Tình huống đặt ra là người mua ma tuý về sử dụng, trên đường về thì bị công an bắt. Lúc này, người đó mới biết đấy là ma tuý giả. Vậy người đó phạm tội mua bán trái phép chất ma tuý hay tàng trữ trái phép chất ma tuý?
Liên quan đến vấn đề này, tại Thông tư liên tịch 08/2015/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP sửa đổi Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP hướng dẫn áp dụng quy định tại Chương XVIII “Các tội phạm về ma túy” của Bộ luật hình sự năm 1999 do Bộ trưởng Bộ Công an - Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao - Chánh án Tòa án nhân dân tối cao - Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành có hướng dẫn như sau:
2. Sửa đổi, bổ sung tiết 1.4 mục 1 Phần I như sau:
"...Nếu chất được giám định không phải là chất ma túy hoặc không phải là tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy, nhưng người thực hiện hành vi phạm tội ý thức rằng chất đó là chất ma túy hoặc chất đó là tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy, thì tùy hành vi phạm tội cụ thể mà truy cứu trách nhiệm hình sự người đó theo tội danh quy định tại khoản 1 của điều luật tương ứng đối với các tội phạm về ma túy.
Trường hợp một người biết là chất ma túy giả nhưng làm cho người khác tưởng là chất ma túy thật nên mua bán, trao đổi... thì người đó không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội phạm về ma túy mà bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 139 Bộ luật Hình sự, nếu thỏa mãn các dấu hiệu khác nữa trong cấu thành tội phạm của tội này."
Theo đó, dù ma túy đó là giả nhưng người mua ý thức chất đó là chất ma túy thì vẫn có căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự theo Khoản 1 của Điều Luật tương ứng.
Đối với tội mua bán trái phép chất ma túy thì hành vi này chưa đủ cơ sở cấu thành khi cần phải xác định việc mua ma túy về nhằm mục đích bán lại. Thông thường, khi phát hiện ma túy khi mua về để sử dụng thì sẽ bị truy tố vào tội tàng trữ trái phép chất ma túy mà thôi. Tuy nhiên, việc xác định chính xác tội danh cần hồ sơ, tài liệu, chứng cứ cụ thể và phán quyết cuối cùng của Tòa chứ không thể dựa vào thông tin ban đầu được.
