UBND cấp huyện và Tòa án giải quyết tranh chấp đất đai với những trường hợp nào? Thủ tục giải quyết của UBND cấp huyện, tỉnh như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây.
(1) UBND cấp huyện và Tòa án giải quyết tranh chấp đất đai với những trường hợp nào?
Căn cứ Điều 236 Luật Đất đai 2024 quy định trường hợp tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp, hoặc một trong các bên có GCN quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, GCN quyền sở hữu công trình xây dựng… hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì sẽ do Tòa án giải quyết.
Còn trường hợp các bên không có GCN, hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024, thì được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết như sau:
- Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền theo quy định tại Khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024.
Cụ thể, tại Khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024 có nêu rõ, trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì chủ tịch UBND cấp huyện sẽ giải quyết.
Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết, mà các bên tranh chấp không tiến hành khởi kiện hoặc khiếu nại thì quyết định giải quyết tranh chấp của chủ tịch UBND cấp huyện có hiệu lực thi hành.
Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết nêu trên, thì trong thời hạn là 30 ngày tính từ ngày nhận được quyết định giải quyết của chủ tịch UBND cấp huyện, các bên tranh chấp có quyền khởi kiện tại Tòa án, hoặc khiếu nại đến chủ tịch UBND cấp tỉnh. Quyết định giải quyết của chủ tịch UBND cấp tỉnh có hiệu lực thi hành.
Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài thì chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết. Sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết mà các bên tranh chấp không khởi kiện, hoặc khiếu nại theo quy định thì quyết định giải quyết của chủ tịch UBND cấp tỉnh có hiệu lực thi hành.
Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết của chủ tịch UBND cấp tỉnh, các bên tranh chấp có quyền khởi kiện hoặc khiếu nại. Quyết định giải quyết của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường có hiệu lực thi hành.
- Khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền.
Cụ thể, theo Điều 236 Luật Đất đai 2024, chủ tịch UBND cấp huyện, cấp tỉnh, Bộ trưởng Bộ TN&MT khi giải quyết tranh chấp đất đai quy định thì phải ra quyết định giải quyết tranh chấp.
Quyết định có hiệu lực thi hành phải được các bên nghiêm chỉnh chấp hành. Sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định giải quyết tranh chấp có hiệu lực thi hành mà các bên hoặc một trong các bên không chấp hành thì sẽ bị cưỡng chế.
Theo đó, Chủ tịch UBND cấp huyện nơi có đất tranh chấp sẽ ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định giải quyết tranh chấp đất đai và tổ chức thực hiện.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý, riêng đối với trường hợp tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai thì sẽ do Tòa án, hoặc do Trọng tài thương mại Việt Nam giải quyết.
(2) Thủ tục giải quyết tranh chấp thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện, cấp tỉnh như thế nào?
Căn cứ Điều 106 Nghị định 102/2024/NĐ-CP có quy định về thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp huyện, cấp tỉnh như sau:
- Người có đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai nộp đơn tại UBND cấp có thẩm quyền.
https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2024/8/06/don-de-nghi-giai-quyet-tranh-chap-dat-dai.docx Mẫu Đơn đề nghị giải quyết tranh chấp đất đai
- Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền sẽ tiếp nhận và có trách nhiệm như sau:
+ Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn phải thông báo bằng văn bản cho các bên tranh chấp đất đai và Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai, UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp về việc thụ lý đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai, trường hợp không thụ lý thì phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.
- Giao trách nhiệm cơ quan tham mưu giải quyết.
- Cơ quan tham mưu có nhiệm vụ thẩm tra, xác minh vụ việc, tổ chức hòa giải, tổ chức cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai (nếu cần thiết) và hoàn chỉnh hồ sơ trình Chủ tịch UBND cùng cấp ban hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai. Hồ sơ giải quyết tranh chấp đất đai bao gồm:
+ Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai;
+ Biên bản hòa giải tại UBND cấp xã; biên bản làm việc với các bên tranh chấp và người có liên quan; biên bản kiểm tra hiện trạng đất; biên bản cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai đối với trường hợp hòa giải không thành (nếu có); biên bản hòa giải trong quá trình giải quyết tranh chấp.
+ Trích lục bản đồ, hồ sơ địa chính, dữ liệu ảnh viễn thám qua các thời kỳ liên quan đến diện tích đất tranh chấp (nếu có) và các tài liệu làm chứng cứ, chứng minh trong quá trình giải quyết tranh chấp.
+ Báo cáo đề xuất và dự thảo quyết định giải quyết tranh chấp hoặc dự thảo quyết định công nhận hòa giải thành.
Theo đó, chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền sẽ ban hành quyết định giải quyết tranh chấp hoặc quyết định công nhận hòa giải thành và gửi cho các bên tranh chấp, các tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ liên quan.
