1. Khái niệm quyết định hình phạt trong đồng phạm
Quyết định hình phạt trong trường hợp đồng phạm được Tòa án thực hiện sau khi định tội danh đồng phạm, căn cứ tính chất và mức độ tham gia phạm tội của từng người đồng phạm, nhân thân của người phạm tội, để quyết định miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt hoặc xác định khung hình phạt, quyết định loại và mức hình phạt hay biện pháp tư pháp áp dụng đối với từng người đồng phạm và thể hiện trong bản án kết tội.
Quyết định hình phạt đối với đồng phạm phải tuân thủ các quy đinh chung về quyết định hình phạt bởi vì đồng phạm cũng chỉ là một hình thức phạm tội. Tuy nhiên, hình thức phạm tội do đồng phạm là một trường hợp phạm tội đặc biệt nên có những đặc thù riêng:
Thứ nhất, quyết định hình phạt trong đồng phạm trên cơ sở hoạt động định danh đồng phạm.
Thứ hai, quyết đinh hình phạt trong đồng phạm phải tuân thủ các nguyên tắc truy cứu trách nhiệm hình sự trong đồng phạm.
2. Căn cứ quyết định hình phạt trong đồng phạm
Các căn cứ quyết định hình phạt là những đòi hỏi mang tính nguyên tắc vì đó chính là những biểu hiện, những đòi hỏi của các nguyên tắc quyết định hình phạt. Nếu như các nguyên tắc quyết định hình phạt là những tư tưởng chỉ đạo, tư tưởng xuất phát và định hướng hoạt động của Tòa án khi áp dụng chế tài luật hình sự đối với người phạm tội thì các căn cứ quyết định hình phạt là đòi hỏi mà Tòa án dựa vào đó để quyết định hình phạt đúng pháp luật, công bằng, hợp lý.
Căn cứ quyết định hình phạt trong đồng phạm đucợ quy định tại Điều 58 BLHS 2015: “Khi quyết định hình phạt đối với những người đồng phạm, Tòa án phải xét đến tính chất của đồng phạm, tính chất và mức độ tham gia phạm tội của từng người đồng phạm. Các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng hoặc loại trừ trách nhiệm hình sự thuộc người đồng phạm nào, thì chỉ áp dụng đối với người đó.”
Căn cứ để phân hóa trách nhiệm hình sự trong đồng phạm để xác định hình phạt cho từng người đồng phạm là:
- Tính chất tham gia (vai trò đối với hoạt động của nhóm tội phạm
- Mức độ tham gia (phần đóng góp thực tế vào quá trình thực hiện tội phạm
- Mức độ lỗi
- Các tình tiết về nhân thân có ý nghĩa đối với việc quyết định hình phạt.
