Kết hôn và sinh con, có một gia đình hạnh phúc là mong ước của tất cả mọi người nhưng không phải ai cũng có được hạnh phúc đó. Trên thực tế hiện nay rất nhiều cặp vợ chồng bị Hiếm muộn, cách duy nhất để họ được làm cha làm mẹ là nhờ người mang thai hộ. Tuy nhiên để thực hiện được thủ tục liên quan đến mang thai hộ thì cả người nhờ mang thai hộ và người mang thai hộ phải đáp ứng các điều kiện khắt khe theo quy định.
Theo Luật hôn nhân và gia đình 2014 cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo: Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là việc một người phụ nữ tự nguyện, không vì mục đích thương mại giúp mang thai cho cặp vợ chồng mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bằng việc lấy noãn của người vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai để người này mang thai và sinh con.
Tuy nhiên, không phải hành vi mang thai hộ nào cũng được pháp luật công nhận.Hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại (Mang thai hộ vì mục đích thương mại là việc một người phụ nữ mang thai cho người khác bằng việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để được hưởng lợi về kinh tế hoặc lợi ích khác) bị pháp luật nghiêm cấm.
1. Điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
Đối với Người nhờ mang thai hộ:
- Có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về việc người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản
- Vợ chồng đang không có con chung
- Đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.
Đối với người mang thai hộ
- Là người thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng nhờ mang thai hộ
- Đã từng sinh con và chỉ được mang thai hộ một lần
- Ở độ tuổi phù hợp và có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về khả năng mang thai hộ
- Trường hợp người phụ nữ mang thai hộ có chồng thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người chồng
- Đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.
Việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là sự thỏa thuận giữa các bên và phải lập thành văn bản theo quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình 2014 và các quy định khác liên quan.
2. Xác định cha mẹ trong trường hợp mang thai hộ vì mục đính nhân đạo và giải quyết trong tranh chấp liên quan đến mang thai hộ.
- Con sinh ra trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là con chung của vợ chồng nhờ mang thai hộ kể từ thời điểm con được sinh ra.
- Khi xảy ra tranh chấp Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp. Trong trường hợp chưa giao đứa trẻ mà cả hai vợ chồng bên nhờ mang thai hộ chết hoặc mất năng lực hành vi dân sự thì bên mang thai hộ có quyền nhận nuôi đứa trẻ; nếu bên mang thai hộ không nhận nuôi đứa trẻ thì việc giám hộ và cấp dưỡng đối với đứa trẻ được thực hiện theo quy định của Luật này và Bộ luật dân sự.
Pháp luật quy định rất cụ thể về điều kiện và thủ tục mang thai hộ nhưng vấn đề làm sao để chứng minh được việc mang thai hộ là vì mục đích nhân đạo và việc người mang thai hộ phải là người thân thích cùng hàng với vợ hoặc chồng liệu có thực sự phù hợp với văn hóa của Việt Nam.
Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo mang lại hi vọng rất lớn cho những cặp vợ chồng Hiếm muộn có "Một thiên thần bé nhỏ" nhưng hành trình này cũng đầy gian nan và thách thức.
Căn cứ: Luật hôn nhân và gia đình 2014; Nghị định 10/2015/NĐ-CP; Nghị định 98/2016/NĐ-CP.
