Theo quy định tại Bộ Luật Dân Sự 2005, vợ chồng có quyền cùng nhau lập di chúc định đoạt khối tài sản chung. Nhưng Bộ Luật Dân Sự 2015, quy định này không cánh mà bay.
Vợ chồng cùng nhau lập di chúc trên cơ sở tự nguyện, bình đẳng, có sự thống nhất của hai vợ chồng nhằm định đoạt đối với khối tài sản chung của họ.
Như vậy, di chúc của vợ chồng chỉ có thể định đoạt những tài sản chung giữa hai vợ chồng. Những người không phải vợ chồng sẽ không có quyền được lập di chúc chung.
Hình thức của di chúc chung của vợ chồng có giống với di chúc của cá nhân?
Hai vợ chồng không thể lập di chúc miệng theo Điều 651. Vì muốn lập di chúc chung của vợ, chồng phải có sự bàn bạc, thống nhất ý chí chung trước khi tạo lập di chúc. Trước tình trạng cái chết đe dọa, việc họ có thể bàn bạc với nhau rất là hy hữu.
Thêm vào đó, nếu sau 3 tháng kể từ ngày lập di chúc miệng, nếu một người chết còn một người vẫn sống thì hiệu lực của di chúc được xác định như thế nào?
Bởi vậy, cá nhân tôi cho rằng di chúc chung của vợ chồng không thể bằng di chúc miệng.
Vấn đề sửa đổi, bổ sung di chúc chung của vợ chồng được quy định tại Điều 664 như sau:
"1. Vợ, chồng có thể sửa đổi, bổ sung, thay thế, huỷ bỏ di chúc chung bất cứ lúc nào.
2. Khi vợ hoặc chồng muốn sửa đổi, bổ sung, thay thế, huỷ bỏ di chúc chung thì phải được sự đồng ý của người kia; nếu một người đã chết thì người kia chỉ có thể sửa đổi, bổ sung di chúc liên quan đến phần tài sản của mình."
Vấn đề sửa đổi, bổ sung di chúc trên thực tế còn khá nhiều vướng mắc. Một vụ việc trên thực tế như sau:
A và B là vợ chồng hợp pháp. Năm 2009, A và B lập di chúc chung để lại căn nhà cho con gái C. Năm 2012, A chết. 2013, B lâm bệnh nên vay mượn,chạy chữa khắp nơi. B muốn bán nhà lấy tiền để trả nợ nhưng không được.
Bởi nếu B muốn sửa đổi di chúc thì chỉ được sửa liên quan đến phần tài sản của mình. B cũng không thể hủy bỏ di chúc.
Do vậy, nhà thì có mà tiền thì không.
Di chúc chung của vợ chồng có hiệu lực khi người hai vợ chồng chết vào cùng một thời điểm hoặc người sau cùng chết.
Chế định di chúc chung của vợ chồng là một chế định hay nhưng còn nhiều vướng mắc.
Những tưởng Bộ Luật Dân Sự năm 2015 sẽ có những quy định khắc phục những điểm còn vướng mắc. Không ngờ, di chúc chung của vợ chồng lại không cánh mà bay. Bộ luật không có quy định nào nhắc tới việc vợ chồng lập di chúc chung.
Có phải do nhiều vướng mắc chưa biết xử lý như thế nào nên chế định này đã bị bỏ đi?
Minh Trang
