Bộ luật lao động 2019 có quy định khi hết hạn hợp đồng tập nghề, hai bên phải ký kết hợp đồng lao động khi đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật này. Câu hỏi đặt ra ở đây là “điều kiện theo quy định” ở đây gồm những điều kiện nào?
Khi hết thời hạn tập nghề, hai bên phải ký kết hợp đồng lao động khi đáp ứng đủ các điều kiện nào theo quy định của Bộ luật lao động 2019?
Tập nghề để làm việc cho người sử dụng lao động là việc người sử dụng lao động tuyển người vào để hướng dẫn thực hành công việc, tập làm nghề theo vị trí việc làm tại nơi làm việc. Thời hạn tập nghề không quá 03 tháng (Khoản 1 Điều 61 Bộ luật lao động 2019).
Khi hết thời hạn tập nghề, Bộ luật lao động 2019 quy định hai bên phải ký kết hợp đồng lao động khi đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật này (Khoản 6 Điều 61 Bộ luật lao động 2019).
Tuy nhiên trên thực tế vẫn có nhiều công ty / cá nhân sử dụng lao động lấy lý do người lao động sau quá trình tập nghề vẫn không làm được việc nên từ chối ký kết hợp đồng lao động. Việc làm này là vi phạm Khoản 6 Điều 61 Bộ luật lao động 2019 vì Bộ luật quy định hai bên phải ký kết hợp đồng lao động khi đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật này. Tuy nhiên “các điều kiện theo quy định của Bộ luật này” là các quy định cụ thể nào thì Bộ luật không nêu rõ.
Theo quan điểm của tác giả, Khoản 6 Điều 61 không quy định điều kiện này nằm ở điều nào của Bộ luật, nên có thể hiểu là tất cả điều kiện được đặt ra trong quan hệ lao động cần phải tuân thủ của Bộ luật lao động 2019.
Ví dụ: A và B ký hợp đồng tập nghề. Quy định của Bộ luật lao động 2019 quy định về điều kiện độ tuổi tối thiểu của người lao động trong hợp đồng tập nghề là đủ 14 tuổi trở lên (trong môi trường làm việc bình thường). Ngoài điều kiện về độ tuổi, Bộ luật còn quy định các điều kiện khác trong quan hệ tập nghề như: “Thời hạn tập nghề không quá 03 tháng.” Nếu hết thời hạn tập nghề này, hai bên không vi phạm một điều kiện nào được quy định tại Bộ luật lao động 2019 thì hai bên phải ký kết hợp đồng lao động.
Hết hạn Hợp đồng tập nghề, người tập nghề không làm được việc thì có phải ký hợp đồng lao động?
Như đã trình bày trên, Khoản 6 Điều 61 Bộ luật lao động 2019 không quy định điều kiện ký kết hợp đồng tập nghề nằm ở điều nào của Bộ luật, nên có thể hiểu điều kiện này là tất cả điều kiện được đặt ra trong quan hệ lao động cần phải tuân thủ của Bộ luật lao động 2019.
Trong các điều kiện được đặt ra trong quan hệ lao động được quy định bởi Bộ luật lao động 2019, có nguyên tắc: "Quan hệ lao động được xác lập qua đối thoại, thương lượng, thỏa thuận theo nguyên tắc tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nhau" (Khoản 1 Điều 7 Bộ luật lao động 2019).
Như vậy, trong trường hợp hợp đồng tập nghề có thỏa thuận điều kiện về kỹ năng, chuyên môn cần đáp ứng trong công việc đối với người lao động, các điều kiện này đã được thỏa thuận theo nguyên tắc tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động và của người tập nghề thì thỏa thuận này có giá trị pháp lý và trở thành một trong những điều kiện cần đáp ứng để đủ điều kiện ký hợp đồng lao động khi đã hết thời hạn tập nghề.
Ngược lại, trong trường hợp hợp đồng tập nghề không có thỏa thuận điều kiện về kỹ năng, chuyên môn cần đáp ứng trong công việc đối với người lao động, khi hết thời hạn hợp đồng tập nghề, người sử dụng lao động không được lấy lý do người lao động không làm được việc để không ký kết hợp đồng lao động với người lao động.
