Thành ngữ Việt Nam có câu “Gắp lửa bỏ tay người”, nhằm chỉ những người hay vu khống người khác bằng những câu chuyện bịa đặt, không đúng sự thật để hãm hại người khác. Trong khoa học pháp lý thì thành ngữ này chỉ đến tội vu khống người khác. Cùng đọc qua bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn.
“Gắp lửa bỏ tay người” là như thế nào?
Thành ngữ Việt nam có câu “Gắp lửa bỏ tay người”, được dùng để ẩn dụ cho hành vi vu khống, đặt điều, hãm hại người khác một cách độc ác và bất chấp đạo lý.
Trong sách Thành ngữ bằng tranh (biên soạn: Nguyễn Thị Hường Lý, tranh: Nguyễn Quang Toàn - NXB Kim Đồng - 2020) giải thích nghĩa đen như sau: “Các bà đồng cốt có tiết mục gắp cục than hồng bỏ lên bàn tay mình rồi tung tẩy hát múa nhập hồn. Nhưng lại có những bà đồng giả, bà đồng non gắp lửa không dám bỏ bàn tay mình mà lại bỏ bàn tay người khác. Thế mới có câu thành ngữ: Gắp lửa bỏ bàn tay. Ý nói: Vu khống, bịa đặt một cách độc ác để hãm hại người khác”.Hình ảnh "gắp lửa" tượng trưng cho việc làm khó khăn, nguy hiểm, đòi hỏi sự cẩn trọng. "Bỏ tay người" là hành động ném lửa vào tay người khác, khiến họ bị bỏng rát và tổn thương. Than nóng, lửa bỏng lại bỗng dưng “gắp” bỏ vào tay người khác, khiến người ta phải chịu nỗi oan khiến họ đau đớn đến cháy da cháy thịt.
Thành ngữ này thể hiện sự phẫn nộ, lên án những kẻ có hành vi xấu xa, bất lương, sẵn sàng hãm hại người khác để trục lợi cá nhân. Ngoài ra, thành ngữ này còn mang ý nghĩa cảnh báo mọi người cần cẩn trọng, đề phòng những kẻ có ý đồ xấu xa.
Vu khống nhằm hãm hại người khác bị phạt ra sao?
Vu khống có thể hiểu là hành vi cố ý đưa ra hoặc lan truyền những thông tin không đúng sự thật nhằm xúc phạm đến nhân phẩm, danh dự, uy tín của người khác.
Vu khống là hành vi vi phạm pháp luật, được quy định tại Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 như sau: Vu khống là các hành vi bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác.
Theo đó, hành vi vu khống nhằm hãi hại người khác được quy định tại Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tội vu khống như sau:
- Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
+ Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác;
+ Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.
- Phạt tù từ 01 năm đến 03 năm thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Có tổ chức;
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
+ Đối với 02 người trở lên;
+ Đối với ông, bà, cha, mẹ, người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh cho mình;
+ Đối với người đang thi hành công vụ;
+ Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;
+ Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%; (Theo điểm e khoản 2 điểm 2 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi, bổ sung 2017)
+ Vu khống người khác phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
- Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm đối với trường hợp:
+ Vì động cơ đê hèn;
+ Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; (Theo điểm e khoản 2 Điều 2 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi, bổ sung 2017)
+ Làm nạn nhân tự sát.
- Người phạm tội vu khống bịa đặt còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Có thể thấy rằng, hành vi “gắp lửa bỏ tay người” hay còn hiểu là vu khống nhằm hãm hại người khác, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại cho người khác bằng những thông tin sai sự thật thì có thể bị phạt tù cao nhất đến 7 năm. Ngoài ra còn thể thể bị phạt tiền lên đến 50 triệu đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
