Trong Triết học, nguyên tắc là những tư tưởng xuất phát điểm, mang tính chủ đạo, được định hướng, là quy tắc cơ bản của hành động. Nguyên tắc của Luật Hình sự là những tư tưởng pháp lý chỉ đạo quá trình xây dựng, áp dụng phạm tội hình sự. Việc nghiên cứu các nguyên tắc của Luật Hình sự có ý nghĩa quan trọng trong quá trình xây dựng và áp dụng pháp luật hình sự. Khi xây dựng, giải thích, hướng dẫn áp dụng và áp dụng các quy phạm pháp luật hình sự. Khi xâu dựng, giải thích, hướng dẫn áp dụng pháp luật hình sự không được trái với các nguyên tắc của Luật Hình sự.
Như nguyên tắc pháp chế được quy định tại Điều 2 BLHS 2015: Cơ sở của trách nhiệm hình sự
1. Chỉ người nào phạm một tội đã được Bộ luật hình sự quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự.
2. Chỉ pháp nhân thương mại nào phạm một tội đã được quy định tại Điều 76 của Bộ luật này mới phải chịu trách nhiệm hình sự.
Nội dung của nguyên tắc này còn được thể hiện trong một số quy định khác và được thể hiện thông qua quy định tội phạm phải được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015.
Trong các hoạt động áp dụng pháp luật hình sự, nguyên tắc này còn được thể hiện qua quy định việc xét xử phải đúng người, đúng tội và mọi hành vi phạm tội đều cần phải được phát hiện kịp thời, xử lí nhanh chóng, công minh, theo đúng quy định của pháp luật tại Điều 3 BLHS 2015. Pháp luật hình sự cần phải được hiểu và áp dụng một cách thống nhất trên phạm vi toàn quốc.
