Diêm nghiệp là gì? Hợp tác xã diêm nghiệp làm những việc gì? 6 tiêu chí đánh giá, xếp loại HTX diêm nghiệp ra sao? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
(1) Diêm nghiệp là gì?
Chúng ta thường hay nghe đến nông nghiệp (các hoạt động liên quan đến trồng trọt), ngư nghiệp (các hoạt động liên quan đến nuôi trồng, khai thác thủy hải sản) hay lâm nghiệp (các hoạt động liên quan đến sản xuất, trồng rừng), vậy diêm nghiệp là gì?
Diêm nghiệp thật ra là một ngành nghề truyền thống rất quen thuộc với chúng ta, có vai trò quan trọng không kém nông - lâm - ngư nghiệp, và đó chính là nghề làm muối, tức là các công việc liên quan đến hoạt động khai thác và sản xuất muối.
Diêm nghiệp chủ yếu được thực hiện ở những vùng ven biển, nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc sản xuất muối.
Quá trình sản xuất muối thường bắt đầu bằng việc thu hoạch nước biển hoặc khai thác muối từ các mỏ muối tự nhiên. Nước biển sau khi được dẫn vào các ruộng muối sẽ được phơi nắng để bay hơi, từ đó thu được muối tinh khiết.
Ngành diêm nghiệp không chỉ cung cấp muối cho nhu cầu tiêu dùng hàng ngày mà còn đóng góp vào nhiều lĩnh vực khác nhau như chế biến thực phẩm, bảo quản thực phẩm, và trong ngành công nghiệp.
Muối cũng là một nguyên liệu quan trọng trong các quy trình sản xuất hóa chất và dược phẩm.
Ngoài ra, diêm nghiệp còn có giá trị văn hóa và lịch sử, phản ánh phong tục tập quán của nhiều cộng đồng ven biển. Nhiều vùng sản xuất muối đã hình thành những lễ hội, tập tục gắn liền với nghề làm muối, tạo nên nét đặc trưng văn hóa riêng.
Tuy nhiên, diêm nghiệp hiện nay cũng gặp phải nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và sự cạnh tranh từ các nguồn muối công nghiệp.
Do đó, việc phát triển bền vững ngành diêm nghiệp là rất cần thiết, không chỉ để bảo tồn nghề truyền thống mà còn để đảm bảo nguồn cung muối an toàn và chất lượng cho cộng đồng.
(2) Hợp tác xã diêm nghiệp
Để bảo tồn và phát triển nghề làm muối, hợp tác xã (HTX) diêm nghiệp đã trở thành một mô hình quan trọng đối với người dân sản xuất, kinh doanh muối.
Theo khoản 5 Điều 3 Thông tư 09/2017/TT-BNNPTNT, HTX diêm nghiệp được định nghĩa là HTX có hoạt động khai thác muối (khai thác muối mỏ, đập vụn muối và sàng muối; sản xuất muối từ nước biển, nước mặn ở hồ hoặc nước mặn tự nhiên khác; nghiền, tẩy rửa, và tinh chế muối phục vụ cho sản xuất) và dịch vụ có liên quan đến phục vụ khai thác muối.
Theo đó, HTX diêm nghiệp không chỉ giúp các thành viên trong cộng đồng kết nối và hỗ trợ lẫn nhau, mà còn tạo ra một hệ thống sản xuất và tiêu thụ muối hiệu quả.
Các thành viên trong HTX có thể trao đổi kiến thức, kỹ thuật sản xuất muối, từ đó nâng cao chất lượng và năng suất.
Việc này giúp các hộ sản xuất nhỏ lẻ có thể học hỏi và áp dụng những phương pháp tiên tiến hơn.
(3) 6 tiêu chí đánh giá, xếp loại HTX diêm nghiệp
Theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Thông tư 09/2017/TT-BNNPTNT, HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp có trách nhiệm hàng năm thực hiện tự phân loại, đánh giá, xếp loại và báo cáo cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền (Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp huyện).
Kết quả đánh giá xếp loại HTX là cơ sở để xem xét, lựa chọn khen thưởng của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, đối với HTX mới thành lập và sản xuất kinh doanh chưa đủ 12 tháng trong năm thì không tự chấm điểm và xếp loại.
Theo đó, 06 tiêu chí đánh giá, xếp loại HTX diêm nghiệp bao gồm:
- Tiêu chí 1: Doanh thu và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong năm của HTX;
- Tiêu chí 2: Lợi ích của các thành viên HTX;
- Tiêu chí 3: Vốn hoạt động của HTX;
- Tiêu chí 4: Quy mô thành viên ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng;
- Tiêu chí 5: HTX được khen thưởng trong năm;
- Tiêu chí 6: Mức độ hài lòng của thành viên đối với HTX.
(căn cứ khoản 1 Điều 4 Thông tư 09/2017/TT-BNNPTNT)
Các HTX dựa trên 06 tiêu chí này để tự đánh giá và xếp loại cho HTX của mình.
Căn cứ theo Điều 6 Thông tư 09/2017/TT-BNNPTNT, HTX nông nghiệp được xếp loại theo 04 mức sau:
- Hợp tác xã hoạt động tốt: Tổng số điểm đạt từ 80 điểm đến 100 điểm;
- Hợp tác xã hoạt động khá: Tổng số điểm đạt từ 65 điểm đến dưới 80 điểm;
- Hợp tác xã hoạt động trung bình: Tổng số điểm đạt từ 50 điểm đến dưới 65 điểm;
- Hợp tác xã hoạt động yếu: Tổng số điểm đạt dưới 50 điểm hoặc trong năm bị cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động của hợp tác xã.
Theo đó, các tiêu chí và điểm chấm chi tiết được quy định cụ thể tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Thông tư 09/2017/TT-BNNPTNT.
>>> Xem Phụ lục 1 tại đây https://cdn.thuvienphapluat.vn/uploads/danluatfile/2024/10/12/phu-luc-1.docx
Như vậy, đánh giá, xếp loại HTX nông nghiệp nói chung và diêm nghiệp nói riêng là một hoạt động quan trọng, kết quả từ việc đánh giá, xếp loại HTX diêm nghiệp được sử dụng để xây dựng chính sách hỗ trợ HTX, và xét khen thưởng cho các HTX có hoạt động tích cực, từ đó tạo nên động lực giúp các HTX cải thiện năng suất, chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
