Ngày 08/7/2024, Kiểm toán Nhà nước đã ban hành Quyết định 1337/QĐ-KTNN đã ban hành Quy định về Quy tắc ứng xử của Kiểm toán viên Nhà nước.
(1) Làm thế nào để trở thành kiểm toán viên nhà nước?
Hiện nay, kiểm toán viên nhà nước bao gồm 03 ngạch là kiểm toán viên, kiểm toán viên chính và Kiểm toán viên cao cấp. Theo đó, mỗi ngạch sẽ có những tiêu chuẩn bổ nhiệm riêng.
Tuy nhiên, để trở thành kiểm toán viên nhà nước thì trước tiên cần phải đáp ứng được những tiêu chuẩn chung được quy định tại Điều 21 Luật Kiểm toán nhà nước 2015 như sau:
- Các tiêu chuẩn của công chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức.
- Có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức trách nhiệm, liêm khiết, trung thực, khách quan.
- Có bằng tốt nghiệp đại học trở lên thuộc một trong các chuyên ngành kiểm toán, kế toán, tài chính, ngân hàng, kinh tế, luật hoặc chuyên ngành khác có liên quan trực tiếp đến hoạt động kiểm toán;
- Đã có thời gian làm việc liên tục từ 05 năm trở lên theo chuyên ngành được đào tạo hoặc có thời gian làm nghiệp vụ kiểm toán ở Kiểm toán nhà nước từ 03 năm trở lên (không tính thời gian tập sự).
- Có chứng chỉ Kiểm toán viên nhà nước.
Theo đó, hiện nay, để có thể trở thành kiểm toán viên nhà nước thì trước tiên các cá nhân cần đáp ứng được đầy đủ những tiêu chuẩn chung như đã nêu trên.
(2) Các hành vi nghiêm cấm trong hoạt động kiểm toán
Bên cạnh những việc bị cấm theo quy định tại Điều 8 Luật Kiểm toán nhà nước 2015 thì ngày 08/7/2024, Kiểm toán Nhà nước đã ban hành Quyết định 1337/QĐ-KTNN Quy định về Quy tắc ứng xử của Kiểm toán viên Nhà nước.
Tại đây có nêu rõ, kiểm toán viên nhà nước phải nêu cao ý thức trách nhiệm trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động kiểm toán và không được thực hiện những hành vi bị nghiêm cấm như sau:
- Hối lộ, nhận hối lộ, môi giới hối lộ, môi giới làm thủ tục hành chính hoặc lợi dụng vị trí công tác để môi giới hưởng thù lao dưới mọi hình thức trái quy định; không đưa, nhận hoa hồng hoặc môi giới đưa, nhận hoa hồng trái quy định.
- Cung cấp, tiết lộ thông tin, tài liệu, hồ sơ của đơn vị được kiểm toán cho tổ chức và cá nhân không có thẩm quyền, trách nhiệm; lợi dụng việc nắm được thông tin nội bộ hoặc thông tin bất lợi của tổ chức, cá nhân để đặt điều kiện, gây sức ép đối với đơn vị được kiểm toán nhằm trục lợi hoặc động cơ cá nhân khác; chỉ đạo hoặc cung cấp thông tin, tài liệu sai sự thật, chưa được phép công bố hoặc không thực hiện đúng kết luận, kiến nghị thanh tra, kiểm tra, kiểm toán.
- Nhận tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác hoặc lợi ích phi vật chất, tham gia hoạt động vui chơi, giải trí của đơn vị được kiểm toán hoặc người có liên quan đến đơn vị được kiểm toán.
- Lợi dụng các mối quan hệ thân quen hoặc sử dụng lợi thế, vị trí công tác, uy tín để tác động, tranh thủ, gây sức ép với đơn vị được kiểm toán hoặc tổ chức, cá nhân có liên quan nhằm trục lợi hoặc động cơ cá nhân khác.
- Để vợ (chồng); bố mẹ, người trực tiếp nuôi dưỡng hoặc bố, mẹ, người trực tiếp nuôi dưỡng vợ (chồng); con đẻ, con nuôi, con dâu, con rể; anh, chị, em ruột; anh, chị, em ruột của vợ (chồng) lợi dụng ảnh hưởng chức vụ, quyền hạn của mình nhằm thao túng, can thiệp vào hoạt động kiểm toán. Đưa ý đồ cá nhân, đề ra tiêu chí, điều kiện, nhận xét, đánh giá mang tính áp đặt, không đúng bản chất, không đúng sự thật để có lợi hoặc gây bất lợi cho đơn vị được kiểm toán.
- Đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị kiểm toán không đúng sự thật hoặc làm giả, làm sai lệch nội dung hồ sơ, bản chất vụ việc, vi phạm của đơn vị được kiểm toán; bao che, tiếp tay, trì hoãn hoặc không kết luận, không xử lý hoặc kết luận, xử lý không đúng nội dung, tính chất, mức độ vi phạm hoặc không báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định đối với tổ chức, cá nhân vi phạm.
