Trong kho tàng tục ngữ Việt Nam, "Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt" là một câu nói đầy ẩn ý, phản ánh sự quan sát tinh tế và kinh nghiệm dân gian truyền đời. Câu tục ngữ này không chỉ là lời nhắc nhở về mùa mưa bão sắp đến mà còn là minh chứng cho trí tuệ của người xưa trong việc dự báo thời tiết. Vậy câu tục ngữ "Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt" có nghĩa là gì?
Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt nghĩa là gì?
Câu tục ngữ "Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt" ám chỉ việc vào tháng bảy, khi thấy kiến bò lên tường, vào nhà thường sẽ báo hiệu tương lai có thể sẽ xuất hiện lũ lụt. Đây là kinh nghiệm quan sát thực tế của ông cha ta từ xưa, dựa vào hành vi của kiến - một loại côn trùng nhạy cảm với thời tiết - để dự báo thời tiết trong tương lai gần. Khi kiến tụ tập ở chỗ thấp là sắp có bão, còn tụ tập ở chỗ cao là sắp có lụt.
Điều này phản ánh sự tinh tế và óc quan sát của nhân dân ta trong việc dự đoán các hiện tượng tự nhiên thông qua hành vi của động vật.
Như vậy, tục ngữ "Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt" là một tục ngữ về hiện tượng tự nhiên nhằm cảnh báo hiện tượng lũ lụt dựa vào hành vi của loài kiến.
Ngập lụt là gì? Tin cảnh báo ngập lụt được ban hành khi nào?
Căn cứ theo khoản 28 Điều 5 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg có nêu rõ:
Ngập lụt là hiện tượng mặt đất bị ngập nước do ảnh hưởng của mưa lớn, lũ, triều cường, nước biển dâng
Căn cứ theo quy định tại Điều 14 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg có quy định tin cảnh báo ngập lụt được ban hành khi phát hiện mưa lớn, lũ, triều cường, nước biển dâng có khả năng gây ngập lụt cho khu vực bị ảnh hưởng hoặc khi phát hiện các hiện tượng bất thường khác như nguy cơ cao vỡ đập, hồ chứa xả nước, vỡ đê, tràn đê có khả năng gây ngập lụt cho khu vực bị ảnh hưởng.
Tin cảnh báo ngập lụt phải có những nội dung nào?
Căn cứ theo quy định tại khoản 5 Điều 15 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg có nêu rõ tin cảnh báo ngập lụt phải có những nội dung như sau:
- Tiêu đề Tin cảnh báo ngập lụt kèm theo tên khu vực, địa điểm báo tin ngập lụt;
- Hiện trạng mưa, mực nước hoặc triều cường, nước biển dâng trên khu vực;
- Cảnh báo các đặc trưng ngập lụt: phạm vi, thời gian, độ sâu ngập lụt lớn nhất;
- Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do ngập lụt theo quy định tại Điều 4 và Điều 45 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg
- Thời gian ban hành tin;
- Tên và chữ ký của người chịu trách nhiệm ban hành bản tin.
Đồng thời tại Điều 16 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg cũng có nêu rõ về tần suất và thời gian ban hành các bản tin dự báo ngập lụt như sau:
Tin cảnh báo ngập lụt được ban hành khi phát hiện mưa lớn, lũ, triều cường, nước biển dâng có khả năng gây ngập lụt cho khu vực bị ảnh hưởng hoặc khi phát hiện các hiện tượng bất thường khác như nguy cơ cao vỡ đập, hồ chứa xả nước, vỡ đê, tràn đê có khả năng gây ngập lụt lớn cho khu vực bị ảnh hưởng; tin cảnh báo ngập lụt có thể được ban hành độc lập hoặc lồng ghép trong tin cảnh báo lũ, tin lũ, lũ khẩn cấp.
Tóm lại "Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt" là một tục ngữ nhằm cảnh báo hiện tượng lũ lụt dựa vào hành vi của loài kiến. Khi kiến tụ tập ở chỗ thấp là sắp có bão, còn tụ tập ở chỗ cao là sắp có lụt.
Câu tục ngữ này không chỉ giúp người dân cảnh giác và chuẩn bị trước những biến đổi của thiên nhiên mà còn là bài học về sự sống còn, thích nghi và tôn trọng môi trường sống xung quanh. Đó là sự kết hợp giữa tri thức và văn hóa, giữa khoa học và nghệ thuật sống, được lưu giữ và lan truyền qua từng thế hệ, giúp con người hòa mình và tồn tại cùng đất trời.
