Quyết định giám đốc thẩm về vụ án Nguyễn Thị Xuân Uyên và chồng phạm tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản"

……..

Ngày 13 tháng 7 năm 2007, tại trụ sở Tòa án nhân dân tối cao mở phiên tòa giám đốc thẩm xét xử vụ án hình sự đối với:

1. Nguyễn Thị Xuân Uyển sinh năm 1965; trú tại: nhà số 09 đường Nguyễn Công Trứ, phường Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định; văn hóa lớp 11/12; nghề nghiệp: buôn bán; con ông Nguyễn Văn Trọng và bà Nguyễn Thị Xuân Mai; có chồng là Lê Phi Phụng (bị cáo trong cùng vụ án) và 03 con; bị bắt giam ngày 26-11-2003.

2. Lê Phi Phụng sinh năm 1963; trú tại: nhà số 09 đường Nguyễn Công Trứ, phường Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định; nghề nghiệp: thợ sửa xe máy; con ông Lê Thương và bà Lê Thị Lâm; có vợ là Nguyễn Thị Xuân Uyển (bị cáo trong cùng vụ án) và 03 con.

Người bị hại:

1. Chị Đinh Thị Lợi sinh năm 1961; trú tại: nhà số 180 Huỳnh Thúc Kháng, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.

2. Chị Trương Thị Thu Hiếu sinh năm 1968; trú tại: nhà số 83 Phan Đình Phùng, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.

3. Bà Lê Thị Trước sinh năm 1949; trú tại: tổ 15, khu vực 3, phường       Đống Đa, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.

4. Chị Nguyễn Thị Thu Thuỷ sinh năm 1966; trú tại: nhà số 77, phố Nguyễn Thái Học, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.

5. Bà Nguyễn Thị Giao sinh năm 1943; trú tại: nhà số 176, phố Nguyễn Thái Học, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án:

Bà Phạm Thị Thời sinh năm 1958; trú tại: nhà số 20, đường NayDer, thị trấn Ajunpa, huyện Ajunpa, tỉnh Gia Lai.

NHẬN THẤY:

Trong khoảng thời gian từ cuối năm 1999 đến đầu năm 2003, Nguyễn Thị Xuân Uyển cùng chồng là Lê Phi Phụng đã dùng thủ đoạn gian dối bằng cách     phôtô giấy tờ sở hữu nhà số 09 Nguyễn Công Trứ, phường Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, thế chấp cho nhiều người để vay tiền rồi chiếm đoạt; cụ thể là:

- Chiếm đoạt của chị Đinh Thị Lợi 129.350.000 đồng.

- Chiếm đoạt của chị Trương Thị Thu Hiếu 69.400.000 đồng.

- Chiếm đoạt của bà Lê Thị Trước 305.100.000 đồng.

- Chiếm đoạt của chị Nguyễn Thị Thu Thuỷ 76.000.000 đồng.

- Chiếm đoạt của bà Nguyễn Thị Giao 250.000.000 đồng.

Tổng số tiền vợ chồng Nguyễn Thị Xuân Uyển và Lê Phi Phụng đã chiếm đoạt của 05 người nêu trên là 829.850.000 đồng.

Ngày 02-4-2003 vợ chồng Nguyễn Thị Xuân Uyển làm thủ tục bán căn nhà nêu trên cho bà Phạm Thị Thời với giá 450.000.000 đồng. Ngày 21-4-2003,    Phòng công chứng Nhà nước số 1 tỉnh Bình Định đã chứng thực Hợp đồng mua bán căn nhà trên.

Tại bản án hình sự sơ thẩm số 51/HSST ngày 31-5-2004, Toà án nhân dân tỉnh Bình Định áp dụng điểm a khoản 4 Điều 139 (đối với Nguyễn Thị Xuân Uyển); khoản 3 Điều 139 (đối với Lê Phi Phụng); các điểm b, p khoản 1 Điều 46 Bộ luật hình sự, xử phạt Nguyễn Thị Xuân Uyển 11 năm tù, Lê Phi Phụng 03 năm tù, đều về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; buộc Nguyễn Thị Xuân Uyển và Lê Phi Phụng bồi thường cho 05 người bị hại nêu trên tổng số tiền là 829.850.000 đồng.

Trong các ngày 07 và 08-6-2004, chị Trương Thị Thu Hiếu, chị Đinh Thị Lợi, bà Lê Thị Trước và bà Nguyễn Thị Giao kháng cáo đề nghị tăng hình phạt đối với các bị cáo và đề nghị kê biên ngôi nhà số 09 Nguyễn Công Trứ, phường Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định để bảo đảm thi hành án.

Ngày 12-6-2004, Lê Phi Phụng kháng cáo xin giảm hình phạt.

