Ngân hàng Nhà nước đề xuất Thông tư quy định về phân loại tài sản của tổ chức tài chính vi mô

Mới đây Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa đề xuất lấy ý kiến bản dự thảo Thông tư quy định về phân loại tài sản có của tổ chức tài chính vi mô.

(1) Nội dung chính của bản dự thảo Thông tư

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang đề xuất dự thảo Thông tư mới, trong đó bao gồm các quy định về thời điểm thực hiện phân loại các tài sản có (còn gọi là nợ), các điều kiện để phân loại nhóm nợ và công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát, xử lý vi phạm theo pháp luật.

(2) Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

Căn cứ vào quy định tại bản dự thảo Thông tư, các hoạt động của tổ chức tài chính vi mô làm phát sinh các khoản tài sản có là:

 - Cho vay; 

- Ủy thác cho vay; 

- Gửi tiền (trừ tiền gửi thanh toán) tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài theo quy định của pháp luật.

(3) Thời điểm thực hiện việc phân loại nợ của các tổ chức tài chính vi mô

Tại Điều 3 của bản dự thảo Thông tư, việc phân loại nợ được quy định như sau:

- Thực hiện định kỳ ít nhất mỗi quý 01 lần.

- Trong thời hạn 15 ngày làm việc đầu tiên của tháng đầu quý tiếp theo, tổ chức tài chính vi mô thực hiện phân loại nợ đến thời điểm cuối ngày làm việc cuối cùng của quý trước. 

- Đặc biệt đối với quý IV, tổ chức tài chính vi mô phải thực hiện việc phân loại nợ đến thời điểm cuối ngày 30 tháng 11.

(4) Phân loại các nhóm nợ như thế nào?

Phân loại các nhóm nợ được quy định chi tiết trong Điều 4 của bản dự thảo Thông tư căn cứ vào hai tiêu chí sau:

- Thực trạng tài chính của khách hàng

- Thời hạn thanh toán các khoản nợ gốc và lãi vay

Dựa vào hai tiêu chí này, các tổ chức tài chính vi mô thực hiện việc phân loại nợ theo 05 nhóm theo các điều kiện sau đây:

Nhóm 1 (Nợ đủ tiêu chuẩn):

- Các khoản nợ trong hạn;

- Các khoản nợ quá hạn dưới 10 ngày.

Nhóm 2 (Nợ cần chú ý): 

- Các khoản nợ quá hạn từ 10 ngày đến dưới 30 ngày;

- Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu.

Nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn): 

- Các khoản nợ quá hạn từ 30 ngày đến dưới 90 ngày;

- Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn dưới 30 ngày theo thời hạn trả nợ đã được cơ cấu lại lần đầu; 

- Các khoản nợ được miễn hoặc giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi đầy đủ theo hợp đồng tín dụng.

Nhóm 4 (Nợ nghi ngờ mất vốn): 

- Các khoản nợ quá hạn từ 90 ngày đến dưới 180 ngày;

- Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 30 ngày đến dưới 90 ngày theo thời hạn trả nợ đã được cơ cấu lại lần đầu;

- Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai.

Nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn):

- Các khoản nợ quá hạn từ 180 ngày trở lên;

- Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 90 ngày trở lên theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần đầu;

- Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai quá hạn theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần thứ hai;

- Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên, kể cả chưa bị quá hạn hoặc đã quá hạn.

Ngoài ra, đối với các khoản cho vay bằng nguồn vốn tài trợ, ủy thác của Bên thứ ba mà Bên thứ ba cam kết chịu toàn bộ trách nhiệm xử lý rủi ro thì khi xảy ra rủi ro, tổ chức tài chính vi mô phải phân loại nợ vào một trong năm nhóm này để phản ánh đúng tình hình tài chính, khả năng trả nợ của khách hàng nhằm phục vụ cho công tác quản lý rủi ro cho vay.

Các tổ chức tài chính vi mô sau khi phân loại có trách nhiệm phải báo cáo việc phân loại nợ theo quy định về chế độ báo cáo thống kê áp dụng đối với các tổ chức tài chính vi mô do Ngân hàng Nhà nước ban hành. Việc báo cáo được quy định tại Điều 5 của bản dự thảo Thông tư.

(5) Kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm

Theo quy định tại Điều 6 của bản dự thảo Thông tư, việc kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện phân loại nợ của tổ chức tài chính vi mô thuộc về trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước, cụ thể là cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng.

Trong khi kiểm tra, thanh tra, giám sát, nếu có trường hợp tổ chức tài chính vi mô vi phạm quy định thì tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, tổ chức tài chính vi mô sẽ bị xử lý theo một hoặc một số hình thức như sau:

- Xử phạt vi phạm hành chính

- Tăng tỷ lệ trích lập dự phòng tương ứng với mức độ rủi ro của các khoản nợ.

- Hạn chế cho vay, hạn chế mở rộng mạng lưới và nội dung hoạt động.

- Đình chỉ hoạt động đối với trường hợp vi phạm nghiêm trọng.

Như vậy, nếu bản dự thảo được thông qua, các tổ chức tài chính vi mô sẽ phải thực hiện việc phân loại nhóm nợ. Việc này sẽ hỗ trợ cho công tác quản lý rủi ro được hiệu quả và dễ dàng hơn, từ đó giúp giảm thiểu nợ xấu, nợ không thể trả.