1. NỘI DUNG VỤ ÁN.
Ngày 25/4/2017, Tòa án nhân dân thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa thụ lý vụ án dân sự sơ thẩm số 214/2017/TLST-DS về việc 'Tranh chấp thừa kế” giữa nguyên đơn bà Đặng Thị Xuân Mai với bị đơn bà Đặng Thị Kim Phụng và những người có quyên lợi, nghĩa vụ liên quan là bà Đặng Thị Ánh Sương, bà Đặng Thị Hảo, ông Đặng Hữu Thịnh và bà Đặng Thị Diễm Phúc.
Ngày 03/7/2017, Tòa án nhân dân thành phố Nha Trang ban hành Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 47/2017/QĐST-DS với nội dung: "Chậm nhát đên ngày 24/8/2017, bà Đặng Thị Xuân Mai phải thanh toán cho các ông, bà Đặng Hữu Trí, Đặng Thị Ảnh Sương, Đặng Thị Hảo, Đặng Hữu Thịnh, Đặng Thị Diễm Phúc mỗi người là 2.714.285.000 đồng..."
Cùng ngày 03/7/2017, bà Sương, bà Hảo, ông Thịnh và bà Phúc ký giấy giao nhận tiền được Văn phòng công chứng Trung Tâm, tỉnh Khánh Hòa chứng thực với nội dung: Bà Đặng Thị Xuân Mai thanh toán cho các ông, bà: Đặng Hữu Trí, Đặng Thị Ánh Sương, Đặng Thị Hảo, Đặng Hữu Thịnh và Đặng Thị Diễm Phúc mỗi người là 2.714.285.000 đồng (Hai tỷ, bảy trăm năm mươi bốn triệu, hai trăm tám mươi lăm ngàn đồng). Đây là số tiền các ông, Bà được nhận kỷ phần thừa kế tại nhà đất 24 Đào Duy Từ, phường Vạn Thạnh, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa theo Quyết định công nhận sự thỏa thuận nêu trên.
Giấy giao nhận tiền này được các bên ký, điểm chỉ và được Văn phòng công chứng Trung Tâm chứng thực ngày 03/07/2017. Nhưng bà Sương, bà Hảo, bà Phúc và ông Thịnh cho rằng bà Mai chưa trả tiền. Việc ký giấy giao nhận tiền này chỉ là hình thức giả cách để bà Mai làm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và ký hợp đồng bán nhà cho ông Võ Tường Cẩn. Khi nhận được tiền từ ông Cẩn, bà Mai sẽ thanh toán giá trị kỷ phần thừa kế cho các Ông, Bà. Tuy nhiên, sau khi ký giấy giao nhận tiền, bà Mai đã vi phạm thỏa thuận đặt cọc vói ông Cẩn và cắt đứt liên lạc, không trả tiền cho các đồng thừa kế nên ông Đặng Hữu Trí khởi kiện yêu cầu hủy Giấy giao nhận tiền ngày 03/7/2017.
Đại diện Văn phòng công chứng Trung Tâm xác định: Ngày 03/7/2017, Văn phòng công chứng lập giấy giao nhận tiền giữa bà Đặng Thị Xuân Mai với các ông, bà: Đặng Hữu Trí, Đặng Thị Ánh Sương, Đặng Thị Hảo, Đặng Hữu Thịnh, Đặng Thị Diễm Phúc theo Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 47/2017/QĐST-DS ngày 03/7/2017 của Tòa án nhân dân thành phố Nha Trang. Những người này đã ký tên và lăn tay vào giấy giao nhận tiền nêu trên. Còn các bên có giao nhận tiền lúc nào, ở đâu Văn phòng công chứng không biết. Tất cả những người giao, nhận tiền đã ký tên, lăn tay và cam kết tự chịu trách nhiệm về nội dung giấy giao, nhận tiền nên Văn phòng công chứng Trung Tâm không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.
II. QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT CỦA TÒA ÁN
Bản án dân sự sơ thẩm số 03/2021/DS-ST ngày 18/01/2021 của Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa, quyết định:
"Chấp nhận yên cầu khởi kiện của nguyên đơn ông Đặng Hữu Trí. Tuyên bố Giấy giao nhận tiền giữa bên giao tiền bà Đặng Thị Xuân Mai với bên nhận tiền ông Đặng Hữu Trí, bà Đặng Thị Ánh Sương, bà Đặng Thị Hảo, ông Đặng Hữu Thịnh, bà Đặng Thị Diễm Phúc được Văn phòng Công chứng Trung Tâm tỉnh Khánh Hòa chứng thực ngày 03/7/2017, số chứng thực 293, quyển số 01 bị vô hiệu."
Ngoài ra, bản án còn tuyên về án phí theo quy định.
Sau khi xét xử sơ thẩm, đại diện theo uỷ quyền của bị đơn bà Đặng Thị Xuân Mai và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan Văn phòng công chứng Trung Tâm kháng cáo toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm.
Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện Viện kiếm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng phát biểu đề nghị áp dụng khoản 3 Điều 308
BLTTDS, chấp nhận kháng cáo của bà Đặng Thị Xuân Mai và Văn phòng công chứng Trung Tâm; hủy toàn bộ bản án sơ thẩm, giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm.
Bản án dân sự phúc thẩm số 215/2021/DS-PT ngày 24/11/2021 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nằng, quyết định:
“Căn cứ khoản 3 Điều 308 và Điều 310 Bộ luật tố tụng dân sự.
