Nhặt được của rơi mà không trả có vi phạm pháp luật? Đòi tiền chuộc mới trả lại đồ nhặt được bị xử lý như thế nào?
Vừa qua, trên các trang mạng xã hội lan truyền một đoạn clip thông tin về vụ việc một nữ sinh đánh rơi điện thoại, và được một thanh niên nhặt được, khi nữ sinh xin lại điện thoại mình đánh rơi thì thanh niên này đòi tiền chuộc 2 triệu nếu không thì nhất quyết không trả lại.
Đối với sự việc này, nhiều người bày tỏ phẫn nộ đối với hành vi của nam thanh niên. Vậy pháp luật có quy định về hành vi này không? Nhặt được đồ không trả cho chủ thì có phạm tội không? Nếu trả nhưng đòi tiền chuộc thì bị xử lý thế nào?
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 230 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền sở hữu đối với tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên như sau:
Người phát hiện tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên mà biết được địa chỉ của người đánh rơi hoặc bỏ quên thì phải thông báo hoặc trả lại tài sản cho người đó; nếu không biết địa chỉ của người đánh rơi hoặc bỏ quên thì phải thông báo hoặc giao nộp cho Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc công an cấp xã nơi gần nhất để thông báo công khai cho chủ sở hữu biết mà nhận lại.
Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc công an cấp xã đã nhận tài sản phải thông báo cho người đã giao nộp về kết quả xác định chủ sở hữu.
Theo đó, khi nhặt được vật bị đánh rơi bỏ quên thì nếu xác định được chủ sở hữu của món tài sản đó thì cần trả lại cho chủ sở hữu. Nếu không có điều kiện để giao trả trực tiếp hoặc không xác định được chủ sở hữu thì bạn cần giao nộp cho cơ quan công an cấp xã nơi gần nhất để phía cơ quan xử lý theo quy định của pháp luật.
Xem thêm bài viết Khi nào thì được "bỏ túi" của rơi nhặt được?
Nhặt được của rơi không trả bị xử lý thế nào?
(1) Xử phạt hành chính
Theo quy định tại Điểm đ Khoản 2 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định phạt tiền từ 03-05 triệu đồng đối với hành vi sử dụng, mua, bán, thế chấp, cầm cố trái phép hoặc chiếm giữ tài sản của người khác.
Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc trả lại tài sản do chiếm giữ trái phép.
Như vậy, trường hợp nhặt được của rơi không trả lại người khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự thì sẽ bị phạt hành chính là phạt tiền từ 03-05 triệu đồng và buộc trả lại tài sản do chiếm giữ trái phép.
(2) Truy cứu trách nhiệm hình sự
Trường hợp người nhặt được của rơi không trả, cố tình chiếm giữ tài sản có giá trị từ 10.000.000 đồng trở lên có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 176 Bộ luật Hình sự 2015 được bổ sung bởi điểm d Khoản 1 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về Tội chiếm giữ trái phép tài sản như sau:
- Người nào cố tình không trả lại cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp hoặc không giao nộp cho cơ quan có trách nhiệm tài sản trị giá từ 10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc dưới 10 triệu đồng nhưng tài sản là di vật, cổ vật hoặc vật có giá trị lịch sử, văn hóa bị giao nhầm hoặc do mình tìm được, bắt được, sau khi chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp hoặc cơ quan có trách nhiệm yêu cầu được nhận lại tài sản đó theo quy định của pháp luật, thì bị phạt tiền từ 10-50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
- Phạm tội chiếm giữ tài sản trị giá 200 triệu đồng trở lên hoặc bảo vật quốc gia, thì bị phạt tù từ 01-05 năm.
Đòi tiền chuộc tài sản nhặt được bị xử lý thế nào?
Đối với hành vi đòi tiền chuộc sau khi nhặt được tài sản bị đánh rơi, người vi phạm có thể quy vào tội cưỡng đoạt tài sản theo Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015, cụ thể:
Người nào đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Khung phạt cao nhất cho Tội này đến 20 năm tù khi Chiếm đoạt tài sản trị giá 500 triệu đồng trở lên hoặc lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10-100 triệu đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
