Tìm hiểu chung về hiệu lực đối kháng với người thứ ba? Khái niệm và thời điểm phát sinh hiệu lực đối kháng? Hiệu lực đối kháng của biện pháp bảo đảm với người thứ ba?
Tìm hiểu chung về điều khoản hiệu lực đối kháng với bên thứ ba?
Hiệu lực đối kháng với người thứ ba là một khái niệm được quy định rõ ràng trong Điều 297 của Bộ luật Dân sự 2015. Mặc dù khái niệm này là mới so với Bộ luật Dân sự 2005, nhưng về bản chất, nó tiếp nối và phát triển từ quy định tại khoản 3 Điều 323 Bộ luật Dân sự 2005 và khoản 1 Điều 11 Nghị định 163/2006/NĐ-CP.
Cả Bộ luật Dân sự 2005 và Nghị định 163/2006/NĐ-CP đều đã đề cập đến giá trị pháp lý của giao dịch bảo đảm đối với người thứ ba và yêu cầu phải đăng ký để giao dịch đó có hiệu lực đối kháng. Tuy nhiên, Bộ luật Dân sự 2015 đã rõ ràng hóa và hệ thống hóa hơn khái niệm này bằng cách sử dụng thuật ngữ “hiệu lực đối kháng’ và mở rộng các trường hợp phát sinh hiệu lực đối kháng, không chỉ giới hạn ở việc đăng ký mà còn bao gồm trường hợp bên nhận bảo đảm nắm giữ hoặc chiếm giữ tài sản bảo đảm.
Điểm mới đáng chú ý của Bộ luật Dân sự 2015 là việc quy định thứ tự ưu tiên thanh toán cho các bên nhận bảo đảm, đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong việc xử lý tài sản bảo đảm khi có nhiều bên cùng có quyền. Điều này góp phần tăng cường bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia giao dịch.
Khái niệm và thời điểm phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba?
Hiệu lực đối kháng với người thứ ba được ghi nhận tại Điều 297 Bộ luật Dân sự 2015 với nội dung như sau:
“Điều 297. Hiệu lực đối kháng với người thứ ba
1. Biện pháp bảo đảm phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba từ khi đăng ký biện pháp bảo đảm hoặc bên nhận bảo đảm nắm giữ hoặc chiếm giữ tài sản bảo đảm.
2. Khi biện pháp bảo đảm phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba thì bên nhận bảo đảm được quyền truy đòi tài sản bảo đảm và được quyền thanh toán theo quy định tại Điều 308 của Bộ luật này và luật khác có liên quan”
Mặc dù Bộ luật Dân sự 2015 không định nghĩa cụ thể khái niệm “hiệu lực đối kháng với người thứ ba”, tuy nhiên, qua việc phân tích các quy định liên quan, đặc biệt là Điều 297 Bộ luật Dân sự 2015, chúng ta có thể rút ra kết luận rằng: Hiệu lực đối kháng với người thứ ba trong giao dịch bảo đảm thể hiện ở việc quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch bảo đảm không chỉ ràng buộc các bên tham gia trực tiếp vào giao dịch mà còn có hiệu lực đối với những người thứ ba liên quan. Hiệu lực này bắt đầu từ thời điểm đăng ký biện pháp bảo đảm hoặc khi bên nhận bảo đảm nắm giữ tài sản bảo đảm.
Khái niệm “hiệu lực đối kháng với người thứ ba” có ý nghĩa rất quan trọng trong thực tiễn, đặc biệt trong các giao dịch liên quan đến bất động sản. Khi một tài sản đã được thế chấp, người mua tài sản đó sẽ phải chịu trách nhiệm về khoản nợ thế chấp, ngay cả khi họ không biết đến việc thế chấp đó. Điều này đảm bảo rằng quyền lợi của các ngân hàng và tổ chức tín dụng được bảo vệ, đồng thời khuyến khích người mua tìm hiểu kỹ thông tin về tài sản trước khi giao dịch.
Về thời điểm phát sinh hiệu lực, Bộ luật Dân sự 2015 đã mở rộng đáng kể phạm vi hiệu lực đối kháng với người thứ ba so với BLDS 2005. Nếu trước đây, hiệu lực đối kháng chỉ phát sinh từ thời điểm đăng ký giao dịch bảo đảm, thì nay, theo Điều 297 Bộ luật Dân sự 2015, hiệu lực này còn có thể phát sinh từ khi bên nhận bảo đảm nắm giữ hoặc chiếm giữ tài sản bảo đảm. Sự bổ sung này tạo ra một lớp bảo vệ an toàn hơn cho quyền lợi của bên nhận bảo đảm, đặc biệt trong những trường hợp việc đăng ký gặp khó khăn hoặc chậm trễ.
