Thủ tục giải quyết khiếu nại là một quy định bắt buộc các cơ quan nhà nước và người khiếu nại phải bảo đảm thực hiện nghiêm túc
Về trình tự khiếu nại
Theo quy định tại Điều 7 Luật Khiếu nại 2011 đã nêu rất cụ thể về trình tự khiếu nại theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho người khiếu nại trong việc lựa chọn các hình thức giải quyết nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Công dân có quyền lựa chọn các hình thức khiếu kiện của mình theo trình tự hành chính hoặc trình tự tố tụng ở bất kỳ giai đoạn nào của quá trình khiếu nại; các quy định về hình thức khiếu nại, thời hiệu khiếu nại và thủ tục rút đơn khiếu nại cơ bản đồng bộ, thống nhất tạo điều kiện thuận lợi để người dân thực hiện quyền khiếu nại, vừa bảo đảm quyền tự sửa chữa sai sót của người đã ra quyết định hành chính, thực hiện hành vi hành chính bị khiếu nại.
Đồng thời, đơn giản hóa thủ tục giải quyết, giúp cho việc giải quyết khiếu nại hành chính nhanh chóng, kịp thời, tăng cường tính dân chủ, công khai, minh bạch trong giải quyết khiếu nại hành chính đối với lĩnh bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
Về hình thức khiếu nại
Việc khiếu nại của người khiếu nại nói chung và người có đất bị thu hồi nói riêng được thực hiện theo hai hình thức, gửi đơn khiếu nại hoặc trực tiếp trình bày khiếu nại với cơ quan, người có thẩm quyền.
Về thời hạn, thời hiệu
Theo quy định tại Điều 27 Luật Khiếu nại 2011 thì trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của mình và không thuộc một trong các trường hợp không được thụ lý, người giải quyết khiếu nại lần đầu phải thụ lý để giải quyết và thông báo bằng văn bản cho người khiếu nại biết; trường hợp không thụ lý để giải quyết thì phải nêu rõ lý do.
Căn cứ quy định tại Điều 9 Luật Khiếu nại 2011 thời hiệu khiếu nại là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính. Theo quy định tại Điều 28 Luật Khiếu nại năm 2011 thì thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu là không quá 30 ngày kể từ ngày thụ lý; đối với những vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý. Ở vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn giải quyết khiếu nại không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài hơn nhưng không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý.
Pháp luật khiếu nại quy định thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu không quá 30 ngày kể từ ngày thụ lý (bao gồm cả ngày nghỉ và ngày lễ). Trong thời gian này, người có trách nhiệm giải quyết khiếu nại yêu cầu các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ, triệu tập người khiếu nại, người bị khiếu nại, trưng cầu giám định, kiểm tra xác minh, báo cáo kiến nghị hướng giải quyết.
Thời hạn này là quá ngắn đối với giải quyết khiếu nại lần đầu khi nhà nước thu hồi đất, nhất là các vụ việc phức tạp, hồ sơ nguồn gốc đất không rõ ràng, các dữ liệu địa chính không còn hoặc không tương thích, phải áp dụng nhiều loại văn bản pháp luật khác nhau để giải quyết... Điều này dẫn đến thực trạng chủ thể có thẩm quyền phải lựa chọn là giải quyết cẩu thả nhằm bảo đảm tuân thủ thời hạn, hoặc bất chấp thời hạn vi phạm pháp luật khiếu nại để đáp ứng nhu cầu giải quyết khiếu nại một cách chính xác, đúng đắn khi giải quyết các vụ việc khiếu nại đối với trường hợp thu hồi đất.
