Người mẹ 16 tuổi mà giết con mới đẻ thì có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Đối với vấn đề “Người mẹ 16 tuổi mà giết con mới đẻ có phải chịu trách nhiệm hình sự không?” được chia thành các trường hợp như sau:

Trường hợp 1: Người này đủ 16 tuổi và thuộc trường hợp quy định tại Điều 124 Bộ luật hình sự 2015 thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “giết con mới đẻ”.

Khoản 1 Điều 12 Bộ luật Hình sự quy định: “Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác”.

Như vậy, nếu người này đã đủ 16 tuổi và thuộc trường hợp do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà giết con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Giết hoặc vứt con mới đẻ theo điều 124 Bộ luật Hình sự 2015 và bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm; dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

Trường hợp 2: Người này chưa đủ 16 tuổi và thuộc trường hợp quy định tại Điều 124 thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Căn cứ theo khoản 2 Điều 12 bộ luật Hình sự 2015 thì tội “giết con mới đẻ” hông thuộc các trường hợp được liệt kê tại khoản 2 Điều 12 do đó không phải chịu trách nhiệm hình sự.

Trường hợp 3: Nếu việc giết con mới đẻ không thuộc các trường hợp quy định tại Điều 124 Bộ luật Hình sự thì dù người này đủ 16 tuổi hay chưa đủ 16 tuổi đều phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người và chịu mức hình phạt cao nhất là 20 năm.

Như vậy, cần căn cứ theo độ tuổi cũng như theo hoàn cảnh của hành vi để truy cứu trách nhiệm hình sự cũng như mức hình phạt phù hợp đối với người mẹ 16 tuổi giết con mới đẻ.

Tội giết hoặc vứt con mới đẻ quy định tại Điều 124 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017). Tương ứng với Điều 94. Tội giết con mới đẻ BLHS 1999.

Điều 124. Tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ

1. Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà giết con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà vứt bỏ con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

1. Khái niệm

• Giết con mới đẻ được hiểu là hành vi của người mẹ làm chết con do mình mới sinh ra trong 07 ngày tuổi một cách quý và trái pháp luật dẫn đến hậu quả đứa trẻ sơ sinh đó chết.
• Vứt con mới đẻ được hiểu là hành vi của người mẹ đã vứt bỏ con do mình mới sinh ra trong 07 ngày tuổi một cách quý và trái pháp luật dẫn đến hậu quả đứa trẻ sơ sinh đó chết.

2. Các yếu tố cấu thành tội giết hoặc vứt con mới đẻ

2.1. Mặt khách quan

a) Về hành vi. Có một trong các hành vi sau

• Có hành vi làm chết con mới đẻ một cách cố ý và trái pháp luật hành vi này được thể hiện bằng những hành động cụ thể như bóp cổ, cho uống thuốc độc,…
• Có hành vi vứt bỏ đứa trẻ đó dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết đây là những hành vi được thực hiện bằng cách từ bỏ nghĩa vụ nuôi dưỡng đứa con mới đẻ của chính mình như mang đi vứt bỏ ở bãi rác…) dẫn đến hậu quả là đứa trẻ chết.

b) Dấu hiệu khác. Hành vi nêu trên phải xảy ra trong những trường hợp do ảnh hưởng của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mới truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này, đây là dấu hiệu bắt buộc của tội này.

• Do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu như do mê tín dị đoan nên tin rằng con mình sống sẽ nguy hiểm đến tính mạng của người khác nên vứt bỏ đứa trẻ dẫn đến hậu quả là đứa trẻ chết; do đứa trẻ sinh ra có hình dị dạng tin là ma quỷ nên đã giết đứa trẻ đó…
• Trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt như do quá nhiều khổ nhưng đứa trẻ sinh ra bị bệnh hiểm nghèo mà không có tiền chữa nên đã giết đứa trẻ đó; sinh ra ngoài gia thú thường gọi là con ngoan sợ bị phát hiện sẽ ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của gia đình, bị áp lực của gia đình, xã hội nên đã vứt bỏ đứa trẻ dẫn đến hậu quả làm đứa trẻ đó chết…

c) Đối tượng của tội phạm này là trẻ sơ sinh được sinh ra trong 07 ngày tuổi.

Lưu ý: thời điểm hoàn thành của tội này là khi đã có hậu quả xảy ra, tức là đứa con mới đẻ chết. Nếu đứa con mới đẻ không bị chết thì không cấu thành tội giết con mới đẻ. Như vậy tội giết con mới đẻ không có trường hợp phạm tội chưa đạt.

2.2. Khách thể

Hành vi nêu trên trên xâm phạm đến tính mạng quyền được bảo vệ tính mạng của trẻ sơ sinh.

2.3. Mặt chủ quan

Người phạm tội đã thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý (cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp).

2.4. Chủ thể

Chủ thể của tội giết con mới đẻ được xem là chủ thể đặc biệt, đó là người mẹ trực tiếp sinh ra đứa trẻ. Do đó những trường hợp giết con hoặc vứt bỏ đứa trẻ làm đứa trẻ chết mà người thực hiện hành vi đó không phải là người mẹ đã sinh ra đứa trẻ đó thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người. Nếu người mẹ giết con mình mới sinh ra mà không bị ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt thì không thuộc trường hợp phạm tội này mà phạm vào tội giết người.

3. Về hình phạt

a) Đối với tội giết con mới đẻ (khoản 1)

Của mức phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

b) Đối với tội vứt con mới đẻ (khoản 2)

Có mức phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đến hai năm.