Tại bản án hình sự phúc thẩm số 975/HSPT ngày 17-11-2004, Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Đà Nẵng áp dụng điểm a khoản 4 Điều 139; các điểm b, p khoản 1 Điều 46 Bộ luật hình sự, xử phạt Nguyễn Thị Xuân Uyển 13 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; giữ nguyên quyết định về hình phạt đối với Lê Phi Phụng.

Áp dụng Điều 42 Bộ luật hình sự;

- “Buộc các bị cáo Nguyễn Thị Xuân Uyển và Lê Phi Phụng phải liên đới bồi thường cho các bị hại như sau:

- Lê Thị Trước số tiền 305.100.000đ.

- Nguyễn Thị Giao số tiền 250.000.000đ.

- Đinh Thị Lợi số tiền 129.350.000đ.

- Trương Thị Thu Hiếu số tiền 69.400.000đ.

- Nguyễn Thị Thu Thuỷ số tiền 76.000.000đ”.

Áp dụng Điều 80, Điều 146 Bộ luật tố tụng hình sự;

- “Kê biên tài sản là nhà và đất số 09 đường Nguyễn Công Trứ, phường    Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định của Nguyễn Thị Xuân Uyển, Lê Phi Phụng để đảm bảo thi hành án về bồi thường (có quyết định kê biên kèm theo) cho  bị hại  Lê Thị Trước, Nguyễn Thị Giao”.

- “Huỷ hợp đồng mua bán nhà ở giữa bên bán Lê Phi Phụng, Nguyễn Thị Xuân Uyển và bên mua Phạm Thị Thời được Phòng công chứng Nhà nước số 1 tỉnh Bình Định chứng nhận ngày 21-4-2003 đối với nhà và đất mang số 09 (mới) đường Nguyễn Công Trứ, thành phố Quy Nhơn, Bình Định”.

Tại Kháng nghị giám đốc thẩm số04/QĐ-VKSTC-V3 ngày 29-01-2007, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm, huỷ bản án hình sự phúc thẩm nêu trên về phần “kê biên tài sản nhà và đất số 09 Nguyễn Công Trứ, phường  Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định của Nguyễn Thị Xuân Uyển, Lê Phi Phụng để đảm bảo thi hành án về bồi thường cho bị hại Lê Thị Trước và bà Nguyễn Thị Giao; huỷ Hợp đồng mua bán nhà giữa bên bán Lê Phi Phụng, Nguyễn Thị Xuân Uyển và bên mua là bà Phạm Thị Thời được Phòng công chứng nhà nước số 1 tỉnh   Bình Định chứng nhận ngày 21-4-2003” để xét xử phúc thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật, với lý do:

“Trong vụ án này, Nguyễn Thị Xuân Uyển đã có hành vi lừa đảo 5 người; ngoài ra, ngày 02-4-2003 Uyển còn có hành vi lừa đảo chị Phạm Thị Thời như đã lập Hợp đồng bán căn nhà số 09 đường Nguyễn Công Trứ, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định cho chị Thời để lấy tiền chi tiêu và trả nợ, nhưng không được các Cơ quan tố tụng đưa vào diện người bị hại, mà lại đưa vào người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan là không đúng pháp luật....Tất cả các hành vi vay mượn, mua bán của Nguyễn Thị Xuân Uyển đều thực hiện trước ngày khởi tố vụ án (khởi tố ngày 11-11-2003), nhưng bản án hình sự sơ thẩm số 51 ngày 31-5-2004 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định không tuyên kê biên căn nhà để đảm bảo thi hành án cho các bị hại là không đúng.

Bản án hình sự phúc thẩm của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Đà Nẵng đã tuyên kê biên căn nhà số 09 Nguyễn Công Trứ, phường Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định của Nguyễn Thị Xuân Uyển, Lê Phi Phụng để đảm bảo thi hành án về bồi thường, nhưng chỉ tuyên để đảm bảo thi hành án cho chị Lê Thị Trước và chị Nguyễn Thị Giao là vi phạm nghiêm trọng. Mặt khác, Uyển dùng giấy tờ (phôtô) liên quan đến căn nhà của mình đưa cho  chị Lê Thị Trước và chị Nguyễn Thị Giao để vay tiền không được coi là vay mượn có tài sản thế chấp vì không được tiến hành đúng theo quy định tại Điều 347 Bộ luật dân sự năm 1995”.

XÉT THẤY:

Tòa án cấp sơ thẩm không quyết định kê biên nhà số 09 Nguyễn Công Trứ, phường Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định (là tài sản của vợ chồng Nguyễn Thị Xuân Uyển và Lê Phi Phụng) với lý do là việc mua bán nhà được tiến hành trên cơ sở tự nguyện, đúng quy định của pháp luật và diễn ra trước khi khởi tố vụ án khoảng 06 tháng.

Tòa án cấp phúc thẩm quyết định kê biên ngôi nhà và hủy hợp đồng mua bán nhà giữa vợ chồng Uyển, Phụng với bà Phạm Thị Thời vì cho rằng có sự gian dối trong việc làm thủ tục và ngôi nhà đã được thế chấp cho nhiều người để vay tiền.

