A và B quen nhau trên mạng Internet. Sáng 1/3, cả hai rủ nhau đi chiếm đoạt tài sản. Thấy anh X đang dừng xe nghe điện thoại, A cho xe áp sát anh X và B ngồi sau giựt chiếc điện thoại của anh X. Nhưng anh X nhanh tay nắm cổ áo của B làm B té ngã. B một tay dùng bình hơi cay mang theo trong người xịt vào mặt nạn nhân, một tay bỏ chiếc điện thoại vừa giật được vào túi quần rồi cùng A bỏ chạy. A và B chạy được một đoạn thì bị bắt cùng tang vật." Ở đây thì hành vi của B đã chuyển hóa từ cướp giật sang cướp, nhưng đối với A thì tội danh lúc này là cướp giật hay là đồng phạm trong tội cướp?
Theo Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017)
Điều 17. Đồng phạm
...
4. Người đồng phạm không phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi vượt quá của người thực hành.
Hiện tại vấn đề phát sinh liên quan đến hành vi vượt quá của đồng phạm vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể, còn nhiều quan điểm và xét trên thực tế từng vụ việc để có kết luận mức độ, tính chất.
Với trường, quan điểm mình hiểu như sau:
+ A và B rủ nhau thực hiện hành vi, ở đây đã xác định yếu tố đồng phạm về việc bàn bạc, thảo luận và chuẩn bị công cụ, phương tiện phạm tội. Bình xịt hơi cay là công cụ có thể được xem xét là A và B đã cùng bàn bạc thống nhất mua để đề phòng trong trường hợp bị phát hiện, truy đuổi và có biện pháp để chống trả. Do đó, theo quan điểm đánh giá, ở đây thì chắc chắn A và B đã bàn bạc phương án này, và nếu B là người thực hành thì sẽ theo kế hoạch đã sẵn và sử dụng bình hơi cay để tấn công khi bị truy đuổi, phát hiện.
+ Hành vi của A và B đã chuyển hóa từ Cướp giật tài sản sang Cướp tài sản, hành vi trực tiếp là xịt hơi cay tấn công và cướp tài sản. Như vậy, việc xịt hơi cay là hành vi phục vụ cho việc phạm tội và từ ban đầu như đã phân tích ở trên thì mục địch mua bình xịt mang theo để đề phòng và tấn công lại khi bị phát hiện hoặc chống trả. Do đó, nếu xét phạm vi đồng phạm thì A và B cũng bị truy tố theo Tội Cướp Tài sản, bản chất ở đây chuyển hóa tội phạm nhưng công cụ, phương tiện đều thực hiện cho mục đích phạm tội, A và B đã có bàn bạc và chuẩn bị.
Do đó, quan điểm của mình là cùng truy tố về Tội Cướp Tài sản với A và B.
Mong nhận thêm góp ý từ mọi người.
