Theo Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội được ban hành bởi Quốc hội, nhằm đảm bảo an sinh xã hội, công dân từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH/xã hội hàng tháng khác thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách Nhà nước đảm bảo.
(1) Điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội theo quy định hiện hành
Theo Khoản 5 Điều 5 Nghị định 20/2021/NĐ-CP quy định về các trường hợp người cao tuổi được hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng như sau:
- Người cao tuổi thuộc diện hộ nghèo, không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng hoặc có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng nhưng người này đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng. Người cao tuổi thuộc diện này sẽ được hưởng mức trợ cấp xã hội hàng tháng như sau:
+ Từ đủ 60 đến 80 tuổi: 540.000 đồng/tháng
+ Từ đủ 80 tuổi trở lên: 720.000 đồng/tháng
- Người cao tuổi từ đủ 75 tuổi đến 80 tuổi thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo không thuộc diện quy định nêu trên đang sống tại địa bàn các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đặc biệt khó khăn. Hưởng mức trợ cấp là 360.000 đồng/tháng.
- Người từ đủ 80 tuổi trở lên không thuộc diện quy định nêu trên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH/xã hội hàng tháng. Hưởng mức trợ cấp là 360.000 đồng/tháng.
- Người cao tuổi thuộc diện hộ nghèo, không có người có nghĩa vụ và quyền phụng dưỡng, không có điều kiện sống ở cộng đồng, đủ điều kiện tiếp nhận vào cơ sở trợ giúp xã hội nhưng có người nhận nuôi dưỡng, chăm sóc tại cộng đồng. Hưởng mức trợ cấp là 1.080.000 đồng/tháng.
Có thể thấy theo quy định hiện hành, trường hợp người cao tuổi không có lương hưu hay trợ cấp BHXH/xã hội hàng tháng thì chỉ được hưởng trợ cấp hưu trí khi từ đủ 80 tuổi trở lên.
(2) Điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí theo đề xuất của Dự thảo
Sang đến Điều 21 Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi (Lần 02) điều chỉnh về vấn đề này như sau:
Đối tượng là công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật từ đủ 75 tuổi trở lên và không có lương hưu, trợ cấp BHXH/xã hội hàng tháng khác theo quy định của Chính phủ.
Ngoài ra, tại quy định này cũng đề cập đến việc Chính phủ phải báo cáo Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội như đã nêu trên phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.
Về mức tiền trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng:
- Do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.
- Đồng thời, tùy thuộc điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng cân đối ngân sách, kết hợp huy động các nguồn lực xã hội tại địa phương. Nhà nước khuyến khích UBND cấp tỉnh trình Hội đồng cùng cấp để hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Như vậy, nếu như Dự thảo được thông qua thì kể từ 01/07/2024, trường hợp người cao tuổi không có lương hưu, trợ cấp BHXH/xã hội hàng tháng khác chỉ cần từ đủ 75 tuổi trở lên thì sẽ được hưởng tiền trợ cấp hưu trí. Mức trợ cấp này do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.
Giải thích cho điều chỉnh này Bộ LĐTB&XH cho biết việc giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi sẽ góp phần mở rộng đối tượng thụ hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thêm khoảng 800.000 người cao tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội và bảo hiểm y tế.
Cập nhật mới nhất tại: Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi
(3) Trường hợp người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí
Cũng theo Dự thảo, trường hợp người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu theo Điều 20 Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi (Lần 02) hoặc chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí theo Điều 21 Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi (Lần 02) mà có thời gian đóng bảo hiểm xã hội và có nguyện vọng thì sẽ được hưởng trợ cấp hàng tháng trước tuổi, Cụ thể:
- Trợ cấp hàng tháng:
+ Mức thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội.
+ Thời gian và mức trợ cấp phụ thuộc vào tổng thời gian đóng và căn cứ tháng đóng bảo hiểm xã hội. Nếu tổng số tiền tính theo thời gian đóng, căn cứ tháng đóng bảo hiểm xã hội cao hơn mức trợ cấp hằng tháng bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội, người lao động được hưởng mức cao hơn.
- Trợ cấp một lần: Nếu người lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng mà chết, thân nhân được hưởng trợ cấp một lần cho những tháng chưa được nhận.
- Trợ cấp mai táng: Thân nhân được hưởng trợ cấp mai táng nếu đủ điều kiện theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 83, điểm a khoản 1 Điều 108 Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi (Lần 02).
- Bảo hiểm y tế: trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng, người lao động được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước đảm bảo.
Cập nhật mới nhất tại: Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi
