Đấu thầu là một hình thức lựa chọn nhà thầu tốt nhất thực hiện các nội dung trong hợp đồng như xây lắp, cung cấp dịch vụ. Do bản chất các phiên đấu thầu thường có giá trị rất lớn, nên những quy định xoay quanh đấu thầu là rất nhiều và phức tạp. Như thời gian để phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu theo luật đấu thầu 2023 là khi nào, được pháp luật quy định ra sao?
1. Điều kiện, tư cách hợp lệ của các nhà thầu
Căn cứ Điều 5 Luật đấu thầu 2023, quy định:
- Nhà thầu, nhà đầu tư là tổ chức có tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
+ Đối với nhà thầu, nhà đầu tư trong nước: là doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đăng ký thành lập, hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam. Đối với nhà thầu, nhà đầu tư nước ngoài: có đăng ký thành lập, hoạt động theo pháp luật nước ngoài;
+ Hạch toán tài chính độc lập;
+ Không đang trong quá trình thực hiện thủ tục giải thể hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác; không thuộc trường hợp mất khả năng thanh toán theo quy định của pháp luật về phá sản;
+ Có tên trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trước khi phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;
+ Bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu theo quy định tại Điều 6 Luật đấu thầu 2023;
+ Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu theo quyết định của người có thẩm quyền, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại Điều 87 Luật đấu thầu 2023;
+ Không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
+ Có tên trong danh sách ngắn đối với trường hợp đã lựa chọn được danh sách ngắn;
+ Đối với nhà thầu nước ngoài, phải liên danh với nhà thầu trong nước hoặc sử dụng nhà thầu phụ trong nước, trừ trường hợp nhà thầu trong nước không đủ năng lực tham gia vào bất kỳ phần công việc nào của gói thầu.
- Nhà thầu là hộ kinh doanh có tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
+ Có giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh theo quy định của pháp luật;
+ Không đang trong quá trình chấm dứt hoạt động hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh; chủ hộ kinh doanh không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
+ Đáp ứng điều kiện quy định tại các điểm d, đ, e và h khoản 1 Điều này.
- Nhà thầu, nhà đầu tư là cá nhân có tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
+ Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định pháp luật của nước mà cá nhân đó là công dân;
+ Có chứng chỉ chuyên môn phù hợp trong trường hợp pháp luật có quy định;
+ Đáp ứng điều kiện quy định tại điểm e và điểm g khoản 1 Điều này.
- Nhà thầu, nhà đầu tư có tư cách hợp lệ theo quy định tại các quy định trên được tham dự thầu với tư cách độc lập hoặc liên danh.
2. Nguyên tắc về thời gian lựa chọn nhà thầu
Căn cứ khoản 1 Điều 45 Luật đấu thầu 2023, quy định:
- Thời gian tổ chức lựa chọn nhà thầu được quy định như sau:
+ Thời gian chuẩn bị hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển tối thiểu là 09 ngày đối với đấu thầu trong nước, 18 ngày đối với đấu thầu quốc tế kể từ ngày đầu tiên hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển được phát hành đến ngày có thời điểm đóng thầu;
+ Thời gian chuẩn bị hồ sơ dự thầu đối với đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế tối thiểu là 18 ngày đối với đấu thầu trong nước, 35 ngày đối với đấu thầu quốc tế kể từ ngày đầu tiên hồ sơ mời thầu được phát hành đến ngày có thời điểm đóng thầu; đối với gói thầu xây lắp, hỗn hợp có giá gói thầu không quá 20 tỷ đồng, gói thầu mua sắm hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn có giá gói thầu không quá 10 tỷ đồng thì thời gian chuẩn bị hồ sơ dự thầu tối thiểu là 09 ngày đối với đấu thầu trong nước, 18 ngày đối với đấu thầu quốc tế;
+ Thời gian chuẩn bị hồ sơ dự thầu đối với chào hàng cạnh tranh tối thiểu là 05 ngày làm việc kể từ ngày đầu tiên hồ sơ mời thầu được phát hành đến ngày có thời điểm đóng thầu;
+ Trường hợp gói thầu đủ điều kiện áp dụng hình thức chỉ định thầu theo quy định tại điểm a, b và c khoản 1 Điều 23 Luật đấu thầu 2023 nhưng người có thẩm quyền quyết định áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi để lựa chọn nhà thầu thì thời gian chuẩn bị hồ sơ dự thầu tối thiểu là 09 ngày kể từ ngày đầu tiên hồ sơ mời thầu được phát hành đến ngày có thời điểm đóng thầu;
+ Việc sửa đổi hồ sơ mời thầu được thực hiện trong thời gian tối thiểu là 10 ngày trước ngày có thời điểm đóng thầu; đối với gói thầu xây lắp, hỗn hợp có giá gói thầu không quá 20 tỷ đồng, gói thầu mua sắm hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn có giá gói thầu không quá 10 tỷ đồng, việc sửa đổi hồ sơ mời thầu được thực hiện trong thời gian tối thiểu là 03 ngày làm việc trước ngày có thời điểm đóng thầu. Việc sửa đổi hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển được thực hiện trong thời gian tối thiểu là 03 ngày làm việc trước ngày có thời điểm đóng thầu.
Như vậy, tùy vào hồ sơ đấu thầu mà có các mức thời gian tối thiểu khác nhau. Như đấu thầu trong nước thì hồ sơ dự tuyển thời gian tối thiểu là 9 ngày và 18 ngày đối với đấu thầu quốc tế. Đây là trách nhiệm của các bên tổ chức đấu thầu, cần phải bám sát và thực hiện các thời gian trên đúng theo trình tự pháp luật.
3. Thời gian phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu theo luật đấu thầu 2023
Căn cứ khoản 3 Điều 45 Luật đấu thầu 2023, quy định:
- Đối với các công việc khác ngoài quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 45 Luật đấu thầu 2023, người có thẩm quyền, chủ đầu tư có trách nhiệm quyết định thời gian thực hiện trên cơ sở bảo đảm tiến độ của dự án, gói thầu.
Bên cạnh đó, tham khảo Luật Đấu thầu 2013 (Hết hiệu lực từ 01/01/2024), căn cứ điểm k khoản 1 Điều 12 Luật Đấu thầu 2013, quy định:
- Thời gian phê duyệt hoặc có ý kiến xử lý về kết quả lựa chọn nhà thầu tối đa là 10 ngày, kể từ ngày nhận được tờ trình đề nghị phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu của bên mời thầu hoặc báo cáo thẩm định trong trường hợp có yêu cầu thẩm định;
Xét các quy định trên, ta có thể thấy, nếu so với hạn mức 10 ngày như luật cũ, áp dụng thực tế sẽ gây ra một số khó khăn trong những trường hợp đặc biệt. Do đó, thời gian phê duyệt kết quả lựa chọn các nhà thầu được các người có thẩm quyền, chủ đầu tư có trách nhiệm quyết định để phù hợp với tình hình thực tế.
Tổng kết lại, Luật đấu thầu 2023 là luật mới, vừa có hiệu lực từ ngày 1/1/2024, từ đó không tránh khỏi những thắc mắc của những chủ thể trong đó. Nói riêng về vấn đề thời gian phê duyệt kết quả lựa chọn các nhà thầu, đây là trách nhiệm của các bên đứng ra tổ chức đấu thầu, do đó cần phải đảm bảo thực hiện đúng không chỉ quy định về thời gian mà tất cả các quy định khác theo pháp luật.