Các quyết định trên đây của cả Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm đều chưa đủ căn cứ vì theo lời khai của Nguyễn Thị Xuân Uyển thì Uyển bị buộc phải bán nhà cho bà Phạm Thị Thời vì nợ tiền bà Thời (khoảng 300 triệu đồng). Bà Phạm Thị Thời phủ nhận lời khai của Uyển và cho rằng không có chuyện nợ nần giữa 02 người, việc mua bán nhà là tự nguyện. Ngoài các lời khai mâu thuẫn nhau của Nguyễn Thị Xuân Uyển và bà Phạm Thị Thời, trong hồ sơ vụ án không có tài liệu nào khác về việc này để xác định chính xác tính chất của việc mua bán nhà này.

Tòa án cấp phúc thẩm còn có sai lầm nghiêm trọng là trong khi vẫn kết án các bị cáo về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của cả 05 người bị hại nhưng lại đồng thời công nhận việc Nguyễn Thị Xuân Uyển giao cho bà Trước, bà Giao một số giấy tờ liên quan đến ngôi nhà (bản phôtô giấy biên nhận của cơ quan địa chính về việc đã nhận hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, sổ hộ khẩu ....) để vay tiền là thế chấp hợp pháp. Nếu việc thế chấp này là hợp pháp thì phải xem xét lại mức độ trách nhiệm hình sự của các bị cáo. Từ sai lầm này, Tòa án cấp phúc thẩm đã quyết định kê biên nhà chỉ để đảm bảo bồi thường cho bà Lê Thị Trước và bà Nguyễn Thị Giao là không đúng.

Ngoài ra, khi hủy hợp đồng mua bán nhà giữa vợ chồng Uyển, Phụng với bà Thời, Tòa án cấp phúc thẩm không có quyết định về việc giành quyền khởi kiện vụ án dân sự cho bà Phạm Thị Thời để bà Thời bảo vệ quyền lợi của mình là thiếu sót.

Căn nhà số 09 Nguyễn Công Trứ, phường Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định là tài sản của vợ chồng Nguyễn Thị Xuân Uyển và Lê Phi Phụng. Việc xác định tính hợp pháp của việc mua bán ngôi nhà này ảnh hưởng đến việc đảm bảo trách nhiệm bồi thường của các bị cáo đối với những người bị hại và cũng ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của bà Phạm Thị Thời.

Bởi các lẽ trên, căn cứ vào Điều 285 và Điều 287 Bộ luật tố tụng hình sự;

QUYẾT ĐỊNH:

1. Hủy bản án hình sự phúc thẩm số 975/HSPT ngày 17-11-2004 của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Đà Nẵng về các quyết định:

- “Buộc các bị cáo Nguyễn Thị Xuân Uyển và Lê Phi Phụng phải liên đới bồi thường cho các bị hại như sau:

- Lê Thị Trước số tiền 305.100.000đ.

- Nguyễn Thị Giao số tiền 250.000.000đ.

- Đinh Thị Lợi số tiền 129.350.000đ.

- Trương Thị Thu Hiếu số tiền 69.400.000đ.

- Nguyễn Thị Thu Thuỷ số tiền 76.000.000đ”.

- “Kê biên tài sản là nhà và đất số 09 đường Nguyễn Công Trứ, phường Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định của Nguyễn Thị Xuân Uyển, Lê Phi Phụng để đảm bảo thi hành án về bồi thường (có quyết định kê biên kèm theo) cho  bị hại  Lê Thị Trước, Nguyễn Thị Giao”.

- “Huỷ hợp đồng mua bán nhà ở giữa bên bán Lê Phi Phụng, Nguyễn Thị Xuân Uyển và bên mua Phạm Thị Thời được Phòng công chứng Nhà nước số 1 tỉnh Bình Định chứng nhận ngày 21-4-2003 đối với nhà và đất mang số 09 (mới) đường Nguyễn Công Trứ, thành phố Quy Nhơn, Bình Định”.

2. Hủy bản án hình sự sơ thẩm số 51/HSST ngày 31-5-2004 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định về các quyết định về dân sự và án phí dân sự sơ thẩm.

3. Giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định để xét xử sơ thẩm thẩm lại vụ án theo đúng quy định của pháp luật.

Các quyết định khác của bản án hình sự phúc thẩm và bản án hình sự sơ thẩm không bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm tiếp tục có hiệu lực pháp luật.

Lý do bản án phúc thẩm và bản án sơ thẩm bị hủy một phần:

Chưa xác định rõ tính hợp pháp của việc mua bán ngôi nhà số 09 Nguyễn Công Trứ là tài sản chung của vợ chồng bị cáo, vì việc này ảnh hưởng đến việc đảm bảo trách nhiệm bồi thường của các bị cáo đối với các bị hại.