sau:
- Cá nhân hoạt động thương mại được phép kinh doanh các loại hàng hóa, dịch vụ theo quy định của pháp luật, trừ các loại hàng hóa, dịch vụ sau đây:
+ Hàng hóa, dịch vụ thuộc Danh mục hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật.
+ Hàng lậu, hàng giả, hàng không rõ xuất xứ, hàng quá thời hạn sử dụng, hàng không bảo đảm điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật; hàng không bảo đảm chất lượng, bao gồm hàng mất phẩm chất, hàng kém chất lượng, hàng nhiễm độc và động, thực vật bị dịch bệnh.
+ Hàng hóa, dịch vụ thuộc Danh mục hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh theo quy định của pháp luật.
- Trường hợp kinh doanh các loại hàng hóa, dịch vụ thuộc Danh mục hàng hóa, dịch vụ kinh doanh có điều kiện, cá nhân hoạt động thương mại phải tuân thủ các quy định của pháp luật có liên quan đến việc kinh doanh các loại hàng hóa, dịch vụ này.
Bên cạnh đó, theo Điều 11 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-BCT đề cập đến nội quy chợ như sau:
- Tất cả các chợ đều phải có Nội quy chợ để áp dụng trong phạm vi chợ. Nội quy chợ được xây dựng trên cơ sở các quy định của Nghị định này và các quy định hiện hành của pháp luật, bao gồm những nội dung chính sau đây:
+ Quyền và nghĩa vụ của thương nhân kinh doanh tại chợ.
+ Quy định về hàng hóa, dịch vụ kinh doanh tại chợ.
+ Quy định về người đến giao dịch, mua bán tại chợ.
+ Quy định về bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy.
+ Quy định về bảo đảm an ninh, trật tự tại chợ.
+ Quy định về bảo đảm vệ sinh môi trường và an toàn thực phẩm.
+ Yêu cầu về xây dựng chợ văn minh thương mại.
+ Yêu cầu về tổ chức, tham gia các hoạt động văn hóa, xã hội tại chợ.
+ Quy định về xử lý các vi phạm tại chợ.
- Nội quy chợ phải được niêm yết công khai, rõ ràng trong phạm vi chợ và phải được phổ biến đến mọi thương nhân kinh doanh tại chợ.
- Mọi tổ chức, cá nhân tham gia các hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa và các dịch vụ trong phạm vi chợ đều phải chấp hành Nội quy chợ.
Tóm lại, tiểu thương được tự do kinh doanh các loại hàng hóa, dịch vụ mà pháp luật không cấm. Tuy nhiên, trong trường hợp nội quy chợ có quy định cụ thể các hàng hóa, dịch vụ được kinh doanh tại chợ thì các tiểu thương khi tham gia hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa và các dịch vụ trong phạm vi chợ đều cần phải chấp hành Nội quy chợ.