- Thỏa thuận, đặt điều kiện với đơn vị được kiểm toán hoặc người có liên quan đến đơn vị được kiểm toán và thực hiện không đúng, không đầy đủ các quy định để làm thay đổi, sai lệch kết quả, kết luận kiểm toán.
- Không kiến nghị, đề xuất chuyển đến cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu của tội phạm; không kiến nghị hoặc chỉ đạo, xử lý thu hồi vật chất, xử lý kỷ luật theo thẩm quyền đối với các vi phạm.
- Gặp gỡ, tiếp xúc, trao đổi không đúng quy định với tổ chức, cá nhân của đơn vị được kiểm toán; sử dụng các tài liệu thẩm tra, xác minh không đúng mục đích.
- Thực hiện nhiệm vụ kiểm toán vượt thẩm quyền, không đúng quy trình nghiệp vụ, phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian theo quy định.
- Tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật nghề nghiệp của đơn vị được kiểm toán.
- Sách nhiễu, gây khó khăn, có thái độ áp đặt, thiếu tôn trọng, không đúng quy định của ngành, can thiệp trái quy định vào hoạt động của đơn vị được kiểm toán.
- Không xử lý hoặc không báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định khi nhận được thông tin, đơn, thư phản ánh, tố cáo đơn vị được kiểm toán.
- Cản trở, can thiệp trái quy định vào hoạt động kiểm toán.
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc dùng uy tín, ảnh hưởng của bàn thân và gia đình để gợi ý, tác động, gây áp lực đối với người có thẩm quyền quyết định hoặc tham mưu về các kết luận kiểm toán không đúng bản chất sự việc; tác động đến người có thẩm quyền nhằm giúp cho đơn vị được kiểm toán có được kết quả, quyền lợi không chính đáng.
- Trực tiếp hoặc gián tiếp hỗ trợ đơn vị được kiểm toán thực hiện các hành vi nhằm trốn tránh, giảm nhẹ trách nhiệm.
- Không kịp thời đề nghị cấp có thẩm quyền thay đổi thành viên đoàn kiểm toán khi có căn cứ xác định thành viên không vô tư, khách quan trong công tác.
- Không kịp thời chỉ đạo, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, không kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền để kiểm tra, kiểm toán đối với những tổ chức, cơ quan, đơn vị và cá nhân có dấu hiệu vi phạm, đơn, thư phản ánh, tố cáo đã được xác định là có cơ sở.
Theo đó, Kiểm toán viên nhà nước không được phép thực hiện những hành vi bị nghiêm cấm như đã nêu trên.
(3) Quy tắc ứng xử của kiểm toán viên nhà nước với các mối quan hệ trong gia đình
Căn cứ Điều 10 Quyết định 1337/QĐ-KTNN quy định về việc ứng xử của kiểm toán viên nhà nước với các mối quan hệ trong gia đình như sau:
- Phải gương mẫu chấp hành pháp luật và nội quy hoạt động nơi cư trú; tích cực tuyên truyền, giáo dục, vận động người thân trong gia đình chấp hành nghiêm túc, đúng đắn chủ trương, đường lối, chính sách, quy định của Đảng, Nhà nước.
- Hưởng ứng phong trào toàn dân đoàn kết, xây dựng gia đình văn hóa, góp phần ổn định trật tự xã hội và cộng đồng dân cư.
- Không để vợ (chồng); bố mẹ, người trực tiếp nuôi dưỡng hoặc bố, mẹ, người trực tiếp nuôi dưỡng vợ (chồng); con đẻ, con nuôi, con dâu, con rể; anh, chị, em ruột; anh, chị, em ruột của vợ (chồng) lợi dụng danh nghĩa của bản thân để vụ lợi.
- Không có hành vi bạo lực trong gia đình.
- Không sống chung với người khác như vợ chồng.
Trường hợp bản thân hoặc có con kết hôn với người nước ngoài hoặc người Việt Nam định cư ở người ngoài thì phải báo cáo trung thực với tổ chức.
Ngoài ra, kiểm toán viên nhà nước là đảng viên còn không được vi phạm chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình.
- Không được tổ chức việc cưới hỏi, việc tang, các ngày lễ, tết, sinh nhật, kỷ niệm ngày cưới, mừng thọ, mừng nhà mới, lên chức, lên cấp, chuyển công tác và các việc khác của bản thân và gia đình xa hoa, lãng phí hoặc nhằm trục lợi.
Như vậy, kiểm toán viên nhà nước phải tuân thủ theo những quy tắc ứng xử đối với các mối quan hệ trong gia đình như đã nêu trên.
Xem chi tiết tại Quyết định 1337/QĐ-KTNN có hiệu lực thi hành từ 08/7/2024.
