Trong những năm gần đây, một hiện tượng xuất hiện ngày càng phổ biến đó là nhờ đứng tên chủ sở hữu/cổ đông/đại diện theo pháp luật của công ty. Nhiều người xem đây là một cơ hội hấp dẫn bởi nghiễm nhiên trở thành chủ doanh nghiệp và có thêm một khoản thu nhập. Khi đã quyết định nhờ người khác đứng tên công ty, cá nhân, tổ chức dường như cũng đã chấp nhận những rủi ro. Đây là những rủi ro không thể tránh khỏi, bởi vì bản chất những đối tượng này bị cấm thành lập doanh nghiệp, nhưng họ lại “lách luật” bằng cách nhờ người khác đứng tên.
Những rủi ro khi mà nhờ người khác đứng tên bao gồm:
- Người nhờ đứng tên không có tư cách pháp lý trong công ty
Khi nhờ người khác đứng tên công ty, quyền và nghĩa vụ đối với một thành viên, cổ đông trong công ty hoàn toàn thuộc về người được nhờ đứng tên công ty. Đặc biệt, khi người nhờ đứng tên lại tiến hành các hoạt động giao dịch, đàm phán với khách hàng và đối tác, về mặt pháp lý, người này không có tư cách gì trong công ty. Điều này sẽ dẫn đến sự mất tin tưởng, gây ra sự nghi ngờ khi giao dịch cho đối tác, từ đó ảnh hưởng đến uy tín khi kinh doanh. Một số quyền lợi khác về mặt pháp lý như: tuyển dụng lao động, quyết định cơ cấu tổ chức công ty, triệu tập họp công ty…người nhờ đứng tên cũng không được trao quyền.
- Bị phạt về hành vi kê khai thông tin doanh nghiệp không trung thực
Trường hợp cơ quan có thẩm quyền có căn cứ chứng minh việc cá nhân nhờ người khác đứng tên hộ thì có thể bị xử phạt hành chính. Theo khoản 3 Điều 8 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp có nghĩa vụ chịu trách nhiệm về tính trung thực, chính xác của thông tin kê khai trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp và các báo cáo; trường hợp phát hiện thông tin đã kê khai hoặc báo cáo thiếu chính xác, chưa đầy đủ thì phải kịp thời sửa đổi, bổ sung các thông tin đó. Khoản 1 Điều 24 Nghị định 50/2016/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 15 triệu đồng đối với hành vi kê khai không trung thực, không chính xác nội dung hồ sơ đăng ký doanh nghiệp.
- Dễ xảy ra tranh chấp giữa các bên
Trong quá trình hoạt động, công ty sẽ có những sai phạm khó tránh khỏi liên quan đến thuế, hay là các vấn đề với các đối tác mà phải giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền như: Toà án, trọng tài…Trường hợp này, người được nhờ đứng tên là người có tư cách pháp lý để giải quyết. Tuy nhiên, nếu không thỏa thuận rõ từ ban đầu, một số trường hợp người được nhờ đứng tên không thực hiện đúng nghĩa vụ của một thành viên công ty, của một người đại diện theo pháp luật trong các quan hệ pháp luật với đối tác, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, dẫn đến một số hậu quả như tình hình công ty kinh doanh bị thua lỗ…Lúc này, sẽ có tranh chấp giữa người nhờ đứng tên và người được nhờ đứng tên.