Hủy Bản án dân sự sơ thẩm số 03/2021/DS-ST ngày 18/01/2021 của Tòa án nhân dân tinh Khánh Hòa. Chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm
Ngoài ra, bản án còn tuyên về án phí."
III. NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN RÚT KINH NGHIỆM
Tại Giấy giao nhận tiền ngày 03/7/2017 có nội dung: “Hôm nay ngày 03/7/2017, bà Đặng Thị Xuân Mai thanh toán cho các ông bà: Đặng Hữu Trí, Đặng Thị Anh Sương, Đặng Thị Hảo (Dang Hao Thỉ), Đặng Hữu Thịnh (Dang Thinh Huu) và Đặng Thị Diễm Phúc mỗi người là 2.714.285.000 đồng (Hai tỷ, bảy trăm mười bốn triệu, hai trăm tám mươi lăm ngàn đồng). Đây là số tiền các Ông Bà có tên trên được nhận kỷ phần thừa kế của cha, mẹ để lại tại nhà đất 24 Đào Duy Từ, phường Vạn Thạnh, thành phố Nha Trang.
Các ông bà: Đặng Hữu Trí, Đặng Thị Ánh Sương, Đặng Thị Hảo (Dang Hao Thi), Đặng Hữu Thịnh (Dang Thinh Huu) và Đặng Thị Diễm Phúc xác nhận mỗi người đã nhận đủ sô tiền 2.714.285.000 đồng từ bà Đặng Thị Xuân Mai thanh toán vào ngày 03/07/2017. Tổng số tiền các Ông, Bà có tên trên đã nhận từ bà Đặng Thị Xuân Mai là 13.571.425.000 đồng (Mười ba tỷ, năm trăm bảy mươi mốt triệu, bốn trăm hai mươi lăm ngàn đồng).
Kể từ ngày hai bên ký vào văn bản này, các ông bà: Đặng Hữu Trí, Đặng Thị Anh Sương, Đặng Thị Hảo, Đặng Hữu Thịnh và Đặng Thị Diễm Phúc không còn quyền lợi và nghĩa vụ gì liên quan đến nhà, đất tại 24 Đào Duy Từ, phường Vạn Thạnh, thành phố Nha Trang.
Hai bên ìập văn bản này hoàn toàn tự nguyện, trong trạng thái tinh thần hoàn toàn minh mẫn, không bị lừa dối, ép buộc và cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung của vãn bản này."
Giấy giao nhận tiền được các bên ký, điểm chỉ và Văn phòng công chứng Trung râm chứng thực ngày 03/07/2017. Bản án sơ thẩm cho rằng, Giấy giao nhận tiền ngày 03/7/2017 giữa các đưcmg sự là giao dịch dân sự, nhưng nội dung lời chứng của Công chứng viên là chứng thực chữ ký của người yêu cầu chứng thực, không phải là lời chứng của Công chứng viên đối với hợp đồng giao dịch được quy định tại khoản 1 Điều 46 Luật công chứng để tuyên bố giấy giao nhận tiền, giữa bên giao tiền, bà Đặng Thị Xuân Mai với bên nhận tiền, ông Đặng Hữu Trí, bà Đặng Thị Ánh Sưong, bà Đặng Thị Hảo (Dang Hao Thi), ông Đặng Hữu Thịnh (Dang Thinh Huu), bà Đặng Thị Diềm Phúc được Văn phòng Công chứng Trung Tâm chứng thực ngày 03/7/2017, số chứng thực 293, quyển số 01 bị vô hiệu là không đúng quy định của pháp luật bởi vì:
Giấy giao nhận tiền ngày 03/7/2017 giữa các đương sự không bắt buộc phải công chứng, chứng thực vẫn có hiệu lực thi hành đối với các bên tham gia giao dịch. Văn phòng công chứng Trung Tâm chứng thực chữ ký của các bên trong giao dịch sự tại Giấy giao nhận tiên ngày 03/7/2017 chỉ vi phạm về thủ tục công chứng chứng thực, không ánh hưởng đến nội dung mà các bên đã cam kết trong Giấy giao nhận tiền ngày 03/7/2017.
Ồng Đặng Hữu Trí khởi kiện yêu cầu Tòa án hủy Giấy giao nhận tiền ngày 03/7/2017 vì các đồng thừa kế chưa nhận được tiền của bà Mai. Hồ sơ vụ án chưa thể hiện việc tống đạt hợp lệ cho bị đơn bà Đặng Thị Xuân Mai, không có lời khai của bà Đặng Thị Xuân Mai. Tòa án cấp sơ thẩm không xem xét các bên đương sự đã giao, nhận tiền hay chưa, nhưng lại xác định Giấy giao nhân tiền ngày 03/7/2017 bị vô hiệu là không đủ cơ sở, đánh giá chứng cứ không đúng, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.
Trên đây là vi phạm của Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa trong việc giải quyết vụ án "Tranh chấp về việc yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu”. Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng thông báo đến các Viện kiểm sát các tỉnh, thành trong khu vực tham khảo và rút kinh nghiệm khi kiểm sát giải quyết vụ án tương tự.
Tôi yêu Việt Nam! "Từ bao lâu tôi đã yêu nụ cười của bạn Từ bao lâu tôi đã yêu quê hương Việt Nam Những con đường nên thơ và những dòng sông ước mơ Từ trái tim xin 1 lời Tôi yêu Việt Nam"
