Hoạt động ghi âm, ghi hình là công việc chính của báo chí, phóng viên trực tiếp tại sự kiện, nhằm ghi lại những tư liệu hữu ích để viết tin, bài về sự kiện đó. Đặc biệt là tại các phiên tòa, nơi xảy ra nhiều vụ kiện, vụ án được nhiều người quan tâm thì chắc chắn cánh phóng viên báo chí sẽ không thể bỏ lỡ cơ hội này.
Tuy nhiên, hiện nay nhiều nhà báo có hành vi ghi âm lời nói, ghi hình ảnh trong phiên tòa xét xử nhằm lưu lại những thông tin để đăng bài một cách nhanh nhất mà chưa được sự cho phép của tòa diễn ra rất nhiều. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình xét xử, thì ngày 01/9/2022 tới đây Pháp lệnh 02/2022/UBTVQH về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng, sẽ có hiệu lực.
Theo đó, tại Điều 23 Pháp lệnh 02/2022/UBTVQH quy định mức xử phạt đối với cá nhân có hành vi vi phạm nội quy phiên tòa như sau:
- Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng - 500.000 đồng đối với các hành vi:
Sử dụng điện thoại, tạo các tạp âm hoặc thực hiện các hành vi khác gây mất trật tự tại phiên tòa.
Để thiết bị điện tử ở trạng thái tắt camera hoặc tắt âm thanh micro mặc dù được chủ tọa phiên tòa nhắc nhở.
Không đứng dậy khi Hội đồng xét xử vào phòng xử án, khi Hội đồng xét xử tuyên án mà không được chủ tọa phiên tòa cho phép.
Hút thuốc, ăn uống trong phòng xử án.
Mặc trang phục không nghiêm túc, đội mũ, nón, đeo kính màu trong phòng xử án không có lý do chính đáng và không được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa.
- Phạt tiền từ 500.000 đồng - 1.000.000 đồng đối với các hành vi sau:
Không chấp hành việc kiểm tra an ninh của lực lượng có trách nhiệm bảo vệ phiên tòa.
Hỏi, trình bày ý kiến khi chưa được chủ tọa phiên tòa đồng ý.
Gây rối tại phòng xử án.
Không chấp hành sự điều khiển của chủ tọa phiên tòa mặc dù đã được nhắc nhở.
Có thái độ không tôn trọng Hội đồng xét xử.
Nhà báo không thực hiện yêu cầu của Tòa án về việc xuất trình thẻ nhà báo khi tham dự phiên tòa để hoạt động nghiệp vụ báo chí.
- Phạt tiền từ 1 triệu đồng - 7 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau:
Lôi kéo, xúi giục, kích động người khác gây mất trật tự, gây rối tại phòng xử án.
Mang đồ vật cấm lưu hành, truyền đơn, khẩu hiệu hoặc tài liệu, đồ vật khác vào phòng xử án ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của phiên tòa, trừ vật chứng của vụ án phục vụ cho công tác xét xử hoặc vũ khí, công cụ hỗ trợ được người có thẩm quyền mang theo để làm nhiệm vụ bảo vệ phiên tòa.
Cố ý ngắt hệ thống chiếu sáng, âm thanh, ghi âm, ghi hình ảnh hưởng đến phiên tòa.
- Phạt tiền từ 7 triệu đồng - 15 triệu đồng đối với các hành vi sau:
Đổ, ném chất thải, chất bẩn, hóa chất, gạch, đất, đá, cát hoặc vật khác vào phòng xử án.
Mang vũ khí, hung khí, chất nổ, chất cháy hoặc chất độc vào phòng xử án, trừ vật chứng của vụ án phục vụ cho công tác xét xử hoặc vũ khí, công cụ hỗ trợ được người có thẩm quyền mang theo để làm nhiệm vụ bảo vệ phiên tòa.
Ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử mà không được sự đồng ý của Chủ tọa phiên tòa hoặc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của người tham gia tố tụng mà không được sự đồng ý của họ trong phiên tòa xét xử vụ án dân sự, vụ án hành chính; không tuân theo sự điều hành của Chủ tọa phiên tòa về hoạt động ghi âm lời nói, ghi hình ảnh trong phiên tòa xét xử vụ án hình sự.
Ngoài ra, người có mặt tại phiên tòa khi mang vật dụng không được phép vào phiên tòa sẽ bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm. Nhằm hạn chế việc người này có những hành vi gây rối gây mất an ninh tại tòa.
Bên cạnh đó, còn buộc thu hồi, nộp lại tư liệu, tài liệu, hình ảnh đối với hành vi trên mà không được sự cho phép của tòa, buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi ghi âm, ghi hình tại phiên tòa.
Lưu ý: đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm tương tự cá nhân thì mức phạt sẽ gấp 02 lần, theo đó nếu nhà báo là người trực thuộc cơ quan báo chí, thông tấn mà vi phạm các quy định về nội quy của tòa án sẽ áp dụng mức xử phạt đối tổ chức.
Như vậy, nhà báo, phóng viên có hành vi ghi âm, hình ảnh mà chưa được sự cho phép của người có thẩm quyền thì có thể bị phạt tiền lên đến 15 triệu đồng, để tránh bị xử phạt dù là hành vi đó có là vô ý thì trước hết nhà báo khi đến tòa án lấy tin thì phải xuất trình giấy tờ và xin phép người có thẩm quyền tại phòng xét xử trước về những nội dung nào có thể ghi lại và không.
Pháp lệnh 02/2022/UBTVQH có hiệu lực ngày 01/9/2022, kịp thời nhằm giảm các hành vi cản trở hoạt động tố tụng qua đó góp phần bảo đảm quá trình tố tụng được diễn ra đúng quy trình xét xử và sự tôn nghiêm của pháp đình. 